Phe cực hữu vươn lên

Mặc dù thủ hiến đương nhiệm Dietmar Woidke của đảng Dân chủ Xã hội (SPD) đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử bang Brandenburg với tỷ lệ sít sao, nhưng đảng Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) đã giành được gần 29,2% số phiếu bầu. Điều đó khiến đảng cực hữu này trở thành đảng mạnh thứ hai trong Hội đồng bang Brandenburg, sau SPD - đảng đã giành được 30,9% số phiếu.

AfD, lực lượng chính trị mà Tòa án hiến pháp Đức phân loại là “tổ chức bị nghi ngờ cực hữu”, đã giành được 5,7 điểm phần trăm nhiều hơn so với cuộc bầu cử năm năm trước. Đảng này đã đạt được kết quả nổi bật tương tự hai tuần trước tại hai bang phía đông là Thuringia và Saxony, nơi họ giành được lần lượt 32,8% và 30,6% phiếu bầu.

Nhiều nhà kinh tế và đại diện doanh nghiệp hiện lo ngại rằng sự dịch chuyển sang cánh hữu của Đức ở phía đông có thể tác động tiêu cực đến nền kinh tế của khu vực này. Lý do đầu tiên là lập trường chống nhập cư của AfD ngăn cản các chuyên gia có trình độ.

“Nhiều công nhân lành nghề có thể sẽ di cư đến miền tây nước Đức hoặc các thành phố lớn hơn”, ông Marcel Fratzscher - chủ tịch Viện nghiên cứu kinh tế Đức (DIW) tại Berlin cho biết. “Brandenburg, giống như Saxony và Thuringia, sẽ chịu thiệt thòi vì điều này”.

Đức hiện đang phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt lao động lành nghề khi có tới 570.000 việc làm không được lấp đầy vào năm 2023. Mặc dù tình trạng thiếu hụt không quá nghiêm trọng ở các bang miền đông nước Đức, nhưng lực lượng lao động ở đó đang già đi nhanh hơn, trong khi số lượng lao động trẻ có thể thay thế họ ngày càng ít.

Theo một cuộc khảo sát do Viện ifo có trụ sở tại Munich thực hiện, khoảng 84% các nhà kinh tế được hỏi cho rằng những thành công của đảng AfD ở Thuringia và Saxony sẽ có “tác động tiêu cực hoặc rất tiêu cực đến sức hấp dẫn của khu vực này đối với lao động có tay nghề”.

Chuyên gia Marcel Fratzscher đến từ Viện nghiên cứu kinh tế Đức (DIW) cho biết sự trỗi dậy của AfD là lý do gây lo ngại cho cả người lao động nước ngoài và người Đức: “Trong nhiều trường hợp, các doanh nghiệp Đức và người lao động có tay nghề cao của Đức cũng không muốn sống ở những khu vực này”.

Những người lao động có gốc gác di cư ngày càng hoài nghi về cuộc sống ở Đức do sự vươn lên của đảng cực hữu AfD. Một cuộc khảo sát toàn quốc do Trung tâm Nghiên cứu Hội nhập và Di cư Đức (DeZIM) thực hiện vào tháng 3 năm 2024 cho thấy gần 10% người có lý lịch di cư đang nghiêm túc cân nhắc rời khỏi đất nước. Những người nhập cư đến từ Trung Đông và Bắc Phi có vẻ đặc biệt lo ngại khi có tới 18,9% cho biết họ đang cân nhắc rời khỏi Đức.

Theo bà Monika Schnitzer, chủ tịch Hội đồng chuyên gia kinh tế Đức, xu hướng này sẽ khiến các công ty có trụ sở tại Thuringia và Saxony gặp bất lợi trong cuộc cạnh tranh toàn cầu về lao động có trình độ. Các tổ chức nhà nước và cơ sở giáo dục đã phải chịu cảnh thiếu hụt nhân sự, tình trạng này có thể leo thang, đặc biệt là khi xét đến lập trường của AfD chống lại người nhập cư có tay nghề.

Các doanh nghiệp cần môi trường chính trị ổn định

Khi sự ủng hộ của công chúng đối với AfD tăng lên, mức độ phổ biến của các đảng phái chính trị chính thống của Đức đang giảm xuống, dẫn đến các cuộc đàm phán phức tạp và kéo dài để thành lập chính phủ.

Điều này càng trở nên phức tạp hơn khi một đảng dân túy khác nổi lên: Liên minh cánh tả Sarah Wagenknecht (BSW), được đặt theo tên của nhà lãnh đạo đảng và cựu nghị sĩ Đảng cánh tả Sarah Wagenknecht.

Trong bối cảnh như vậy, Roland Sillmann, giám đốc điều hành công ty xúc tiến kinh doanh WISTA, không mấy tin tưởng rằng những rủi ro chính trị không xuất hiện ở Brandenburg.

Vì thế, ông Sillmann tin rằng điều Brandenburg cần bây giờ là sự ổn định chính trị. “Brandenburg đang trải qua một sự thay đổi lớn về mặt cấu trúc trong nền kinh tế, bao gồm việc loại bỏ dần sản xuất than. Sự liên tục về mặt chính trị và việc ra quyết định nhanh chóng là rất quan trọng hiện nay”.

Chung quan điểm, Michael Huther, giám đốc Viện Kinh tế Đức (IW) cho rằng sự trỗi dậy của AfD “không phải là dấu hiệu tích cực” vì các doanh nghiệp sẽ cần "sự ổn định về chính trị và thể chế”. Trong khi đó, Olaf Zachert, một nhà đầu tư chuyên giải cứu các công ty gặp khó khăn, thì cảnh báo về việc cương lĩnh kinh tế có quan điểm cực đoan, hạn chế hợp tác châu Âu của đảng AfD cũng là nguy cơ gây hại.

Nguyễn Khánh