Khi châu Âu nhất quyết muốn triệt tiêu nguồn năng lượng của Nga để trừng phạt nước này vì tấn công vào Ukraine, nhu cầu về khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) của châu lục này đã tăng lên mức chưa từng có.

Được biết, Mỹ hiện là nước xuất khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới, tuy nhiên hàng loạt các giới hạn về chính trị, kinh tế và kỹ thuật đã ngăn cản nước này trở thành “vị cứu tinh” toàn diện của châu Âu. Trong khi ngành công nghiệp LNG đang bùng nổ, việc thiếu năng lực xuất khẩu của Mỹ đang làm tắc nghẽn nguồn cung sang châu Âu và phần còn lại của thế giới.

Trong khi đó, các nhóm bảo vệ khí hậu khẳng định bùng nổ xuất khẩu LNG là một cách hủy diệt để đối phó với cuộc khủng hoảng năng lượng, và các biện pháp trước đó để đảm bảo đạt được các mục tiêu khí hậu toàn cầu.

Robin Schneider, giám đốc điều hành của nhóm phi lợi nhuận Texas Campaign for the Environment cho biết: “Đây là một con đường đầy rủi ro về nhu cầu năng lượng và khí hậu của chúng ta”.

Khủng hoảng năng lượng ở Châu Âu

Giá khí đốt tự nhiên (LNG) đã tăng vọt ảnh hưởng không nhỏ đến châu Âu kể từ khi châu lục này tìm cách phá bỏ sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga. Kể từ khi hứng chịu liên tiếp các vòng trừng phạt, Nga đang dần “trả đũa” EU bằng cách cắt giảm, hạn chế các dòng chảy LNG sang châu lục này.

Trong tuần trước, ở châu Âu, giá LNG đã tăng đến 25% khi Nga thông báo đường ống Nord Stream 1 đến Đức sẽ chỉ cung cấp 20% công suất bình thường. Vào tháng 5, nước này đã đáp trả các lệnh trừng phạt của châu Âu bằng cách ngăn chặn hoàn toàn các dòng khí đốt đến châu Âu thông qua đường ống Yamal.

Thiếu LNG trầm trọng, các quốc gia châu Âu đang tranh giành để tích trữ đủ khí đốt khi mùa đông đến gần. Rất nhiều lo ngại rằng khẩu phần năng lượng sẽ cần được thực hiện cho cả hộ gia đình và doanh nghiệp và rằng cuộc khủng hoảng năng lượng có thể gây ra suy thoái kinh tế ở khu vực đồng tiền chung châu Âu.

Các quốc gia đang ban hành một số sáng kiến để giúp các hộ gia đình và doanh nghiệp thực hiện hóa đơn, từ Đức viện trợ cho các dịch vụ khí đốt đến Pháp quốc hữu hóa công ty điện lực EDF.

Mỹ củng cố xuất khẩu sang EU nhằm kiếm lợi nhuận

Để đáp ứng nhu cầu khí đốt tự nhiên của châu Âu, Mỹ đã củng cố vị trí là nhà xuất khẩu LNG lớn nhất thế giới trong nửa đầu năm 2022, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA).

Ước tính, xuất khẩu trung bình hàng ngày của nước này tăng 12% trong sáu tháng qua lên 11,2 tỷ feet khối (bcf) mỗi ngày.

Sau khi thay thế châu Á trở thành nhà nhập khẩu LNG hàng đầu của Mỹ, Anh và EU đã thu được 71% lượng hàng xuất khẩu.

Với giá vận chuyển hiện nay, các nước nghèo hơn như Brazil và Bangladesh không thể cạnh tranh với châu Âu. Một số nhà xuất khẩu thậm chí đã vi phạm hợp đồng với các nước đang phát triển để chuyển hướng nhiên liệu sang châu Âu, thu về lợi nhuận lớn hơn bất chấp các khoản phạt.

Theo Eugene Kim, giám đốc nghiên cứu tại bộ phận nghiên cứu Khí đốt châu Mỹ của Wood Mackenzie, Mỹ đã nổi lên như một trong những nhà cung cấp LNG an toàn duy nhất cho khối.

Được cho là những lĩnh vực tăng trưởng tiềm năng trước khi Nga tấn công Ukraine, các ngành công nghiệp khí đốt của Australia và Tây Phi đã bị hạn chế bởi xung đột kinh tế và chính trị. Nhưng vấn đề năng lực ở cả hai bờ Đại Tây Dương đang hạn chế khả năng đóng vai siêu anh hùng của Mỹ.

Trong khi Tổng thống Joe Biden đã hứa vào tháng 3 sẽ xuất khẩu nhiều LNG hơn sang châu Âu, tuy nhiên điều đó khó có thể xảy ra. Ngoài ra, do trước đây đã phụ thuộc vào đường ống từ Nga, phần lớn châu Âu thiếu cơ sở hạ tầng nhập khẩu đầy đủ ngay cả khi Mỹ có thể xuất khẩu nhiều LNG hơn.

Trong ngắn hạn, xuất khẩu LNG của Mỹ dự kiến sẽ giảm đáng kể do vụ nổ hồi tháng 6 tại cơ sở Freeport LNG trên Bờ Vịnh. Nhưng Mỹ đã được yêu cầu cung cấp nhiên liệu cho châu Âu ngay cả trước khi xảy ra sự cố ở Texas. Kim nói: “Trước khi xảy ra vụ nổ Freeport LNG vào đầu tháng 6, LNG của Mỹ đã đạt công suất xuất khẩu sang EU”.

"Giả sử mọi thứ được tăng cường hoàn toàn vào năm 2023, chúng tôi vẫn đạt mức tối đa 12 bcf một ngày. Không có dự án mới nào có thể tăng đáng kể xuất khẩu LNG của chúng tôi cho đến khi làn sóng dự án tiếp theo bắt đầu", ông nói thêm.

Năng lực hiện có phần lớn bị ràng buộc bởi các hợp đồng dài hạn với các quốc gia ngoài châu Âu và làn sóng cơ sở hạ tầng xuất khẩu tiếp theo sẽ không trực tuyến cho đến năm 2024 hoặc muộn hơn. Ngay cả khi đó, ông Kim giải thích rằng điều đó sẽ không đủ năng lực để cung cấp nhiên liệu cho châu Âu.

Ngoài những hạn chế về năng lực khai thác sản lượng, các nhóm người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ đang phải chịu giá cao hơn do xuất khẩu LNG của nước này tăng mạnh.

Paul Cicio, Giám đốc điều hành của tập đoàn thương mại nhà sản xuất Industrial Energy Consumers of America, chia sẻ với Wall Street Journal rằng "người tiêu dùng Mỹ, nền kinh tế Mỹ, an ninh quốc gia Mỹ đang gặp rủi ro trừ khi chúng ta duy trì hàng tồn kho dư thừa."

Thật vậy, giá đã tăng vọt do việc sử dụng máy điều hòa không khí trong các đợt nắng nóng kỷ lục đã làm giảm nhu cầu dự kiến từ vụ nổ Freeport, khiến khí đốt dự định xuất khẩu được lưu kho ở Mỹ. EIA gần đây đã báo cáo rằng hàng tồn kho của Mỹ thấp hơn 12% so với mức trung bình 5 năm cho thời điểm này trong năm.

Tăng cường xuất khẩu LNG gây hại cho môi trường

Bên cạnh đó, các vấn đề về khí hậu do mở rộng năng lực khai thác LNG của Mỹ cũng vấp phải nhiều sự phản đối trong nước và quốc tế trên mặt trận bảo vệ khí hậu.

Các nhóm hoạt động vì khí hậu cho rằng việc mở rộng cơ sở hạ tầng LNG cần thiết để tăng xuất khẩu sẽ đồng nghĩa với việc đổi mới các mục tiêu hiện tại để giảm phát thải nhiên liệu hóa thạch.

Các nhà hoạt động khí hậu chỉ ra rằng LNG chiếm một phần ba lượng khí thải carbon của Mỹ, bao gồm gần một nửa lượng khí thải mêtan. Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu đã dán nhãn mêtan, một loại khí nhà kính đặc biệt nguy hiểm là nguyên nhân chính gây ra khủng hoảng khí hậu.

Hơn nữa, nghiên cứu đã chỉ ra rằng quá trình khai thác và hóa lỏng khí tự nhiên có thể cực kỳ nguy hiểm và gây ô nhiễm.

Ngoài mêtan, quá trình khai thác LNG có thể giải phóng các chất gây ung thư và các chất hóa học có hại khác trong môi trường xung quanh, gây hại nhất cho con người.

Bất chấp rủi ro khí hậu, EU đã đưa khí tự nhiên vào danh sách các khoản đầu tư bền vững của mình và các nhà xuất khẩu khí đốt của Mỹ đã ký một loạt hợp đồng để đáp ứng nhu cầu của châu Âu.

Trong khi đó, nhiều nguồn tin cho rằng châu Âu có thể tìm kiếm một lộ trình xanh hơn cho an ninh năng lượng, chẳng hạn bằng cách đầu tư nhiều hơn vào năng lượng tái tạo. Được biết, các cơ sở xuất khẩu LNG mới của Mỹ thậm chí sẽ không giúp cải thiện tình hình trong 3 năm nữa và nói thêm rằng châu Âu có thể "sử dụng cuộc khủng hoảng này để chuyển đổi sang các loại nhiên liệu bền vững hơn."

Lê Na (Theo DW)