Tàu Razoni đã trở thành tàu thương mại đầu tiên rời cảng ở Biển Đen kể từ ngày 26 tháng 2, hai ngày sau khi Nga tấn công vào Ukraine. LHQ cho biết, nó sẽ đến cảng Tripoli, Lebanon và đang chở một lượng hàng hóa khoảng 26.500 tấn ngô.

Hành trình này diễn ra sau một thỏa thuận đột phá, do LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian và được ký kết bởi các đại diện của Nga và Ukraine vào tháng 7 vừa rồi, tạo điều kiện nối lại xuất khẩu ngũ cốc quan trọng. Theo thống kê, khoảng 20 triệu tấn lúa mì và ngô đang bị mắc kẹt tại cảng Odesa tính đến tuần trước.

Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba đã mô tả hôm thứ Hai là một "ngày cứu trợ cho thế giới, đặc biệt là cho những người bạn của chúng tôi ở Trung Đông, châu Á và châu Phi".

Theo các điều khoản của thỏa thuận, con tàu sẽ neo đậu ngoài khơi bờ biển Istanbul vào khoảng 3 giờ chiều giờ địa phương vào thứ Ba, nơi nó sẽ được kiểm tra trước khi tiến đến điểm đến cuối cùng.

Kể từ những ngày đầu tiên của cuộc chiến, các cảng phía nam của Ukraine được cho rằng bị Nga bị phong tỏa, khiến ngũ cốc không thể đến nhiều quốc gia đang phụ thuộc vào nguồn cung cấp lương thực thiết yếu này.

Thỏa thuận được ký vào ngày 23/7 hứa hẹn sẽ giải phóng các cảng trên Biển Đen để cho phép các loại ngũ cốc và hạt dầu qua lại an toàn, theo các tuyến đường do các phi công hàng hải Ukraine xác định để tránh mìn, và với các điểm dừng ở Istanbul để đảm bảo vũ khí không bị buôn lậu trở lại.

Các nhà ngoại giao cấp cao của phương Tây đã phản ứng với sự lạc quan thận trọng sau sự chuyến hàng hôm thứ Hai, hoan nghênh việc nối lại xuất khẩu ngũ cốc nhưng kêu gọi Nga tiếp tục thực hiện thỏa thuận.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các nhà báo hôm thứ Hai rằng chuyến hàng khởi hành là "rất khả quan". Ông cho biết thêm: “Đây là một cơ hội tốt để kiểm tra tính hiệu quả của các cơ chế đã được thống nhất trong các cuộc đàm phán ở Istanbul".

Ukraine và Nga đều là những nhà cung cấp thực phẩm quan trọng cho thế giới. Trong thời bình, Ukraine xuất khẩu khoảng 3/4 lượng ngũ cốc mà nước này sản xuất. Theo số liệu của Ủy ban châu Âu, khoảng 90% số hàng xuất khẩu này được vận chuyển bằng đường biển, từ các cảng ở Biển Đen.

LHQ hy vọng rằng theo thỏa thuận này, xuất khẩu ngũ cốc hàng tháng của Ukraine sẽ đạt hơn 5 triệu tấn, một con số tương đương với mức trước cuộc chiến.

Nhưng bất chấp sự lạc quan xung quanh thỏa thuận, xung đột với Nga vẫn ảnh hưởng đáng kể đến thu hoạch của Ukraine. Tháng trước, hiệp hội các nhà kinh doanh ngũ cốc Ukraine cho biết rằng sản lượng ngũ cốc và hạt có dầu của họ năm nay là 69,4 triệu tấn, thấp hơn nhiều so với mức 106 triệu tấn của năm ngoái.

Hoàng Hải (theo CNN, AP)