Trong năm 2024, dù doanh số tăng trưởng trong quý ba, thị phần xe năng lượng mới (NEV) của Tesla, bao gồm xe điện thuần, xe lai sạc ngoài và xe sử dụng pin nhiên liệu hydro, chỉ đạt 6,5% trong bảy tháng đầu năm, giảm so với mức gần 9% vào cùng kỳ năm ngoái.

Giám đốc điều hành Tesla, ông Elon Musk, khẳng định rằng nhà máy tại Thượng Hải của hãng đang hoạt động hết công suất. Tuy nhiên, sự sụt giảm về thị phần là một dấu hiệu cảnh báo cho thấy Tesla cần chủ động triển khai các chiến lược đổi mới trong thiết kế sản phẩm và dịch vụ hậu mãi để đảo ngược tình hình.

Giấc mơ Trung Quốc: Bối cảnh lịch sử

Kể từ khi Trung Quốc mở cửa thương mại vào năm 1978, các công ty nước ngoài đã chuyển hoạt động sản xuất vào đây để tận dụng chuỗi cung ứng giá rẻ và hiệu quả.

Sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 2001, Trung Quốc trở thành trung tâm sản xuất cho nhiều công ty quốc tế. Trong lĩnh vực ô tô, Volkswagen (VW) và GM là hai nhà sản xuất nước ngoài đầu tiên vào thị trường này, thiết lập liên doanh và gia tăng doanh số đáng kể.

Đến năm 2017, VW đã bán hơn 3 triệu xe tại Trung Quốc, trong khi doanh số của GM đạt đỉnh với hơn 4 triệu xe.

Để thu hút đầu tư và công nghệ nước ngoài, Tesla mở nhà máy tại Thượng Hải vào năm 2019 - nhà máy sản xuất xe hơi đầu tiên hoàn toàn do nước ngoài sở hữu tại Trung Quốc. Với các mẫu Model 3 và Model Y, Tesla đã ghi nhận mức tăng trưởng doanh số đều đặn từ đó đến nay. Tuy nhiên, kể từ năm 2017, doanh số của các hãng xe nước ngoài, ngoại trừ Tesla, đã giảm do tác động từ hai yếu tố chính trong thị trường NEV của Trung Quốc.

Phát triển xe năng lượng mới (NEV) của Trung Quốc

Nhận thấy Trung Quốc khởi đầu muộn trong lĩnh vực xe động cơ đốt trong, chính phủ nước này đã thực thi hàng loạt chính sách công nghiệp và ưu đãi thuế nhằm thúc đẩy các ngành năng lượng mới như xe điện (EV) và xe lai sạc ngoài (PHEV).

Từ đầu những năm 2000, các hợp đồng mua xe điện cho giao thông công cộng đã giúp các nhà sản xuất xe điện nội địa như BYD phát triển nhanh chóng. Từ 2016 đến 2022, Trung Quốc đã chi khoảng 57 tỷ USD để hỗ trợ người tiêu dùng trong nước mua xe điện. Đến năm 2022, Trung Quốc chiếm 62% sản lượng xe điện toàn cầu, bao gồm cả các xe của Tesla sản xuất tại đây.

Dịch chuyển thị trường và cuộc chiến giá

Kinh tế Trung Quốc sau đại dịch đã tăng trưởng chậm hơn dự báo, khiến người tiêu dùng phải thắt chặt chi tiêu và ưu tiên xe điện nhờ chính sách hỗ trợ của chính phủ. Doanh số xe động cơ đốt trong giảm mạnh; vào tháng 6, chỉ 27% xe bán ra mới sử dụng nhiên liệu truyền thống.

Thị phần của BYD trong phân khúc NEV tại Trung Quốc đã đạt 35% vào năm 2023, trong khi Tesla chiếm 7,8%, và NIO đứng thứ ba với 2,1%.

Với hơn 120 thương hiệu xe điện cạnh tranh trên thị trường, giá bán của các mẫu xe như BYD Seagull ở mức dưới 10.000 USD đã gây áp lực lớn đối với các nhà sản xuất nước ngoài như GM và Tesla. Giám đốc điều hành GM, bà Mary Barra, cho biết sự cạnh tranh khốc liệt này là một thách thức lớn đối với các nhà sản xuất xe điện.

Mặc dù Tesla là một thương hiệu toàn cầu có vị thế vững chắc trong thị trường xe điện, nhưng để duy trì sự hiện diện mạnh mẽ tại Trung Quốc, hãng cần thực hiện các biện pháp linh hoạt và quyết đoán.

Với khoảng 80 triệu người thuộc tầng lớp trung lưu và thượng lưu vào năm 2030, thị trường Trung Quốc vẫn còn rất nhiều tiềm năng để Tesla khai thác nếu có chiến lược phù hợp.

Hải Hà (Theo IndustryWeek)