Những năm gần đây, khái niệm siêu thực trở thành một trong những nguồn cảm hứng tiêu biểu trong thời trang, đặc biệt trong năm 2022.

Siêu thực là một phong trào văn hóa xuất hiện vào khoảng đầu thập niên 1920, nổi tiếng nhất với những tác phẩm trực quan và văn thơ. Từ thơ ca, chủ nghĩa siêu thực lan sang hội họa, phim ảnh, tiểu thuyết và cuối cùng là thời trang.

Chủ nghĩa siêu thực hình thành và sớm phát triển mạnh mẽ liên kết với nghệ thuật, triết học, và cả văn học để nói về những ý tưởng liên quan đến tâm trí, tiềm thức, ranh giới giữa thực tại và trí tưởng tượng, sự phi lý. Với khát khao tiên phong, phong trào giải phóng con người khỏi gông cùm, thời trang siêu thực đi theo lối suy nghĩ thông thường hay hiện thực nhàm chán, cho phép con người tự do bày tỏ suy nghĩ của mình mà không tuân theo logic, đạo đức, tôn giáo hay mỹ học chính thống.

Nghệ thuật đánh lừa thị giác đang xuất hiện ngày càng nhiều trên các sàn diễn thế giới trong những năm gần đây, đặc biệt là 2022. Phong cách này đem đến những sắc màu dị biệt, phóng khoáng cho ngành thời trang thế giới. Trang sức mô phỏng bộ phận cơ thể người, váy áo hoặc túi xách nhấn vào chi tiết trang trí mang hình bóng cơ thể và những đồ vật quen thuộc có thật ngoài đời, là những phong cách đặc trưng của phong cách thời trang này. 

Nhìn chung, siêu thực nói chung và thời trang siêu thực nói riêng có đặc trưng là những bố cục bất đối xứng độc đáo, gây sốc và không nhất quán (non sequitur). Trang phục ứng dụng những mô-típ lấy từ các vật thể dễ dàng nhận biết được - như là động vật, cơ thể con người, nhạc cụ, các khối hình học - để biểu hiện cảm giác mơ hồ, huyền ảo cho tác phẩm. Đặc trưng kỳ quặc, khác thường của nghệ thuật Siêu thực đã cuốn hút các nhà thiết kế thời trang, mời gọi họ khám phá phong trào này trong suốt hàng thế kỷ.

Thời trang siêu thực mang tới những cách tiếp cận thời trang độc đáo và có phần “dị biệt”, trở thành một phong cách thời trang không bao giờ lỗi mỗi. Những nhân vật tiếng tăm như Leigh Bowery, Isabella Blow, Björk và Lady Gaga giúp cho phong cách thời trang có thể được tìm thấy trên khắp các sàn diễn thời trang đương đại với bàn tay nhào nặn đặc biệt của các nhà thiết kế Gareth Pugh, Philip Treacy, Viktor & Rolf, Comme des Garçons,...

Elsa Schiaparelli, nhà thiết kế nổi tiếng nhất gắn liền với chủ nghĩa siêu thực, đã bắt tay vào vô số hợp tác sáng tạo với các nghệ sĩ theo trường phái siêu thực; cụ thể là “Váy Tôm Hùm – The Lobster Dress ” và “Mũ giày/ Shoe Fat Dress”. Nhiều mẫu thiết kế ấn tượng khác như  “Tears Dress” năm 1938 của Schiaparelli sử dụng họa tiết để ám chỉ rằng các phần của chiếc váy dạ hội đã bị xé ra như giấy dán tường, tiết lộ sự biến đổi của màu ‘Shocking Pink’ cũng là một trong những mẫu trang phục đại diện cho sự độc đáo.

Trong khi nghệ thuật siêu thực thường mang cách thay đổi dựa vóc dáng phụ nữ, thời trang siêu thực có xu hướng phá vỡ sự phân biệt giới tính bằng cách kết hợp lý tưởng “nam tính” và “nữ tính” để tạo ra một kết quả hoàn toàn độc đáo. Trong thiết kế sáng tạo, khi cảm nhận được cấu trúc cơ thể của giới tính, sự phá vỡ không biên giới được tạo ra vượt giới hạn trong các thiết kế hay tính phân đôi, phi giới tính trong cả trang phục nam và nữ.

Ở một góc độ khác, thời trang Siêu thực được xem là những thiết kế mang tính trang trí, trong đó đôi khi đồ trang trí được sử dụng để truyền đạt các họa tiết và chủ đề cụ thể được tìm thấy trong việc cảm nhận nghệ thuật siêu thực như một nghệ thuật sắp đặt trong thời trang cao cấp. Nhiều mẫu thiết kế mang tính tính dục thường đánh lừa ánh nhìn của nam giới bằng cách gợi dục cơ thể phụ nữ, về bản chất là đẩy lùi sự phản đối của nghệ thuật siêu thực về cơ thể phụ nữ và lấy lại hình ảnh cho phụ nữ. 

Đáp ứng xu thế, một loạt thương hiệu đình đám từ Dior, Valentino, Prada đến Victoria Beckham tiếp tục quảng bá cho thời trang siêu thực. Tiêu biểu thuộc dòng sản phẩm thời trang may sẵn là series áo, váy năng động in họa tiết đôi môi đỏ mang dấu ấn Man Ray của Victoria Beckham và Prada. Những bộ sưu tập Jumpsuit, váy xẻ tà tay bồng, đầm bó phối nơ hồng gợi cảm đi cùng nhiều chi tiết cắt may phá cách tạo nên những cơn sốt toàn cầu làm sống dậy xu hướng thời trang dị biệt này.

Phùng Linh