Bộ trưởng tài chính là chức bộ trưởng quan trọng hàng đầu trong Nội các Vương quốc Anh, có thứ hạng đứng thứ ba trong bảng xếp hạng cấp bộ trưởng, chỉ sau thủ tướng và phó thủ tướng.

Và ông Kwasi Kwarteng vừa trở thành người nắm giữ cương vị này có thời gian làm việc ngắn thứ hai trong lịch sử chính trị Vương quốc Anh, sau khi chương trình cắt giảm thuế không hoàn lại của bà Truss khiến thị trường tài chính khiếp sợ.

Thủ tướng Truss đã làm rất ít để trấn an các nhà đầu tư và cử tri Anh trong một cuộc họp báo ngắn vào hôm qua. Bà khẳng định mình đã hành động “dứt khoát” để mang lại “sự ổn định kinh tế” - nhưng đồng bảng Anh lại tiếp tục trượt dài trên thị trường tiền tệ, giảm xuống dưới 1,12 đô la Mỹ.

Ông Kwarteng, người đã vội vã trở về từ các cuộc họp quốc tế ở Washington, đã được thay thế bởi cựu ngoại trưởng Jeremy Hunt - người sẽ trở thành bộ trưởng tài chính thứ tư của Vương quốc Anh chỉ trong năm nay.

Biến động tài chính gây ra bởi kế hoạch cắt giảm thuế của chính phủ mới - được tài trợ thông qua hàng tỷ USD vay thêm - đã giảm bớt phần nào kể từ khi Ngân hàng Trung ương Anh (BOE) can thiệp vào thị trường trái phiếu. Nhưng các nhà phân tích thị trường cho biết chỉ có một sự cải tổ mạnh hơn của bà Truss mới có thể tránh được cơn hoảng loạn mới.

Bà Truss đã chuyển hướng hợp lý bằng cách tuyên bố sẽ giữ nguyên kế hoạch của chính phủ cựu Thủ tướng Boris Johnson về việc tăng thuế lợi nhuận đối với các công ty - sau khi đã thay đổi ý định về việc cắt giảm thuế thu nhập cho những người có thu nhập cao nhất.

Một cuộc thăm dò mới nhất của YouGov cho tờ The Times cho biết 43% cử tri Đảng Bảo thủ muốn có một thủ tướng mới ở Phố Downing. Lãnh đạo Đảng Lao động Keir Starmer thậm chí nói rằng việc cách chức Kwarteng là chưa đủ và không “đòi lại những thiệt hại gây ra ở Phố Downing”.

Ông cáo buộc rằng: “Cách tiếp cận liều lĩnh của Liz Truss đã làm sụp đổ nền kinh tế, khiến các khoản thế chấp tăng vọt và làm suy yếu vị thế của Vương quốc Anh trên trường thế giới”.

Vào ngày 7/10, Thủ tướng Truss đã cách chức Bộ trưởng Thương mại Conor Burns sau khi vị quan chức này bị cáo buộc "về hành vi sai trái nghiêm trọng". Bà từng bổ nhiệm ông Burns vào vị trí nói trên ngay sau khi lên nắm quyền thủ tướng thay thế cho ông Johnson hồi đầu tháng 9 năm nay.

Huy Hoàng (theo AFP, Reuters, SCMP)