Ngày 9/4/2020, Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết, Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN và Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN+3 về ứng phó dịch bệnh COVID-19 sẽ được tổ chức vào ngày 14/4/2020 theo hình thức trực tuyến.

Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc sẽ chủ trì các hội nghị này trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020.

Chiều 9/4, trong buổi họp báo quốc tế, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng đã thông tin về lịch trình các sự kiện, hợp tác nội khối ASEAN và với đối tác nhằm chống COVID-19.

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng nhấn mạnh: Thế giới và khu vực ASEAN đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng, chưa từng có, do sự bùng phát của dịch bệnh COVID-19 gây ra. Toàn thế giới ghi nhận hàng triệu ca lây nhiễm, hàng chục ngàn người đã mất đi sinh mạng do dịch bệnh. Đời sống kinh tế, xã hội của hàng trăm quốc gia đang bị đảo lộn.

Tại khu vực Đông Nam Á, dịch bệnh đã lan đến toàn bộ các quốc gia thành viên ASEAN với hơn 14.000 ca lây nhiễm, 493 ca tử vong. Dịch bệnh cũng tác động đến nền kinh tế các nước ASEAN, nhất là các ngành kinh doanh dịch vụ, vốn chiếm đến 30% tổng GDP của ASEAN, gây gián đoạn chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu. Nhiều người dân đứng trước nguy cơ bị mất việc làm, an sinh xã hội bị thách thức. Nhiều hoạt động của ASEAN kể từ đầu năm 2020 đã phải tạm hoãn hoặc lùi thời gian tổ chức, trong đó có Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ và Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36.

Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh, phát huy vai trò chủ tịch ASEAN và trên tinh thần Gắn kết và Chủ động thích ứng, Việt Nam đã chủ động, tích cực thúc đẩy các nỗ lực chung, đồng bộ của Cộng đồng ASEAN trong ứng phó dịch bệnh.

Sau khi tham vấn với các nhà lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ra Tuyên bố Chủ tịch ASEAN ngày 14/2, khẳng định quyết tâm và cam kết chính trị ở mức cao của ASEAN để kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh.

Hội đồng Điều phối ASEAN, gồm các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tổ chức 2 phiên họp ngày 20/2 và ngày 9/4/2020 để trao đổi về các biện pháp phối hợp và hợp tác trong ASEAN cũng như với các Đối tác ứng phó dịch bệnh.

Trong kênh y tế, ngay từ khi dịch bệnh mới bùng phát, các cơ chế ứng phó dịch bệnh khẩn cấp của khu vực ASEAN và với các Đối tác Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đã được khởi động. Các Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Kinh tế, Bộ trưởng phụ trách du lịch... của ASEAN đều ra Tuyên bố và thống nhất các biện pháp hành động chung để kiểm soát và ngăn chặn dịch bệnh.

Trong vai trò Chủ tịch ASEAN, Việt Nam cũng đã thúc đẩy việc thành lập và tổ chức cuộc họp đầu tiên của Nhóm công tác liên ngành cấp quan chức cao cấp (cấp Thứ trưởng) với sự tham gia của các cơ quan liên quan của ASEAN vào ngày 31/3/2020 để thống nhất khuyến nghị về các bước triển khai phối hợp và hành động tiếp theo trong ASEAN.

Trên cơ sở các khuyến nghị của Nhóm công tác liên ngành, tại cuộc họp lần thứ 25 của Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC) do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh chủ trì sáng nay (9/4), các Bộ trưởng Hội đồng Điều phối ASEAN đã nhất trí với khuyến nghị của Nhóm và sẽ trình những khuyến nghị này lên Lãnh đạo Cấp cao.

Các khuyến nghị này tập trung vào 3 khía cạnh: Kiểm soát, ngăn ngừa lây lan của dịch bệnh; hỗ trợ người dân các nước ASEAN chịu tác động của dịch bệnh, trong đó có hỗ trợ lãnh sự cho công dân ASEAN sinh sống, làm việc và học tập ở các quốc gia thành viên của nhau và ở các nước thứ ba và giảm thiểu các tác động kinh tế - xã hội của dịch bệnh.

Nhiều đề xuất cụ thể, thiết thực đã được xem xét như khả năng lập Quỹ hợp tác chung của ASEAN ứng phó COVID-19; lập kho dự trữ vật tư y tế thiết yếu để đáp ứng các nhu cầu khẩn cấp trong bối cảnh dịch bệnh; lập mạng lưới các chuyên gia y tế công cộng của ASEAN và với các Đối tác để trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm trong kiểm soát và điều trị các ca bệnh; ngăn chặn tin tức giả mạo, sai lệnh, hợp tác duy trì chuỗi cung ứng khu vực; bảo đảm cung cấp kịp thời, đầy đủ các nhu yếu phẩm và vật tư y tế cần thiết cho người dân; hỗ trợ giảm bớt khó khăn cho các doanh nghiệp và người dân chịu tác động của dịch bệnh; xây dựng kế hoạch phục hồi kinh tế hậu dịch bệnh...

Các nước ASEAN cũng nhấn mạnh sẽ tăng cường đoàn kết, tương trợ lẫn nhau, cùng chia sẻ các nỗ lực và nâng cao khả năng tự cường, thích ứng hiệu quả trước các thách thức của dịch bệnh, giữ vững đà hợp tác ASEAN và vững vàng vượt qua giai đoạn khó khăn, thử thách này.

Tại Hội nghị của Hội đồng Điều phối ASEAN, các Bộ trưởng cũng nhất trí kế hoạch tổ chức các Hội nghị Cấp cao đặc biệt của ASEAN và Cấp cao đặc biệt giữa ASEAN với các nước Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc (ASEAN+3) về Ứng phó dịch bệnh COVID-19 trực tuyến ngày 14/4/2020. Hội nghị sẽ do Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN và Chủ tịch ASEAN+3 chủ trì.

Dự kiến, các nhà lãnh đạo sẽ thông qua 2 văn kiện quan trọng là Tuyên bố chung của Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN và Tuyên bố chung của Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN+3 về Ứng phó dịch bệnh COVID-19, qua đó, khẳng định cam kết và quyết tâm mạnh mẽ của ASEAN và các nước ASEAN+3 trong ngăn ngừa và loại bỏ các nguy cơ của dịch bệnh đe dọa cuộc sống người dân, ổn định tình hình kinh tế - xã hội các quốc gia thành viên.

Thế Vũ