Xuất khẩu máy móc phức tạp tăng vọt

Từ tháng 1 đến tháng 4, giá trị xuất khẩu các mặt hàng máy bay phản lực, động cơ phản lực cánh quạt và các loại tuabin khí khác từ Thuỵ Sĩ sang Nga dao động từ 1 triệu – 2,5 triệu franc mỗi tháng. Con số này đã tăng lên 11,2 triệu franc vào tháng 5 và 5,9 triệu franc vào tháng 6, dữ liệu hải quan Thụy Sĩ cho thấy. Các lô hàng máy bơm không khí và máy bơm chân không cũng cho thấy mức tăng khổng lồ tương tự so với mức trước cuộc xung đột.

Tổng kim ngạch xuất khẩu của Thụy Sĩ sang Nga trị giá 492 triệu franc trong tháng 6, cao hơn khoảng 83% so với tháng 1, tháng trước khi xung đột bắt đầu vào ngày 24/2. Lý do chủ yếu nhờ doanh số bán hàng dược phẩm, thuốc men, chẩn đoán và máu.

Các kết quả thương mại mới nhất của Thụy Sĩ cho thấy cuộc xung đột kết hợp với các biện pháp trừng phạt đối với các nguồn cung cấp chính của Nga đang bóp méo thương mại toàn cầu bằng cách định hướng lại “dòng chảy” của nhiều mặt hàng chủ chốt, thay đổi mô hình cung-cầu và gây ra tình trạng chất đống hàng hóa tại các cảng châu Âu. Đồng thời, các nhà chức trách đang đẩy mạnh nỗ lực giám sát việc tuân thủ hàng loạt các quy tắc mới phức tạp.

Nhìn chung, nhập khẩu của Nga đã sụt giảm kể từ khi Mỹ và các đồng minh áp đặt các lệnh trừng phạt sâu rộng đối với Ukraine, giảm 22% trong quý II xuống 72,3 tỷ USD, theo Ngân hàng Trung ương Nga.

Các nhà chức trách đã ngừng công bố dữ liệu chi tiết trong bối cảnh các lệnh trừng phạt được áp dụng, nhưng các quan chức nói rằng các chuyến hàng đầu tư và hàng hóa trung gian đã bị ảnh hưởng đặc biệt nghiêm trọng. Máy móc phức tạp như động cơ phản lực và các sản phẩm khác đến từ Thụy Sĩ là những mặt hàng mà Nga không thể dễ dàng thay thế từ các nguồn trong nước.

Để so sánh, Liên minh châu Âu đã xuất khẩu máy bay phản lực trị giá 110 triệu euro (tương đương 112 triệu USD) và máy bơm khí trị giá 194 triệu euro sang Nga từ tháng 1 đến tháng 5 năm nay, theo số liệu của EU.

Xuất khẩu hàng hóa từ khối 27 quốc gia sang Nga cũng tăng mạnh trong tháng 4 và tháng 5 sau khi sụt giảm vào tháng 3, mặc dù vẫn tương đương với mức đầu năm, dữ liệu của Eurostat cho thấy.

Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất khẩu của EU sang Nga đã giảm kể từ khi các biện pháp hạn chế thương mại được áp dụng.

Thuỵ Sĩ: Kém hiệu quả trong thực thi biện pháp trừng phạt Nga?

Các hạn chế đối với một số các loại hàng hóa đó được đề cập trong các gói trừng phạt khác nhau được đưa ra ở EU, Thụy Sĩ và Anh. Các mặt hàng xuất khẩu đã bị cấm như một phần của các hành động nhắm vào các ngành công nghiệp chủ chốt, trong khi các lô hàng khác bị cấm vì tiềm năng sử dụng cho mục đích quân sự và một số được coi là mặt hàng xa xỉ bị trừng phạt vào đầu năm nay.

Một số biện pháp bao gồm thời gian tạm dừng trước khi lệnh cấm có hiệu lực, cũng như một số trường hợp miễn trừ. Trong trường hợp của Thụy Sĩ, hầu hết các khoảng thời gian này sẽ hết hạn từ giữa tháng 6 đến cuối tháng 7.

Mặc dù cái gọi là các điều khoản chuyển tiếp nhằm tạo ra một bước đi có trật tự cho bất kỳ doanh nghiệp hiện tại nào nhằm giảm bớt thiệt hại cho các nhà xuất khẩu Thụy Sĩ, các quy tắc này có thể đã thúc đẩy sự gia tăng đột biến trong xuất khẩu máy móc mà điểm đến hoặc mục đích sử dụng cuối cùng trở nên khó theo dõi hơn trong một nền kinh tế Nga phần lớn đóng cửa khỏi phương Tây.

Văn phòng Hải quan Liên bang Thụy Sĩ không tiết lộ những công ty nào được đưa vào dữ liệu xuất khẩu của mình.

SECO, cơ quan thực thi lệnh trừng phạt của Thụy Sĩ, cho biết không phải tất cả máy móc thuộc các loại này đều bị trừng phạt và việc vận chuyển hàng hóa của Thụy Sĩ qua EU đều phải chịu lệnh trừng phạt của EU.

EU và Anh đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu hầu hết các máy bay phản lực vào tháng 3 và tháng 4, đồng thời việc bán cho Nga các loại máy bơm cao cấp hơn được sử dụng trong các ngành công nghiệp chủ chốt hoặc quân đội cũng bị cấm. Một số hạn chế đó đã có hiệu lực.

Việc sử dụng các điều khoản chuyển tiếp giải thích sự gia tăng của hàng hóa Thụy Sĩ trực tiếp đến Nga, một phát ngôn viên của SECO cho biết qua email. Sau khi kết thúc vào tháng 8, bất kỳ vi phạm nào đều có thể bị truy tố trước pháp luật, ông nói thêm.

SECO đã bị chỉ trích vì không mạnh tay trong việc thu giữ các tài sản của Nga bị trừng phạt ở Thụy Sĩ nhưng phản bác rằng việc một cá nhân là người Nga không phải là lý do để một người hoặc công ty đóng băng tài khoản ngân hàng, biệt thự hoặc tòa nhà của họ.

Vào tháng 7, cơ quan này cho biết họ đã phong tỏa khoảng 7 tỷ USD tài sản bị trừng phạt của Nga cho đến nay. Các quốc gia thành viên EU cũng đã đóng băng khoảng 14 tỷ USD tài sản liên quan đến các cá nhân bị trừng phạt, mặc dù con số thực tế có thể cao hơn do hầu hết các quốc gia không báo cáo dữ liệu của họ.

EU, Anh và các đồng minh khác trong nhóm 7 nước đã thành lập nhiều nhóm công tác khác nhau để tăng cường nỗ lực giám sát tốt hơn việc thực hiện các lệnh trừng phạt. Một nhà ngoại giao châu Âu cho biết Thụy Sĩ hầu hết đều chấp thuận các lệnh trừng phạt của EU nhưng dường như kém hiệu quả hơn trong việc thực thi các biện pháp này.

Sơn Tùng (Theo Bloomberg)