Tòa án Công lý Quốc tế, hay còn gọi là Tòa án Thế giới, nhận thấy có một vụ việc cần được xét xử về việc liệu các quyền của người Palestine có bị từ chối trong một cuộc chiến hay không. Phán quyết cũng kêu gọi các nhóm vũ trang Palestine thả các con tin bị bắt trong vụ tấn công vào Israel ngày 7 tháng 10.

Bộ Ngoại giao Palestine cho biết quyết định này là một lời nhắc nhở đáng hoan nghênh "không có quốc gia nào đứng trên luật pháp". Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng hoan nghênh quyết định của ICJ không ra lệnh ngừng bắn, nhưng bác bỏ cáo buộc diệt chủng và cho biết Israel sẽ tiếp tục tự vệ.

Trước đó, Nam Phi đã cáo buộc Israel phạm tội diệt chủng trong cuộc tấn công của nước này vào Gaza, bắt đầu sau khi các chiến binh Hamas xông vào Israel giết chết 1.200 người và bắt cóc hơn 240 người.

Họ yêu cầu tòa án ban hành các biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn cuộc giao tranh mà các quan chức Palestine cho rằng đã giết chết hơn 26.000 người Palestine và khiến phần lớn dân cư phải sơ tán trong chiến dịch ném bom dữ dội kéo dài hơn ba tháng qua.

Các thẩm phán ICJ đã ra lệnh cho Israel thực hiện mọi biện pháp trong khả năng của mình để ngăn chặn quân đội của họ phạm tội diệt chủng, trừng phạt các hành vi kích động, thực hiện các bước để cải thiện tình hình nhân đạo và báo cáo lại tiến trình của họ sau một tháng.

Phán quyết không kết luận các cáo buộc diệt chủng là đúng hay không, bởi việc này có thể mất nhiều năm. Bên cạnh việc phán quyết không thể bị kháng cáo, thì tòa án cấp cao nhất của Liên hợp quốc ở Den Haag (Hà Lan) này cũng không có cơ chế thi hành các quyết định của mình.

Khi đọc quyết định, Chủ tịch ICJ Joan Donoghue đã mô tả hoàn cảnh khó khăn của người Palestine ở Gaza, chỉ ra sự tổn hại đối với trẻ em và trích dẫn các mô tả chi tiết về tình trạng khẩn cấp nhân đạo từ các quan chức Liên hợp quốc.

Israel gọi những cáo buộc của Nam Phi là sai trái và "bóp méo một cách trắng trợn". Họ nói rằng họ đã hành động để tự vệ và kẻ thù tấn công trước, đồng thời nỗ lực hết sức để bảo vệ dân thường. Israel đổ lỗi cho Hamas đã lấy dân thường làm lá chắn, điều mà các chiến binh phủ nhận.

Nam Phi gọi lệnh của tòa án là một "chiến thắng quyết định" đối với nền pháp trị quốc tế. Nước này cũng như Liên minh châu Âu đều cho biết Israel phải thực hiện lệnh này ngay lập tức và đầy đủ.

Mỹ lưu ý rằng phán quyết không đưa ra kết luận về tội diệt chủng và cho biết phán quyết này phù hợp với quan điểm của Mỹ rằng Israel có quyền hành động phù hợp với luật pháp quốc tế để ngăn chặn bất kỳ vụ tấn công nào như vào ngày 7/10 lặp lại.

Huy Hoàng (theo ICJ, Reuters, AP)