Tổng thống Trump lần thứ hai rút Mỹ khỏi UNESCO

Theo đó, việc Mỹ rút khỏi cơ quan có trụ sở tại Paris này, vốn được thành lập sau Thế chiến thứ hai để thúc đẩy hòa bình thông qua hợp tác quốc tế về giáo dục, khoa học và văn hóa, sẽ có hiệu lực vào cuối năm sau.

Động thái này phù hợp với chính sách đối ngoại "Nước Mỹ trên hết" rộng hơn của chính quyền ông Trump, bao gồm thái độ hoài nghi sâu sắc đối với các nhóm đa phương, bao gồm Liên hợp quốc, Tổ chức Thương mại Thế giới và thậm chí cả liên minh quân sự NATO.

Bộ Ngoại giao Mỹ cáo buộc UNESCO ủng hộ "chương trình nghị sự toàn cầu hóa, mang tính ý thức hệ về phát triển quốc tế trái ngược với chính sách đối ngoại Nước Mỹ là trên hết của chúng ta".

Họ cho biết quyết định kết nạp Palestine làm quốc gia thành viên là "rất có vấn đề, trái ngược với chính sách của Hoa Kỳ và góp phần làm gia tăng các luận điệu chống Israel".

Tổng giám đốc UNESCO Audrey Azoulay cho biết bà rất lấy làm tiếc về quyết định của ông Trump, nhưng điều đó "đã được dự đoán trước và UNESCO đã chuẩn bị cho việc này".

Đăng trên X, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tuyên bố "sự ủng hộ vững chắc" đối với "người bảo vệ toàn cầu" di sản thế giới và cho biết động thái của Hoa Kỳ sẽ không làm suy yếu cam kết của Pháp đối với UNESCO.

Các quan chức UNESCO cho biết việc Hoa Kỳ rút lui sẽ có tác động hạn chế đến các chương trình do Hoa Kỳ tài trợ. Azoulay cho biết UNESCO đã đa dạng hóa nguồn tài trợ và chỉ nhận được khoảng 8% ngân sách từ Washington.

UNESCO là một trong số nhiều tổ chức quốc tế mà Trump đã rút khỏi trong nhiệm kỳ đầu tiên, cùng với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc. Trong nhiệm kỳ thứ hai, ông đã phần lớn khôi phục lại những bước đi đó.

Israel hoan nghênh quyết định của Hoa Kỳ với đại sứ của mình tại Liên hợp quốc, Danny Danon, cáo buộc UNESCO "có thành kiến chống lại Israel một cách sai lầm và liên tục".

Tuy nhiên, các quan chức UNESCO cho biết tất cả các tuyên bố liên quan của cơ quan này đều đã được thống nhất với cả Israel và Palestine trong tám năm qua.

Azoulay cho biết Hoa Kỳ đã đưa ra những lý do tương tự cho việc rút lui như họ đã đưa ra cách đây 7 năm "mặc dù tình hình đã thay đổi sâu sắc, căng thẳng chính trị đã giảm bớt và UNESCO ngày nay là diễn đàn hiếm hoi để đạt được sự đồng thuận về chủ nghĩa đa phương cụ thể và hướng tới hành động".

Bà nói thêm: "Những tuyên bố này cũng mâu thuẫn với thực tế về những nỗ lực của UNESCO, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục về nạn diệt chủng Holocaust và cuộc chiến chống chủ nghĩa bài Do Thái".

Mỹ đã có mối quan hệ không mấy tốt đẹp với UNESCO trong nhiều năm qua. Họ là thành viên sáng lập vào năm 1945 nhưng đã rút lui vào năm 1984 để phản đối “thái độ thiên vị chống Mỹ” trong Chiến tranh Lạnh.

Mỹ quay trở lại UNESCO vào năm 2003 dưới thời Tổng thống George W. Bush, nhưng vào năm 2011, chính quyền ông Barack Obama đã tuyên bố ngừng tài trợ cho cơ quan này sau khi bỏ phiếu trao cho Palestine tư cách thành viên đầy đủ.

Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ tuyên bố rút lui vào năm 2017 sau khi cáo buộc UNESCO có thành kiến chống lại Israel, trước khi cựu Tổng thống Joe Biden đảo ngược quyết định vào năm 2023.