Cho đến nay, Toyota và Honda (Nhật Bản) đã vượt trội hơn các đối thủ châu Âu và Hoa Kỳ do doanh số bán xe hybrid và xăng mạnh mẽ ở Bắc Mỹ.

Nhưng trong quý gần đây nhất, cả hai tập đoàn đều phải chịu sự sụt giảm doanh số tại Trung Quốc do sự cạnh tranh gia tăng với các thương hiệu địa phương, trong khi Toyota và BMW cũng bị ảnh hưởng bởi các đợt thu hồi lớn các sản phẩm.

Trung Quốc, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, đã trở thành "chiến trường" khốc liệt khi các thương hiệu nội địa như BYD nhanh chóng giành được thị phần và nhu cầu của người tiêu dùng "nguội lạnh" sau cuộc khủng hoảng bất động sản của nước này.

Lợi nhuận hoạt động tại Toyota đã giảm lần đầu tiên sau hai năm, giảm 20 % xuống còn 1,16 nghìn tỷ yên (7,5 tỷ đô la) trong ba tháng tính đến cuối tháng 9 sau khi nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới về doanh số bị ảnh hưởng bởi các vấn đề về chứng nhận và ngừng sản xuất hai mẫu xe tại Hoa Kỳ.

Tập đoàn cũng hạ mục tiêu bán xe hàng năm xuống còn 10,8 triệu xe từ 10,9 triệu xe, ngay cả khi vẫn duy trì mục tiêu lợi nhuận cả năm. Trong quý này, doanh số bán xe Toyota và xe hạng sang Lexus tại Trung Quốc đã giảm 9,7% xuống còn 456.000 xe.

Tại một cuộc họp báo ở Tokyo, Yoichi Miyazaki, Phó Chủ tịch điều hành của Toyota, đã cảnh báo rằng có thể sẽ có sự cạnh tranh về giá "mạnh mẽ hơn" ở Trung Quốc trong tương lai nhưng cho biết mức lợi nhuận của Toyota tại quốc gia này ở mức tương đương với các đối thủ Trung Quốc.

Ông cho biết công ty đang tìm cách vượt ra ngoài việc chỉ "chịu đựng" sự cạnh tranh về giá, để tạo ra những chiếc xe phù hợp hơn với thị hiếu và nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc.

Tại thị trường Bắc Mỹ, lợi nhuận quý của hãng đã giảm 83% do các đợt thu hồi và đình chỉ sản xuất đối với các mẫu xe Toyota Grand Highlander và Lexus TX do túi khí không tuân thủ các quy định. Công ty con xe tải và xe buýt của Toyota là Hino cũng phải chịu các chi phí liên quan đến vụ bê bối.

Tuy nhiên, các giám đốc điều hành của Toyota cho biết nhu cầu về xe hybrid tại thị trường Bắc Mỹ, vốn là động lực lợi nhuận chính của tập đoàn Nhật Bản, không hề chậm lại.

Doanh số bán xe hybrid, vốn mang lại lợi nhuận cao hơn cho Toyota so với xe thông thường, vẫn tiếp tục tăng mạnh, đạt tổng cộng 524.790 xe kỷ lục tại Bắc Mỹ, với mức tồn kho thấp kìm hãm doanh số bán hàng.

Trong khi đó, Honda cũng đã cắt giảm triển vọng lợi nhuận ròng của mình 14% xuống còn 950 tỷ yên, cũng do nhu cầu của Trung Quốc đang giảm.

Cổ phiếu của Honda đã giảm 6% sau khi hạ mức lợi nhuận vào thứ Tư (6/11), trong khi giá cổ phiếu của Toyota tăng 1,7% khi công ty duy trì mục tiêu lợi nhuận của mình.

Vào thứ Tư (6/11), BMW cho biết thu nhập trước lãi vay và thuế đã giảm 61 phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái xuống còn 1,69 tỷ euro, mà công ty đổ lỗi cho "những thách thức phi thường". Doanh số bán xe tại Trung Quốc đã giảm 30 phần trăm.

Biên lợi nhuận hoạt động của bộ phận ô tô cũng giảm từ 9,8 phần trăm xuống còn 2,3 phần trăm, khiến cổ phiếu BMW giảm hơn 5 phần trăm.

Tổng giám đốc điều hành BMW ông Oliver Zipse nhấn mạnh rằng công ty sẽ vẫn cam kết với thị trường ô tô lớn nhất thế giới.

"Năng lực và tham vọng thị trường của chúng tôi sẽ được điều chỉnh, nhưng kịch bản mà chúng tôi không còn đóng vai trò gì nữa là hoàn toàn không đúng. Trung Quốc vẫn là một thị trường khổng lồ đối với chúng tôi”, vị CEO nhấn mạnh thêm.

Vào tháng 9, công ty có trụ sở tại Munich đã cắt giảm dự báo lợi nhuận cả năm và cảnh báo rằng 1,5 triệu ô tô được bán trong hai năm qua có thể có hệ thống phanh bị lỗi, đồng thời cho biết thêm rằng doanh số bán hàng tại Trung Quốc cũng đang giảm.

Bình luận của công ty về những khó khăn của mình tại Trung Quốc được đưa ra sau khi các hãng sản xuất ô tô Đức Volkswagen và Mercedes-Benz, vốn cũng phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc về doanh số, cũng đã cảnh báo tương tự về sự sụt giảm lớn về nhu cầu.

Tuần trước, VW đã công bố mức giảm 64% trong lợi nhuận ròng theo quý, sau doanh số bán hàng chậm tại Trung Quốc.

Lê Na (Theo FT)