Trong 3 năm đại dịch, biên giới của Triều Tiên, Trung Quốc và Nga phần lớn đã bị đóng cửa, gây căng thẳng cho nền kinh tế và tạo ra tình trạng thiếu lương thực.

Bình Nhưỡng cần gạo, ngũ cốc, bột mì, đường và dầu ăn để đối phó với việc thiếu lương thực ngày càng trầm trọng, vì thế quốc gia này có thể nối lại hoàn toàn thương mại xuyên biên giới với Trung Quốc sớm nhất là vào giữa năm nay.

Kể từ tháng 1/2022, tuyến đường sắt thương mại xuyên biên giới với Trung Quốc đã được nối lại, tuy nhiên các xe tải chở hàng đã không thể đi qua giữa các thành phố biên giới Đan Đông (Trung Quốc) và Sinuiju (Triều Tiên), tuyến đường thường chiếm 70% thương mại song phương.

Theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc, tính chung trong tháng 1-2/2023, thương mại song phương đã tăng 142,8%, so với cùng kỳ năm ngoái lên 327,4 triệu đôla Mỹ.

“Năm 2022, Triều Tiên đã thu hoạch 4,5 triệu tấn gạo trong khi lượng gạo tiêu thụ mỗi năm ước tính là 5,8 triệu tấn. Vì vậy, họ thiếu hụt khoảng 1,3 triệu tấn”, Kwon Tae-jin, nhà kinh tế cấp cao tại Viện GS&J và là chuyên gia về ngành nông nghiệp Triều Tiên cho biết.

“Triều Tiên cần lấp đầy khoảng trống này bằng viện trợ quốc tế hoặc thương mại với Trung Quốc nhưng điều này thật không dễ dàng”.

Vào cuối tháng 2, Triều Tiên đã tổ chức một cuộc họp cấp cao để thảo luận về các vấn đề phát triển nông nghiệp, theo Thông tấn xã Trung ương Triều Tiên.

Trong cuộc gặp, nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un kêu gọi các quan chức Chính phủ thiết kế một "sự chuyển đổi cơ bản" trong sản xuất nông nghiệp. Ông đồng thời nhấn mạnh rằng đạt được mục tiêu sản xuất ngũ cốc trong năm nay là ưu tiên hàng đầu và nhấn mạnh tầm quan trọng của sản xuất nông nghiệp ổn định.

Hãng thông tấn Yonhap của Hàn Quốc cũng đưa tin rằng Bình Nhưỡng đã phân phát gạo quân sự cho khu vực tư nhân và ra lệnh cho mỗi lao động Triều Tiên ở Trung Quốc gửi về Triều Tiên 1.000 nhân dân tệ (145 USD).

Park Won-gon, giáo sư nghiên cứu về Triều Tiên tại Đại học Phụ nữ Ewha, nhận định: “Cách duy nhất để giải quyết tình trạng thiếu lương thực là mở cửa thị trường”. “Ngay cả khi nỗ lực canh tác, diện tích đất nông nghiệp của Bình Nhưỡng cũng có giới hạn và cơ cấu nông nghiệp chưa đủ để đáp ứng nhu cầu của người dân”.

Một tháng trước đó, một báo cáo của Liên Hợp Quốc về nhân quyền ở Triều Tiên đã cảnh báo rằng các biện pháp kiểm soát đại dịch Covid-19 kéo dài đã khiến quốc gia này phải chịu “sự sụt giảm nghiêm trọng trong các hoạt động thương mại và thương mại, đồng thời gây khó khăn kinh tế nghiêm trọng cho người dân nói chung, gây ra tình trạng mất an ninh lương thực gia tăng”.

Ngoài ra, những lo ngại về các hạn chế thương mại với Trung Quốc, hoạt động thị trường hạn chế, thiếu hỗ trợ nhân đạo cho những người dân bị ảnh hưởng, việc thực thi các biện pháp trừng phạt liên tục và thiệt hại đối với nông nghiệp do bão và lũ lụt vào tháng 8 và tháng 9/2020 có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng lương thực nghiêm trọng.

“Covid-19 vẫn là một biến số, vì vậy sẽ không dễ dàng để mở cửa hoàn toàn biên giới ngay lập tức,” Jun Byoung-gon, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, cho biết.

Triều Tiên cũng đang chịu các lệnh trừng phạt quốc tế nghiêm ngặt đối với các chương trình vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo.

Vào tháng 2, Triều Tiên đã nhập khẩu gạo hạt dài trị giá khoảng 6,6 triệu USD và dầu đậu nành trị giá 5 triệu USD từ Trung Quốc. Gạo hạt dài không được phổ biến ở Triều Tiên, nhưng các nhà phân tích cho biết điều này làm tăng thêm bằng chứng về tình trạng thiếu lương thực vì nó rẻ hơn gạo hạt ngắn.

Ước tính, đến tháng 5 và tháng 6 sắp tới là giai đoạn khó khăn ở Triều Tiên ngay trước vụ thu hoạch, nơi nguồn cung cấp thực phẩm gặp khó khăn nhất trong giai đoạn này.

Lee Sang-sook, giáo sư nghiên cứu tại Viện Ngoại giao và An ninh Quốc gia ở Seoul, cho biết tình trạng thiếu lương thực đang thúc đẩy nhu cầu khôi phục thương mại của Bình Nhưỡng vì tình hình năm nay nghiêm trọng hơn trước.

Lee cho hay: “Hầu hết các quốc gia đều thực hiện chính sách ‘sống chung với Covid’ và Triều Tiên cũng đã chuẩn bị cho điều này vào năm ngoái, chẳng hạn như nỗ lực khử trùng đối với hàng hóa từ Trung Quốc”.

“Bản thân sự tương tác với Trung Quốc có thể làm giảm bớt cuộc khủng hoảng lương thực của Triều Tiên. Không chỉ ngũ cốc, Triều Tiên còn cần các sản phẩm như bột mì, đường và dầu ăn, những thứ cần phải có nguồn gốc từ thương mại với Trung Quốc.”

Tuy nhiên, ảnh hưởng của Trung Quốc đối với tình trạng thiếu lương thực của Triều Tiên có thể bị hạn chế vì Bình Nhưỡng có thể không muốn gia tăng sự phụ thuộc vào Bắc Kinh và thay vào đó theo đuổi con đường độc lập.

Lê Na (Theo SCMP)