“Có giải pháp phù hợp thì chúng ta yên tâm, tự tin chuyển đổi trạng thái, không quá lo lắng” - “lời hứa” được người đứng đầu Chính phủ đưa ra tại một cuộc họp cách đây không lâu, nay với sự ra đời của Nghị quyết 128 quy định tạm thời việc “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”, đang có cơ hội trở thành hiện thực. Thêm một ngọn lửa hy vọng lại được thắp lên, để tin rằng, một chương mới, tốt đẹp hơn của cuộc sống bình thường mới, đã được bắt đầu.

1. Sau rất nhiều những chờ đợi, ngày 12/10, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam ký ban hành Nghị quyết 128 của Chính phủ về việc Ban hành quy định tạm thời “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”, áp dụng thống nhất trong toàn quốc.

Nghị quyết 128, khi cả nước áp dụng Nghị quyết này, sẽ tạm thời không áp dụng các quy định tại khoản 1 Điều 1 của Nghị quyết 86/NQ-CP ngày 6/8/2021, Chỉ thị 15, Chỉ thị 16, Chỉ thị 19 của Thủ tướng Chính phủ, Quyết định 2686 của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch COVID-19. Trường hợp cần thiết phải áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch trên quy mô toàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cao hơn các biện pháp tại Quy định này thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh báo cáo Bộ Y tế, Thủ tướng Chính phủ.

Điều khiến dư luận, báo giới quan tâm nhất chính là việc Nghị quyết 128 quy định lại các cấp độ dịch cũng như các biện pháp phòng chống dịch, phân định rõ các hoạt động được phép “đóng”/“mở” tùy theo cấp độ dịch từng cấp, từ cấp xã trở lên. 

Theo quy định, ở cấp độ 1, 2 và 3, việc đi lại của người dân đến từ các địa bàn có cấp độ dịch khác nhau sẽ không bị hạn chế, riêng ở cấp độ 3 thì cần tuân thủ điều kiện về tiêm chủng, xét nghiệm theo hướng dẫn của Bộ Y tế.

Nếu dịch ở cấp độ 4, việc đi lại sẽ bị hạn chế, người dân cần tuân thủ các điều kiện về tiêm chủng, xét nghiệm, cách ly theo hướng dẫn của Bộ Y tế. Trường hợp Bộ Y tế hướng dẫn cách ly tại nhà nhưng địa phương có địa điểm cách ly tập trung đảm bảo an toàn và được cá nhân người thuộc diện cách ly đồng ý thì có thể tổ chức cách ly tập trung thay vì cách ly tại nhà.

Đáng chú ý, theo quy định, việc lưu thông, vận chuyển hàng hóa nội tỉnh hoặc liên tỉnh được phép hoạt động ở cả bốn cấp độ dịch. Riêng cấp độ 4, trong trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh có thể quy định về số lượng người vận chuyển hàng bằng xe máy sử dụng công nghệ cùng tham gia lưu thông trong một thời điểm.

Đối với vận tải hành khách công cộng đường bộ, đường thủy nội địa, hàng hải (đảm bảo phòng chống dịch COVID-19), được phép hoạt động bình thường ở cấp độ 1; cấp độ 2 vẫn được hoạt động nhưng kèm theo điều kiện; cấp độ 3 và 4 thì dừng hoạt động hoặc hoạt động hạn chế và có điều kiện.

Ngoài ra, ở cấp độ 1, 2 và 3, các cơ sở kinh doanh dịch vụ bao gồm trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng tiện ích, chợ đầu mối, nhà hàng, quán ăn, chợ truyền thống được hoạt động nếu đảm bảo các biện pháp phòng, chống dịch. Khi dịch ở cấp độ 4, các hoạt động này sẽ phải hạn chế.        

Đáng chú ý, ở cả bốn cấp độ dịch, việc điều trị tại nhà đối với người nhiễm COVID-19 đều được áp dụng. Việc điều trị được thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Y tế và quyết định của chính quyền địa phương phù hợp với điều kiện thu dung, điều trị tại địa phương và điều kiện ăn ở, sinh hoạt, nguyện vọng của người bị nhiễm.

Đặc biệt, quy định ghi rất rõ: Quy định này được áp dụng thống nhất trong toàn quốc. Ngoài các biện pháp được nêu trong quy định, các tỉnh/TP có thể linh hoạt áp dụng các biện pháp bổ sung cụ thể nhưng không trái với quy định của Trung ương, không gây ách tắc lưu thông hàng hóa, sản xuất, kinh doanh và đi lại, sinh hoạt của nhân dân.

Trường hợp các quy định, hướng dẫn của Trung ương không phù hợp, khả thi thì kịp thời báo cáo cơ quan ban hành quy định, hướng dẫn. Cơ quan ban hành quy định, hướng dẫn phải có chỉ đạo ngay để tháo gỡ vướng mắc đồng thời nghiên cứu sửa đổi quy định, hướng dẫn.

2. Theo báo chí và các chuyên gia, Nghị quyết 128 đã cho thấy rõ tinh thần “linh hoạt” và “thích ứng an toàn” trong chủ trương “sống chung an toàn với COVID-19” mà chúng ta đang đeo đuổi.

Điều đó cho thấy, Chính phủ đã hết sức lắng nghe, hết sức cầu thị và hết sức quyết liệt, không ngại, không sợ sai để điều chỉnh những quyết sách chống dịch sao cho phù hợp nhất, có tính khả thi cao nhất.

Cũng như các nước trên thế giới, chúng ta cũng có lúc bị động, lúng túng vì biến chủng Delta cực kỳ nguy hiểm. Việc phòng chống dịch là chưa có tiền lệ, phải vừa làm vừa điều chỉnh. Tuy nhiên, Chính phủ đã liên tục chỉ đạo nghiên cứu kỹ lưỡng, thấu đáo, khoa học, toàn diện, xuất phát từ thực tế để có các nhiệm vụ, giải pháp thích ứng an toàn với mọi diễn biến của dịch bệnh, tránh khuynh hướng lơ là, mất cảnh giác và chủ quan, nóng vội. Từ tháng 8/2021, việc Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch COVID-19 được kiện toàn do Thủ tướng Chính phủ làm Trưởng Ban, việc lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, thống nhất, chuyên sâu, việc tổ chức thực hiện có hiệu quả đã giúp tạo sự chuyển biến rõ nét trong công tác phòng chống dịch trên cả nước, nhất là tại các tỉnh, thành phố phía nam.

Quan trọng nhất là những thành quả gặt hái được trong công cuộc chống dịch. Đến nay, tình hình dịch bệnh cơ bản đã được kiểm soát tốt trên phạm vi toàn quốc. Tại tâm dịch ở TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Long An tình hình dịch bệnh đã có chuyển biến tích cực, tỷ lệ ca nhiễm và tử vong giảm sâu. Trên cả nước, tới ngày 12/10, hơn 91% bệnh nhân COVID-19 đã được điều trị thành công, có 10/62 tỉnh đã qua 14 ngày không ghi nhận ca mắc mới, 9 tỉnh không có lây nhiễm thứ phát trên địa bàn. Cả nước cũng đã tiêm được khoảng 51,4 triệu liều vaccine COVID-19, trong đó khoảng 23,8 triệu người đã tiêm 1 liều và 13,8 triệu người tiêm đủ 2 liều. Tỷ lệ tiêm ít nhất 01 liều vaccine là 52,3% dân số từ 18 tuổi trở lên. 

3. Thành quả bước đầu đã có, chiến lược chống dịch đã được Trung ương kịp thời điều chỉnh và bước đầu được đánh giá là “hướng dẫn cụ thể rõ ràng, phù hợp với tình hình mới”, phần còn lại, làm nên sự thành công của tiến trình “trở lại cuộc sống bình thường mới” có lẽ chỉ nằm ở hai yếu tố cốt lõi: ý thức phòng dịch của người dân và sự linh hoạt thực sự của các địa phương.

Nghị quyết 128 quy định: “quy định phạm vi đánh giá cấp độ dịch từ quy mô cấp xã”... “Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định chuyển đổi cấp độ dịch”... “quyết định các biện pháp hành chính phù hợp và có thể linh hoạt áp dụng các biện pháp bổ sung cụ thể nhưng không trái với quy định của Trung ương”…

Nghị quyết 128 một lần nữa cho thấy Chính phủ đã trao quyền và trách nhiệm chống dịch cho các cấp cơ sở, địa phương. Phần còn lại chỉ còn là việc các cơ sở, các địa phương “ứng xử” như thế nào cho phù hợp, hiệu quả  để vừa bảo đảm câu chuyện phòng chống dịch, vừa không ảnh hưởng tới công cuộc tái mở cửa trở lại, khôi phục lại nền kinh tế, tránh đứt gãy chuỗi lưu thông phân phối, bảo đảm hoạt động của doanh nghiệp và sinh kế cho người dân.

“Hết cát cứ, hết cục bộ, hết giấy phép con, hết những sợ hãi”… đó như những tiếng reo ca nho nhỏ trên mặt báo cũng như trên trang cá nhân của rất nhiều người dân, trong đó không ít là các chủ doanh nghiệp. Đó vừa là niềm vui, sự tin tưởng vào Nghị quyết 128 nhưng cũng là cơ hội để chính các địa phương - nơi đang được giao phần trách nhiệm lớn trong công cuộc đưa cuộc sống trở lại bình thường mới - phải “soi mình” rằng thực sự  đã làm tròn trách nhiệm đó hay chưa, hay bấy lâu vẫn viện tới một rừng thủ tục để làm tấm khiên che đỡ, “giảm chấn” cho chính mình? Trả lời được câu hỏi đó, nói như người đứng đầu Chính phủ, “chúng ta mới có thể yên tâm, tự tin chuyển đổi trạng thái, không quá lo lắng” khi bước sang chương mới của cuộc sống bình thường mới.

Hồng Hà