Hoa Kỳ: Áp lệnh trừng phạt nhưng “gậy ông đập lưng ông”

Khoảng một năm trước, Hoa Kỳ đã trừng phạt thương mại với một công ty Trung Quốc ít được biết đến ở trung tâm của chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời, với cáo buộc công ty này sử dụng lao động khổ sai ở khu vực Tân Cương. Hành động này có tác động tức thì và lâu dài, làm xấu đi mối quan hệ giữa hai quốc gia và đẩy ngành năng lượng mặt trời của Mỹ vào hỗn loạn.

Nhưng về mục tiêu kinh tế và chính sách của Hoshine Silicon, các biện pháp trừng phạt vẫn chưa được chứng minh là thành công. Cổ phiếu của công ty Hoshine Silicon đã tăng 111% kể từ khi các biện pháp hạn chế được công bố, trong khi tài sản của người sáng lập Luo Liguo và gia đình của ông đã tăng hơn gấp đôi. Và, với khoản đầu tư 1 tỷ USD từ gia đình tỷ phú Luo, Hoshine đang mở rộng hoạt động của mình ở Tân Cương, tiếp tục củng cố công ty và toàn khu vực trong chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời.

Thành công liên tục của Hoshine chỉ ra giới hạn của các hành động của Hoa Kỳ, ngay cả khi luật mới mở rộng lệnh cấm đối với các sản phẩm từ Tân Cương. Công ty Hoshine Silicon là nhà sản xuất silicon công nghiệp hàng đầu thế giới, một thành phần quan trọng trong chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời. Sự sụt giảm nhu cầu của Hoa Kỳ được bù đắp nhiều hơn bằng việc tăng xuất khẩu sang châu Âu, khu vực đang mong muốn loại bỏ nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu từ Nga. Và Hoa Kỳ đã ngừng hạn chế việc Hoshine tiếp cận thị trường tài chính Hoa Kỳ.

Hoshine Silicon không phải là công ty duy nhất trong chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời đã bị Hoa Kỳ giám sát trong nhiều năm. Ông James Cockayne, cựu giáo sư tại Đại học Nottingham, người đã công bố một nghiên cứu vào tháng trước, cho biết các công ty Trung Quốc thống trị lĩnh vực này đến mức người mua Mỹ khó tìm được nhà cung cấp thay thế hơn là việc các nhà sản xuất Trung Quốc xuất khẩu mặt hàng này sang các thị trường khác.

“Vì lý do đó, các lệnh trừng phạt có thể khiến các nhà nhập khẩu Hoa Kỳ tổn thất nhiều hơn các nhà sản xuất Tân Cương. Ngay cả khi Hoshine bị ảnh hưởng bởi luật lao động khổ sai, triển vọng về nhu cầu ngày càng tăng đối với các sản phẩm của họ ở các thị trường khác đang thúc đẩy sự quan tâm đáng kể của thị trường”, ông Cockayne nói.

Trong trường hợp này, theo Bloomberg, nếu bất kỳ bên nào bị ảnh hưởng thì đó là các nhà phát triển năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ. Sản xuất silicon công nghiệp của Hoshine là bước đầu tiên trong số các bước chế tạo tấm pin mặt trời. Hoshine bán silicon công nghiệp của mình không chỉ cho các nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc mà còn ở Đức và Hàn Quốc.

Sau khi các lệnh trừng phạt được công bố, nhập khẩu tấm pin năng lượng mặt trời của Mỹ đã giảm mạnh. Số liệu nhập khẩu từ 7/2021 – 5/2022 là 4,1 tỷ USD, giảm 24% so với cùng kỳ năm trước, theo dữ liệu của BloombergNEF.

Trong khi ngành công nghiệp năng lượng mặt trời của Hoa Kỳ đang gặp khó khăn, Hoshine đã có năm kinh doanh tốt nhất kể từ khi nó được thành lập vào năm 2017. Ngay cả khi các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đang bùng phát thông qua chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời, giá silicon công nghiệp đã tăng 300% vào mùa thu năm ngoái sau khi các nhà sản xuất ở một khu vực khác của Trung Quốc buộc phải cắt giảm sản lượng để tiết kiệm điện trong bối cảnh cả nước đang thiếu than.

Xuất khẩu tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc nói chung đã tăng 71% lên 35,6 tỷ USD từ 6/2021 – 5/2022. Đức, Tây Ban Nha và Hà Lan nằm trong số những quốc gia nhập khẩu nhiều nhất, xếp sau là Brazil, Nhật Bản và Australia.

Vốn hóa thị trường của Hoshine đã tăng từ dưới 9 tỷ USD vào đầu tháng 6 lên mức 41 tỷ USD vào ngày 14/9 năm ngoái. Giá silicon và định giá của công ty đã giảm kể từ đó, nhưng cổ phiếu trên Sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải tăng 111% kể từ khi lệnh trừng phạt được công bố.

Vận may vẫn đang phát triển

Tài sản của gia đình tỷ phú Luo đã tăng lên nhờ cổ phiếu. Ông Luo và các con sở hữu 76% cổ phần của Hoshine. Tổng cộng, gia đình nắm giữ khoảng 12,8 tỷ USD sau khi loại trừ cổ phiếu thế chấp, theo Chỉ số Tỷ phú Bloomberg.

Và công ty Hoshine vẫn đang tiếp tục phát triển ở Tân Cương. Vào tháng 12, công ty đã ký một thỏa thuận với chính quyền thủ phủ Urumqi của khu tự trị Tân Cương về khoản đầu tư 35,5 tỷ nhân dân tệ nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng của Hoshine trong chuỗi cung ứng năng lượng mặt trời.

Vào tháng 5, con gái và con trai của tỷ phú Luo đã mua tổng cộng 7 tỷ nhân dân tệ cổ phiếu với mức chiết khấu so với giá niêm yết, một khoản tái đầu tư được dành để bổ sung vốn lưu động và thanh khoản.

Đồng thời, Mỹ tiếp tục đàn áp các sản phẩm được sản xuất trong khu vực này. Đạo luật Phòng chống Lao động Khổ sai của người Duy Ngô Nhĩ có hiệu lực từ ngày 21/6, khi Mỹ cấm nhập khẩu bất cứ thứ gì được sản xuất tại Tân Cương trừ khi các công ty chứng minh được việc không sử dụng lao động khổ sai trong quá trình sản xuất. Các quan chức Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ đã công bố danh sách hàng chục công ty được “ưu tiên” thực thi Đạo luật này, bao gồm Hoshine và một số khách hàng sản xuất polysilicon có nhà máy ở Tân Cương.

Tuy nhiên, thị trường tiềm năng của Hoshine đang phát triển. Các quốc gia khác đã không tuân theo Hoa Kỳ trong việc ban hành các lệnh trừng phạt của riêng họ đối với công ty và nhu cầu nhập khẩu các tấm pin mặt trời đang tăng vọt.

Sơn Tùng (Theo Bloomberg)