Báo Nhà báo & Công luận đã có cuộc trò chuyện với nhà báo Trang Công Tiến – Giám đốc kênh VOVGT xung quanh vấn đề này.

Tương tác và phản hồi nhiều nếu mang hơi thở cuộc sống

+ Trong bối cảnh Podcast đang trở thành một kênh truyền tải thông tin mới, là sự hội tụ của internet – âm thanh – thiết bị di động, công chúng quan tâm rằng, Đài Tiếng nói Việt Nam nói chung và VOVGT nói riêng đã chào đón người bạn mới mẻ này như thế nào, thưa ông?

- Tôi có một niềm tin rằng, Podcast sẽ phát triển hơn nữa ở Việt Nam, vì đây là xu thế tất yếu trong thời đại công nghệ đang chiếm lĩnh như hiện nay. Để đánh giá được chiến lược phát triển phải đánh giá được xu hướng, cách tiếp cận thông tin, nhu cầu của công chúng… VOV chúng tôi có lợi thế là nhà sản xuất chương trình phát thanh chuyên nghiệp và dĩ nhiên không bỏ lỡ cơ hội chào đón loại hình thú vị này.

Podcast được đưa vào sản xuất thường xuyên ba năm nay. Những thông tin được đưa lên nền tảng số đã mở rộng thêm đối tượng thính giả. Ngoài phát thanh truyền thống họ có thể tiếp cận với phát thanh bằng một hình thức khác thuận tiện hơn, đa dạng hơn, mở ra được cách nghe mới, tiếp cận mới trong một “tệp” công chúng mới...

Xác định được đối tượng rồi quảng bá chéo trên nhiều hệ, trên nhiều nền tảng giúp công chúng chủ động được thời điểm nghe, chủ động lựa chọn nghe chương trình yêu thích, không lo bỏ lỡ chương trình yêu thích… Bây giờ, trong Đài Tiếng Nói Việt Nam, làm Podcast không chỉ có kênh VOVGT mà còn có cả VOV1, VOV3, VOV6…

+ Dựa trên sở thích của độc giả và đặc trưng riêng của từng loại hình trên nền tảng số, Podcast của Kênh Giao thông đã mở ra nhiều chuyên mục rất được yêu thích. Xin ông chia sẻ cụ thể hơn về cách thức triển khai thời gian qua?

- Chúng tôi thực hiện Podcast vài năm nay và nhận được nhiều phản hồi rất tích cực từ công chúng, như các kênh Podcast: Nhật ký Đô thị, Sự việc & Góc nhìn, Sống++, Chuyện Mekong, Thế giới Giao thông… đều có mặt trên các nền tảng Podcast phổ biến nhất hiện nay (Spotify, Apple Podcast, Google Podcast, FB Podcast…).

Hằng tuần, chúng tôi đều có đánh giá về hiệu quả từng chuyên mục trên bảng xếp hạng của Podcast. Qua đó, đưa ra phân tích tại sao chương trình này lại được nhiều người nghe, tại sao số lượng người nghe lại tăng hoặc giảm theo từng tuần? Từ đó, đưa ra đánh giá về nhu cầu thính giả - họ thích nghe những nội dung nào để lựa chọn và điều chỉnh, không chỉ ở trên nền tảng số mà ngay cả trên phát thanh truyền thống cũng được điều chỉnh theo.

+ Là một trong những đơn vị triển khai sớm, theo ông, điều cốt lõi để làm nên một sản phẩm  Podcast “hút khách” là gì?

- Dĩ nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là nội dung. Nền tảng số như một sân chơi chung để chúng ta cùng tham gia. Muốn thu hút được người nghe, nội dung phải phong phú, đa dạng; nhưng phải mang được vào đó hơi thở đời sống và những vấn đề mà xã hội đang quan tâm, bức xúc… Nội dung mang tính quyết định. Chúng tôi không thể nào quên chương trình “Tôi đã sống như thế nào, đã thấy gì?”. Chương trình này phát sóng trên tần số FM 91Mhz của VOVGT và xuất bản trên các nền tảng Podcast đúng lúc chiến dịch phòng chống COVID-19 đang ở thời điểm khốc liệt nhất, giãn cách xã hội gắt gao nhất.

Tiêu chí của chương trình rất đơn giản, rất đời: “Bạn có thể chia sẻ trải nghiệm sống, những điều bạn đã thấy, đã nhận ra về cuộc sống của mình trong những ngày giãn cách với VOVGT không…”. Nhiều, rất nhiều kỷ niệm với những nhân vật, với những lát cắt cuộc đời… khiến chúng tôi không thể nào quên. Từ những người trong khu cách ly, tình nguyện viên chống dịch, y bác sĩ, tài xế xe tải hàng hoá, đến cả những sản phụ sinh con dưới ảnh hưởng của COVID-19, sinh và chăm con khi đang bị cách ly…

Tất cả những điều đó khiến Podcast trở nên hấp dẫn, sống động và thu hút được thính giả đón nghe và tương tác nhiều. Điều này, đòi hỏi sự sáng tạo và thúc đẩy được sự sáng tạo của người làm báo. Với chúng tôi, để làm được một chương trình hay đưa lên Podcast phải qua rất nhiều công đoạn và phải làm rất tỉ mỉ.

Không phải đưa nguyên phát thanh lên mà phải biên tập, chỉnh sửa phù hợp cho việc nghe trên nền tảng số cũng như qua điện thoại. Những người làm nội dung luôn nhận thức rằng, cần nỗ lực làm sao để đạt được lượng người tương tác, phản hồi nhiều nhất có thể trên Podcast; đó cũng là cơ sở, là gợi ý để chúng tôi sản xuất nội dung mà thính giả quan tâm.

+ Ông vừa nhắc đến sự tương tác và tôi rất quan tâm là, với Podcast của VOVGT, sự tương tác ấy theo xu hướng như thế nào, thưa ông?

- Tương tác và phản hồi trên nền tảng số rất rõ, có thể đo được tức thời, họ có yêu mến hay không sẽ có sự phản hồi ngay. Điều này sẽ tạo ra động lực cũng như để những người làm nội dung tự đánh giá và điều chỉnh sản phẩm của mình trong một kênh tương tác mở. Điều cốt yếu để tạo nên sự thành công của phát thanh là sự tương tác, không có sự tương tác thì anh chỉ là một chiều; rất khó để đoán định được chương trình hiệu quả như thế nào.

Qua kênh này sẽ phản ánh một phần nội dung ấy có hay không, được nhiều người đón nhận không? Từ đó cũng tạo ra được một cách nhìn mới, cách thể hiện mới cho ngay cả phóng viên và những người làm chương trình của Đài.

Vậy nên, chúng tôi vẫn không ngừng có những đổi mới cho phù hợp thực tiễn.

Cần thay đổi mang tính hệ thống với một chiến lược dài hơi và đầu tư lớn

+ Nói đến sự cạnh tranh, giành thị phần công chúng, rõ ràng là chúng ta đang không chỉ trong thế cạnh tranh lẫn nhau mà còn cạnh tranh với truyền thông xã hội. Sức ép ấy có làm giảm “nhiệt” với những  người làm nội dung trong một thể loại mới mẻ này không thưa ông?

- Tôi cho rằng, khi đã nói đến cạnh tranh sẽ tạo ra áp lực, nhưng chính áp lực sẽ nhắc chúng ta nhìn nhận lại bản thân, nhìn nhận lại chương trình của mình để làm sao chiếm lĩnh được công chúng, đưa được nhiều nội dung thú vị đến cho mọi người. Nếu không có áp lực thì rất khó có sự thúc đẩy, bứt phá, vượt qua chính mình để tạo ra được những cái mới.

Với tôi, mỗi ngày chúng ta đều phải thay đổi, làm mới từ những điều rất nhỏ. Kênh VOV Giao thông không thể giống như những kênh khác được. Chúng tôi đi sau một số tờ báo khác nhưng sẽ không bắt chước họ mà luôn cố gắng tạo ra khác biệt. Ngay như cách dựng chương trình, MC dẫn… cũng phải tạo ra một bản sắc riêng. Đơn giản như với một câu chào, nhiều nơi dùng “kính thưa quý vị và các bạn” nghe quá trang trọng thành ra tạo khoảng cách, mang tính xã giao. Chúng tôi dùng câu “Chào quý vị và các bạn” hoặc “Chào các bạn” nghe sẽ thân thuộc, gần gũi hơn rất nhiều. 

+ “Bản sắc” luôn được coi trọng nhưng thực tế là, vấn nạn “bắt chước”, vi phạm bản quyền cũng đang diễn ra khá nghiêm trọng trong môi trường số hiện nay. Ông có quan ngại vấn đề này không, thưa Giám đốc?

- Đó là một thực tế. Hiện nay, có rất nhiều thứ làm giống VOVGT, kể cả logo, kể cả cách thể hiện vấn đề. Thậm chí, có những lúc phải đề nghị cơ quan chức năng, những nhà quản lý để giải quyết chuyện bản quyền. Điều này  không tránh được dù rằng từ Facebook, Youtube, Podcast,… hiện đều có những công cụ để quét vi phạm. Chúng tôi từng yêu cầu Facebook khóa/xóa nhiều group mạo danh VOV Giao thông để chia sẻ nội dung, trong số này có không ít những group lên tới hàng chục nghìn thành viên.

Bây giờ, về mặt kỹ thuật, làm và xuất bản Podcast không khó, học sinh cũng có thể làm được. Thế nhưng VOVGT có cả một nền tảng công nghệ với tư duy về mặt báo chí chuyên nghiệp, cách làm chuyên nghiệp và đứng ở trên bình diện là một cơ quan báo chí có thương hiệu quốc gia thì độ tin cậy rất cao.

Chúng tôi nghĩ rằng, cái gì đúng, nhanh và có độ tin cậy sẽ đạt được hiệu quả. Với Podcast, kỳ vọng trước mắt của chúng tôi là mở rộng tệp thính giả, có nhiều thính giả nghe đã là thành công rồi. Còn về tổng thể, Đài Tiếng nói Việt Nam hiện đã và đang có những thay đổi, nhưng trong tương lai rõ ràng vẫn rất cần phải thay đổi mang tính hệ thống với một chiến lược dài hơi, đầu tư lớn hơn nữa cho Podcast.

+ Xin trân trọng cảm ơn ông!

Vân Hà (Thực hiện)