Theo đó, ngày 20/12, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an ban hành kết luận điều tra, chuyển hồ sơ tới Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đề nghị truy tố 19 bị can trong vụ án “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – TISCO và một số đơn vị có liên quan.

Có 6 bị can bị đề nghị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" trong tổng số 14 bị can, gồm: Mai Văn Tinh - cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS); Nguyễn Trọng Khôi - nguyên Phó Tổng GĐ VNS; Đậu Văn Hùng - nguyên Tổng giám đốc VNS; Trần Trọng Mừng, nguyên Tổng giám đốc TISCO; Trần Văn Khâm, nguyên Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc TISCO; Ngô Sỹ Hán - cựu Phó tổng giám đốc, trưởng Ban Quản lý dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 – TISCO... 

5 bị can còn lại bị đề nghị truy tố về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Kết luận điều tra cho thấy, dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 do Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên (tiền thân là doanh nghiệp nhà nước) làm chủ đầu tư, cấp quyết định đầu tư là HĐQT VNS. Khi được Thủ tướng Chính phủ đồng ý chủ trương đầu tư dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2; Nguyễn Kim Sơn, chủ tịch HĐQT VNS đã ký Quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi dự án với tổng mức đầu tư là hơn 3.800 tỷ đồng. Đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC).

Đến tháng 7/2007, Trần Trọng Mừng đã ký hợp đồng số 01 EPC với đại diện của MCC. Giá trị hợp đồng hơn 160 triệu USD (giá trọn gói, không thay đổi). Sau hơn 11 tháng khởi công xây dựng nhưng MCC chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ, chưa triển khai thi công bất kỳ hạng mục nào của gói thầu nhưng lại có nhiều văn bản gửi TISCO đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng và đề nghị điều chỉnh giá hợp đồng EPC với tổng chi phí tăng thêm là hơn 138 triệu USD không có cơ sở.

Tuy nhiên, Trần Trọng Mừng đã ký văn ban gửi Bộ Công Thương và VNS đề nghị “cho giải quyết đặc cách” phạm vi được điều chỉnh về giá thiết bị và các chi phí khác đối với dự án.

Cùng với đó, Nguyễn Trọng Khôi đã ký văn bản gửi Bộ Công thương, trong đó có nội dung: “Để cùng chia sẻ khó khăn với MCC, chủ đầu tư sẽ đề nghị lên các cơ quan có thẩm quyền xem xét giải quyết điều chỉnh đối với phần xây dựng (phần C) của hợp đồng…”.

"Các bị can Trần Trọng Mừng, Mai Văn Tinh, Đậu Văn Hùng và đồng phạm đã không chỉ đạo áp dụng điều khoản để dừng hợp đồng, báo cáo người có thẩm quyền xem xét hủy đấu thầu, thu hồi tiền tạm ứng mà quyết tâm bằng mọi biện pháp tiếp tục thực hiện dự án", Kết luận nêu rõ.

Các bị can còn chỉ đạo đơn vị có chức năng tại VNS, TISCO tham mưu đề xuất, ký các văn bản báo cáo đề nghị Bộ Công thương báo cáo Thủ tướng cho điều chỉnh chi phí phần C, điều chỉnh hợp đồng EPC số 01.

Cơ quan điều tra xác định, việc làm trên đã làm thay đổi bản chất, phá vỡ nguyên tắc quản lý hợp đồng EPC, tạo điều kiện cho MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện hợp đồng EPC số 01. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến TISCO không kiểm soát được chi phí đầu tư vào dự án, không ràng buộc trách nhiệm của nhà thầu phụ về tiến độ, giá trị hợp đồng làm dự án phải dừng thi công gây thất thoát lãng phí tài sản cho Nhà nước.

Cũng theo kết luận điều tra, tính đến 31/12/2018, TISCO đã đầu tư cho dự án hơn 4.400 tỷ đồng, trong đó vốn vay VDB Bắc Kạn - Thái Nguyên là 1.400 tỷ đồng, vay Vietinbank Hà Nội 1.600 tỷ đồng.

Đến nay dự án đã quá thời hạn được phê duyệt gần 10 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành; số tiền hơn 830 tỷ đồng mà TISCO đã trả các ngân hàng từ khi dự án chậm tiến độ, dừng thi công đến thời điểm vụ án bị khởi tố là hậu quả thiệt hại của vụ án.

Q.T