Phương Tây có thể ngăn cản ông Putin?

Cả phương Tây và Ukraine đều không thể ngăn ông Putin tuyên bố chủ quyền các khu vực, mặc dù Mỹ và các đồng minh nói rằng sẽ hỗ trợ Ukraine đến cùng bằng cách cung cấp vũ khí.

Nhà Trắng cho biết Mỹ cùng với các đồng minh sẵn sàng áp đặt thêm các lệnh trừng phạt với Nga nếu nước này tiến tới sát nhập các phần lãnh thổ Ukraine.

Tuy nhiên, không có nhiều lệnh trừng phạt kinh tế còn lại nào để có thể gây áp lực thêm nữa đối với Nga. Phương Tây chỉ còn cách gửi vũ khí tối tân hơn tới Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy cho biết Ukraine đã nhận được các hệ thống phòng không hiện đại, được gọi là Hệ thống tên lửa đất đối không tiên tiến quốc gia (NASAMS) từ Mỹ.

Ông Zelenskyy đã nhiều lần cảnh báo rằng "các cuộc trưng cầu dân ý" về việc sát nhập của Nga sẽ phá hủy bất kỳ cơ hội hòa đàm nào.

Một trong những nhân vật cấp cao trong chính quyền Ukraine Mykhailo Podolyak hôm thứ Ba đã kêu gọi gia tăng các biện pháp trừng phạt kinh tế quốc tế đối với Nga và tăng cung cấp vũ khí cho Ukraine, bao gồm Hệ thống Tên lửa Chiến thuật Quân đội, hay ATACMS, một loại tên lửa dẫn đường với tầm bắn 300 km.

Vùng đất nào sẽ bị sát nhập?

Nga có kế hoạch sát nhập khoảng 15% Ukraine mà các lực lượng của họ đang kiểm soát cũng như khoảng 3% Ukraine mà họ không kiểm soát, bao gồm cả tiền tuyến nơi binh lính Ukraine vẫn đang chiến đấu, chẳng hạn như ở khu vực Donetsk.

Các khu vực trên bao gồm một phần lớn của miền đông Ukraine, được gọi là Donbas, nơi tập trung đông người dân tộc Nga và người Ukraine nói tiếng Nga.

Hai phần của Donbas hiện bao gồm Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng (DPR) và Cộng hòa Nhân dân Luhansk tự xưng (LPR), mà ông Putin đã công nhận là các quốc gia độc lập. Ngoài ra, còn có các vùng Kherson và Zaporizhzhia do Nga kiểm soát sẽ được sáp nhập.

Tổng hợp lại, Nga sẽ sát nhập ít nhất 90.000 km vuông lãnh thổ Ukraine. Đó là một khu vực có diện tích tương đương Hungary hoặc Bồ Đào Nha.

Khi nào việc sát nhập có thể được tiến hành?

Sau cuộc trưng cầu dân ý, các nhà lãnh đạo do Nga hậu thuẫn của các khu vực có thể yêu cầu chính thức được sát nhập vào Nga. Cơ quan lập pháp ở Moscow sẽ tiến hành thủ tục thông qua quyết định chấp nhận sáp nhập.

Sau khi các lực lượng Nga giành quyền kiểm soát Crimea vào ngày 27/2/2014, nơi có đa số dân tộc Nga và được chuyển giao cho Ukraine thời Liên Xô, một cuộc trưng cầu dân ý về việc gia nhập Nga đã được tổ chức vào ngày 16/3.

Các nhà lãnh đạo của Crimea tuyên bố 97% phiếu bầu ủng hộ việc ly khai khỏi Ukraine và gia nhập Nga. Nga chính thức sát nhập Crimea vào ngày 21/3.

Ông Putin nói gì?

Ông Putin nói rằng người Nga và những người nói tiếng Nga ở Ukraine đã bị chính quyền Kiev khủng bố và ông sẽ không bao giờ chịu khuất phục. Ukraine phủ nhận họ đã đàn áp những người nói tiếng Nga.

Trong cuộc điều tra dân số Ukraine năm 2001, 17% người dân tự nhận mình là người Nga với 78% người dân nước này xác định là người Ukraine. Tiếng Ukraine cho đến nay là ngôn ngữ được sử dụng nhiều nhất trong cả nước, sau đó là tiếng Nga. 

Xung đột ở miền đông Ukraine bắt đầu vào năm 2014 sau khi một tổng thống thân Nga của Ukraine bị lật đổ trong Cách mạng Maidan, dẫn đến việc Nga sát nhập Crimea.

Khoảng 14.000 người đã thiệt mạng trong cuộc xung đột miền đông Ukraine từ năm 2014 đến cuối năm 2021, theo Văn phòng Nhân quyền LHQ, trong đó có 3.106 dân thường.

Quốc Thiên (theo Reuters)