Ông cho rằng, chính áp lực chuyển đổi số cộng thêm sức sáng tạo và nỗ lực làm việc không ngừng của đội ngũ kỹ sư, phóng viên, biên tập viên đã mang tới giải pháp kỹ thuật những tưởng nằm ngoài tầm với của một toà soạn không nhiều nguồn lực như VTC News. VTC News đã, đang và sẽ tiếp tục tối ưu, phát triển để bắt kịp và sáng tạo ứng dụng những công nghệ báo điện tử mới nhất, hướng tới mục tiêu cuối cùng là phụng sự độc giả.

Hợp tác với đối thủ…

+ Báo Điện tử VTC News cũng là một trong những đơn vị báo chí đang nỗ lực chuyển đổi số để mang đến những sản phẩm chất lượng nhất trên nhiều ứng dụng, nền tảng, qua đó tiếp cận với nhiều độc giả hơn, đặc biệt là những đối tượng độc giả trẻ. Chiến lược chuyển đổi số ở VTC News được triển khai như thế nào, thưa Tổng Biên tập?

- Chúng tôi bắt đầu chuyển đổi số từ khá sớm, đến nay đã đạt được nhiều thành quả. Facebook của VTC News là một trong những Facebook đầu tiên của các tờ báo Việt Nam chạm mốc 1 triệu lượt thích và 1,2 triệu lượt theo dõi. Tiktok VTC News đạt hơn 2 triệu followers, gần 30 triệu like với hơn 10 triệu lượt xem video và tăng trưởng 126% trong 2 tháng gần đây. Youtube VTC News cũng vượt 100.000 người đăng ký, đạt nút bạc YouTube từ năm 2020. Hệ thống Podcast của VTC News đa dạng, và ngày càng hấp dẫn hơn…

Từ kết quả này, chúng tôi tiếp tục phân tích điểm mạnh, điểm yếu để lựa chọn phương thức phát triển phù hợp với từng giai đoạn của toà soạn. Điều đáng nói là, chúng tôi xác định rất rõ ngay từ đầu rằng: các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Tik Tok, YouTube... là đối thủ của báo điện tử trong việc cung cấp nội dung nhưng cũng chính là đối tác trong bài toán chuyển đổi số.

+ Ý ông là, chúng ta đang… hợp tác với đối thủ, thưa ông?

- Đúng là như vậy. Một đơn vị báo điện tử sẽ chuyển đổi số về cái gì, từ đâu sang đâu, và làm như thế nào khi đang ở trong một môi trường số? Đây là những câu hỏi mà chúng tôi luôn trăn trở xuyên suốt quá trình triển khai chuyển đổi số nhiều năm qua. Chuyển đổi số nói một cách chung chung thì rất đơn giản, nhưng đi vào thực tiễn lại là một bài toán hóc búa, nhất là với những tòa soạn báo điện tử có quy mô không lớn và bị hạn chế về nguồn lực.

Vì vậy, việc đầu tiên mà Báo điện tử VTC News phải làm khi hạ quyết tâm thực hiện chuyển đổi số là phải tìm câu trả lời cho 3 vấn đề đã nêu ở trên, đó là xác định xem chuyển đổi số ở mặt nào, hướng đến điều gì và làm như thế nào, thay vì đầu tư dàn trải với sự mơ mộng chuyển đổi số toàn diện. Sau khi xem xét tất cả các ý tưởng cũng như đánh giá điều kiện thực tế của đơn vị, VTC News lựa chọn 2 giải pháp cho 2 vấn đề riêng biệt làm ưu tiên thực hiện trước tiên, đó là chuyển đổi số trong chiến lược nội dung và trong quản trị nội bộ.

Tận dụng ưu thế về năng lực sản xuất nội dung và tính chính thống

+ Tôi rất thích cách lựa chọn rõ ràng, lối quản trị khoa học của ông. Chiến lược nội dung được cụ thể trên thực tế như thế nào, thưa ông?

- Chúng tôi tranh thủ ưu thế về người dùng của các nền tảng mạng xã hội để đẩy mạnh lan tỏa thông tin. Nhưng đồng thời, trong mối quan hệ cộng sinh này, ưu thế của báo chí là năng lực sản xuất nội dung và tính chính thống của thông tin càng phải được đẩy mạnh.

Ví dụ khi nội dung đã tạo thành xu hướng trên các nền tảng mạng xã hội, tiếp cận được số đông người dùng thì bài toán đặt ra là nội dung đó phải được xử lý như thế nào để giữ người dùng ở lại với nội dung đó lâu hơn và tiếp tục xem các nội dung khác của tờ báo một cách chủ động. Chúng tôi phải nhấn mạnh rằng, phân phối nội dung lên các nền tảng mạng xã hội, chứ không phải thực hiện thao tác vật lý đơn giản để chuyển toàn bộ nội dung trên mặt báo lên mạng xã hội. Những nội dung này phải được tối ưu hóa, tìm được “cách kể chuyện riêng” dựa theo đặc thù của mỗi nền tảng.

Để làm được điều này, VTC News nhanh chóng xây dựng đội ngũ chuyên viên phụ trách nội dung với mục tiêu rõ ràng là kể thêm “những câu chuyện mới” từ thông tin báo chí đơn thuần ban đầu.

+ Tôi thấy có một số tờ báo xây dựng đội ngũ kĩ thuật, còn VTC News xây dựng đội ngũ chuyên viên phụ trách nội dung, cụ thể là sao thưa ông?

- Đội ngũ chuyên viên nội dung này được chỉ đạo trực tiếp từ quản lý Phòng Nội dung, phối hợp chặt chẽ với khối công nghệ để phân luồng những câu chuyện báo chí suốt cả ngày (24/7). Các luồng thông tin phải đảm bảo gần gũi, phù hợp nhất với từng nhóm độc giả trên các nền tảng khác nhau.

Thậm chí, thông tin ngắn gọn, hấp dẫn của một sự kiện nóng có thể xuất hiện trên Facebook, YouTube, Tik Tok của VTC News trước khi hiện diện trên trang chủ của báo. Thêm nữa, chúng tôi cũng rất chú trọng đẩy mạnh nội dung trên chính trang chủ báo điện tử bởi đây chính là một nền tảng mà tòa soạn được toàn quyền kiểm soát. Nếu như coi việc cung cấp nội dung trên mạng xã hội là các đại lý phân phối, các chi nhánh thì trang chủ của báo điện tử chính là hội sở.

Khi tòa soạn không giấy tờ

+ Vậy còn về quản trị toà soạn thì sao, thưa ông?

- Bên cạnh chiến lược chuyển đổi số về nội dung dành cho độc giả, có một lĩnh vực khác mà VTC News tin rằng phải thực hiện nhanh nhất, triệt để nhất có thể. Đó là chuyển đổi số trong quản trị nội bộ. Chúng tôi có quan điểm rằng một tờ báo điện tử hoạt động trong môi trường số thì bản thân tòa soạn cũng phải được số hóa trong khâu vận hành.

Bắt đầu từ năm 2020, Phòng Nghiên cứu và phát triển của VTC News đã tự xây dựng CMS với mã nguồn riêng để có thể kiểm soát công nghệ một cách chủ động. Tính năng được ưu tiên phát triển đầu tiên trên CMS là tích hợp thành công những công cụ hỗ trợ sản xuất báo chí đa phương tiện.

Thay vì phải mua những phần mềm dành riêng để thiết kế E-Magazine, Longform, Infographics từ nước ngoài, phóng viên, biên tập viên VTC News hoàn toàn có thể tự làm những sản phẩm này nhờ vào kho dữ liệu và hệ thống tools được đội ngũ IT xây dựng riêng và liên tục được cải tiến, thêm mới.

Tiếp theo, phân tích trực tiếp các số liệu thu được từ các hệ thống đo lường, đánh giá uy tín của quốc tế. Cụ thể, thông tin về lượng truy cập, luồng người đọc, xu hướng thông tin,… sẽ được đội ngũ kỹ thuật của VTC News phân tích ngay trên từng bài viết, cập nhật liên tục.

+ Vậy còn chuyện tòa soạn không giấy tờ, Tổng Biên tập đi khắp các tỉnh thành và quản lý tòa soạn bằng một chiếc điện thoại thông minh?

- Đó là nhờ tự chủ công nghệ! VTC News đã nghiên cứu, xây dựng và phát triển thành công hệ thống đánh giá KPI chi tiết tới từng phóng viên, biên tập viên trên CMS. Đây là tính năng gần như chưa từng xuất hiện ở các CMS hiện nay của các báo điện tử Việt Nam… Chúng tôi đã hệ thống lại toàn bộ các quy trình, thủ tục hành chính tại toà soạn, từ đó từng bước “số hoá” nhiều loại văn bản. Điều này đặc biệt hữu ích, trước hết đối với các phóng viên, những người cần tối đa hóa thời gian tác nghiệp hiện trường, tác nghiệp ở ngoài tòa soạn.

Ví dụ, phóng viên đi công tác hoặc nghỉ phép không nhất thiết phải lên văn phòng để làm thủ tục giấy tờ mà thay vào đó sẽ báo cáo, đăng ký bằng hệ thống tích hợp trong CMS. Cấp quản lý sẽ phê duyệt từ xa bằng thao tác kéo thả trực tiếp trên CMS. Hệ thống CMS tích hợp chức năng quản trị của chúng tôi, cùng với quy trình tiêu chuẩn được đặt ra trong nội quy, cho phép cấp quản lý nắm rõ cán bộ nhân viên ở đâu, làm gì, có đúng với nhiệm vụ đã đăng ký hoặc được giao hay không. Các giao tiếp hỗ trợ giữa các phòng, ban khác nhau trong toà soạn cũng được dần thực hiện trên CMS.

Việc này giúp tiết kiệm được rất nhiều chi phí nếu quy đổi từ thời gian, giấy, mực in và cả nhân sự tham gia các công đoạn kể trên. Và đương nhiên, Tổng Biên tập sẽ quản lý trên điện thoại thay vì phải lên tòa soạn mỗi ngày.

+ Xin trân trọng cảm ơn ông!

An Bảo (Thực hiện)