Song có thể nói, ngay cả khi tưởng tượng, bạn cũng khó có thể hình dung được hết những gì sẽ xảy ra trong tương lai này, với báo chí lại càng khó!

Từ loa phát thanh, radio, TV… và giờ sẽ là AI!

Với sự phát triển vũ bão của công nghệ nói chung, AI nói riêng, 15 hoặc 20 năm tới hẳn sẽ là một thế giới rất xa lạ. Đó là điều dễ hiểu, khi mà chúng ta cũng đã thật khó nhận ra những gì còn sót lại của khoảng 2 thập kỷ trước, dù thế giới lúc đó mới chỉ bước vào kỷ nguyên kỹ thuật số hay kỷ nguyên 4.0.

Đặc biệt với báo chí, chỉ hơn 10 năm trước, người ta hàng ngày vẫn ngồi đọc những tờ báo in với tách cà phê bên cạnh. Còn giờ thì sao? Hình ảnh đó gần như đã biến mất. Nhiều chuyên gia còn khẳng định rằng sự thay đổi trong kỷ nguyên kỹ thuật số và đặc biệt kỷ nguyên AI sắp tới sẽ diễn ra với cấp số nhân theo thời gian.

“AI sẽ phá vỡ mọi ngành công nghiệp trong thập kỷ tới”, chuyên gia tư vấn chiến lược của Viện Future Today cho biết. “Giống như động cơ hơi nước và internet trước đây, AI có khả năng ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế và thay đổi xã hội thông qua các cấu trúc chính trị, kinh tế và xã hội. AI hiện được sử dụng trong hầu hết các ngành, giải quyết gần như mọi vấn đề…”.

Trên hết, báo chí và truyền thông sẽ luôn là ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi công nghệ, như cách mạng xã hội và các nền tảng công nghệ đã đánh gục báo chí trong những năm gần đây. Hơn 2/3 số người cho biết AI sẽ có tác động lớn nhất đến báo chí trong một cuộc khảo sát do Hiệp hội các nhà xuất bản tin tức thế giới công bố vào tháng 4/2023.

Tất nhiên, chúng ta, những người làm việc trong lĩnh vực truyền thông, không xa lạ gì với sự thay đổi, bởi nó đã diễn ra liên tục cả thế kỷ qua. Sự gia tăng tỷ lệ biết chữ đã khiến những chiếc loa phát thanh trở nên lỗi thời từ nhiều thập kỷ trước. Rồi sau đó đài phát thanh, truyền hình, internet… đều mang đến một cuộc cách mạng thay đổi toàn bộ đời sống báo chí.

AI thậm chí cực kỳ khác biệt so với những kẻ gây rối trước đây. Trong các cuộc phỏng vấn với những người theo chủ nghĩa tương lai, các nhà công nghệ và học giả, họ đã nói về viễn cảnh AI có thể thay thế toàn bộ ngành truyền thông. Đó là điều chưa thể xảy ra trong một vài năm tới, song có thể trở thành hiện thực trong một tương lai xa nào đó, khi cấu trúc xã hội sẽ thay đổi hoàn toàn!

Ray Johnson - CEO của Viện Đổi mới Công nghệ, trung tâm nghiên cứu ứng dụng ở Abu Dhabi (UAE), nói với tờ The National: “Ngành truyền thông và báo chí chắc chắn sẽ chứng kiến ​​sự thay đổi to lớn. AI sáng tạo và các mô hình ngôn ngữ lớn, chẳng hạn như ChatGPT… đang thay đổi cách chúng ta tạo nội dung”.

Ngoài việc tạo nội dung, “một trong những điểm mạnh của AI là xử lý nhiều dữ liệu ở tốc độ cao và độ chính xác cao”, ông Johnson cho biết. “Nó càng làm việc nhiều, nó càng học hỏi được nhiều hơn và càng hoàn thành tốt nhiệm vụ”.

Dẫu vậy, trong tương lai gần, AI lại là một giải pháp cho báo chí, từ việc sản xuất nội dung, phát hành cho đến ổn định nguồn thu. Johnson nói: “AI và học máy cũng có thể hỗ trợ ngành báo chí với các phân tích nâng cao giúp các nhà truyền thông điều chỉnh nội dung của họ cho phù hợp với xu thế thời đại”.

Cụ thể, ông nói: “Họ sẽ thu được lợi ích từ việc phân tích dữ liệu độc giả để điều chỉnh quảng cáo và cá nhân hóa nguồn cấp tin tức cho độc giả để giữ họ tương tác, tăng lượng người đăng ký và tối đa hóa doanh thu. Nhìn chung, AI mang đến cho ngành báo chí một cơ hội lớn để thu hút độc giả tốt hơn, mang lại trải nghiệm cá nhân hóa hơn và tiết kiệm trong các hoạt động của mình”.

Truyền thông viễn tưởng có thể như thế nào?

Slavica Ceperkovic - giáo sư về truyền thông tại Đại học New York ở Abu Dhabi nói với The National rằng các sinh viên của cô ấy - những người đang học cách xây dựng thế giới mới trong thực tế ảo (metaverse) và thực tế tăng cường (VR) đang thích nghi nhanh chóng với bối cảnh công nghệ đang thay đổi, sử dụng các công cụ AI trực tuyến để sắp xếp công việc và những gì họ đang học. Họ thường cố gắng đa nhiệm, ngồi trong lớp với ít nhất một chiếc AirPod trên tai và tương lai sẽ còn hơn thế nữa.

Với công nghệ ngày càng phát triển vượt bậc, thông tin có thể đến với con người thông qua một chiếc kính VR nhỏ gọn hơn nhiều so với ngày nay, thậm chí có thể vô hình như kính áp tròng. Nó sẽ phát mọi tin tức trước mắt chúng ta ngay khi chúng ta muốn. Thông tin thậm chí còn có thể đi thẳng vào não bộ của chúng ta, nếu như tham vọng mà tỷ phú Elon Musk đang thực hiện cùng với công ty cấy ghép não Neuralink - cấy một con chip vào não mỗi người trở thành hiện thực.

Hiện tại, các thiết bị VR đã giúp chúng ta đi vào thế giới ảo metaverse. Và khi được kết hợp với AI tổng quát, thế giới ảo đó hoàn toàn có thể trở thành một bản sao 3D của thế giới thực. Giáo sư Ceperkovic nói rằng năm 15 hoặc 20 năm nữa sẽ là “một thế giới viễn tưởng” vì tốc độ thay đổi quá nhanh, với truyền thông thì càng như vậy.

Khi đó, thậm chí sẽ chẳng còn bàn phím, máy ảnh và thậm chí cả điện thoại thông minh. Vậy khi đó báo chí sẽ hoạt động như thế nào? Độc giả khi đó sẽ không lướt web, không xem điện thoại và tất nhiên càng không đọc báo in, giống như cách rất nhiều người giờ không còn đọc báo hay xem TV, mà chỉ sử dụng Facebook, TikTok hoặc xem YouTube vậy.

Patrick Noack - một chuyên gia tại Dubai Future Foundation nhận thấy dù điều này có thể sẽ chưa xảy ra trong một vài năm hoặc trong thập kỷ tới, nhưng ông nói rằng: “Hãy yên tâm, thông tin một ngày nào đó sẽ được chuyển đến bạn ngay khi cà phê buổi sáng của bạn sẵn sàng và sẽ chuyển thẳng đến não của bạn thông qua các giao diện thần kinh” do Neuralink hoặc một công ty siêu công nghệ nào đó thiết kế.

Đó vẫn sẽ là một chuyện viễn tưởng vào lúc này, song chẳng phải TV, internet hay điện thoại thông minh cũng là những thứ mà con người từng tưởng tượng và thành hiện thực chỉ sau vài thập kỷ hay sao?!

Trần Hòa