Thông tin từ Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mĩ nghệ (TCMN) Việt Nam, Hà Nội hiện có hơn 1.350 làng nghề, chiếm 45% tổng số làng nghề trong cả nước với khoảng 176.000 hộ làm nghề, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho hàng vạn lao động. Dù vậy hàng TCMN của Hà Nội nói riêng, cả nước nói chung chưa tạo được thương hiệu trên thị trường quốc tế.

Mặt khác, phần lớn các doanh nghiệp (DN), làng nghề chưa ý thức được tầm quan trọng của việc xây dựng và phát triển thương hiệu, bởi cho rằng làng nghề có truyền thống lâu đời nên tự khắc sẽ có người biết đến. Đã từng có trường hợp sản phẩm làng nghề do không được bảo hộ thương hiệu, bị đối tác nước ngoài sao chép, sản xuất hàng loạt, rồi nhập về cạnh tranh với chính sản phẩm của làng nghề.

Hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam cần chú trọng mẫu mã, kiểu dáng, chất liệu phù hợp điều kiện khí hậu, đặc trưng văn hóa. Ảnh TL 

Ông Nguyễn Anh Hiếu, đại diện Công ty Mây tre đan xuất khẩu Trúc Sơn cũng cho rằng: “Doanh nghiệp vẫn bị động trong thiết kế sản phẩm và để xuất khẩu sản phẩm của mình thì vẫn từ mẫu mã, ý tưởng của bên đặt hàng”. Chính ông cũng mong muốn tìm “hiểu thêm mẫu mã mới trên thế giới qua đó sáng tạo cho sản phẩm của mình để đáp ứng nhu cầu khách hàng tốt hơn”.

Bà Setsuko OKura, chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực hàng hóa và quà tặng của Nhật Bản cho rằng: “Thủ công mỹ nghệ Việt Nam cần chú trọng mẫu mã, kiểu dáng, chất liệu phù hợp điều kiện khí hậu, đặc trưng văn hóa”.

Thực tế, muốn thiết kế, sáng tạo mẫu mã, manh tính đột phá đòi hỏi người thiết kế phải có kiến thức chuyên ngành, có thị hiếu thẩm mỹ, có thực tiễn xã hội, có kiến thức về thị trường... Phải hiểu rõ quy trình: Mẫu mã - Sản xuất - Sản phẩm - Thị trường. Tuy nhiên, đây lại là điểm yếu đối với hàng TCMN tại Việt Nam.

Để hàng TCMN Việt Nam không phải “núp bóng” thương hiệu quốc tế phục vụ xuất khẩu, bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước, đòi hỏi DN, làng nghề phải chú trọng xây dựng thương hiệu riêng gắn với đẩy mạnh quảng bá thương hiệu.

Nhằm hỗ trợ DN, làng nghề TCMN xây dựng, phát triển thương hiệu, UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 157/KH-UBND về việc “Hỗ trợ xây dựng thương hiệu làng nghề” năm 2018. Theo đó TP sẽ hỗ trợ DN, làng nghề từ đào tạo kiến thức về xây dựng, quảng bá, đặt tên thương hiệu cho đến thiết kế biểu tượng, hoặc hệ thống các dấu hiệu nhận diện thương hiệu…

Đối với các làng nghề đang phát triển mạnh, thị trường tiêu thụ rộng, TP sẽ tập trung phát triển những sản phẩm có kim ngạch xuất khẩu lớn và giá trị kinh tế cao; nghiên cứu đổi mới mẫu mã sản phẩm.

Nghệ nhân làm nón làng Chuông (huyện Thanh Oai) Lê Văn Tuy cho biết, nhờ sự hỗ trợ của TP trong việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm TCMN nên lượng tiêu thụ sản phẩm nón làng Chuông đã tăng cao hơn so với trước và được nhiều khách hàng trong nước và quốc tế biết đến. Đặc biệt, nón làng Chuông được vinh dự tham gia vào nhiều sự kiện lớn của đất nước như APEC, SEA Games...

Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Đàm Tiến Thắng cho biết, trong thời gian tới, TP tiếp tục triển khai các chương trình xúc tiến thương mại, hỗ trợ DN xây dựng, quảng bá thương hiệu. Sở Công Thương Hà Nội cũng sẽ tăng cường kết nối DN với thương vụ Việt Nam ở nước ngoài qua đó giúp DN rút ngắn thời gian trao đổi, giới thiệu sản phẩm làng nghề đến với người tiêu dùng.

Minh Thùy