Đề cao tính nhanh nhạy và chính xác của thông tin

Báo chí đã có sự thay đổi đáng kể trong thời đại công nghệ 4.0. Điều này xuất phát từ việc bị ảnh hưởng bởi sự phát triển của mạng xã hội. Những trang mạng xã hội như Youtube, Facebook, Zalo, Instagram…được người Việt sử dụng hằng ngày. Theo số liệu thống kê, tính đến cuối tháng 1/2020, có 65 triệu người Việt đang sử dụng mạng xã hội để cập nhật tin tức, giải trí, chia sẻ, liên lạc với mọi người và kinh doanh online.

Các thông tin trên mạng xã hội được cập nhật nhanh chóng, đồng thời độc giả có thể tiếp nhận thông tin qua nhiều kênh khác nhau. Mặt khác, sự phát triển của công nghệ và sự đa dạng của các trang mạng xã hội cũng giúp ích cho đội ngũ nhà báo, phóng viên trong việc tìm kiếm thông tin, đề tài cho bài viết, cũng như việc kết nối thông tin với cơ quan, với nhân vật.

Tuy nhiên, những thông tin trên các trang mạng xã hội thường ít được kiểm chứng, nó có thể nhanh về thời gian nhưng tính xác thực thì không phải thông tin nào cũng chuẩn xác như báo chí truyền thống. Theo nhà báo Trần Lê Huy – người đã có 10 năm công tác trong ngành báo chí, anh ví những thông tin trong thời đại công nghệ số như một mâm cơm: Có những món ăn ngon, đó là thông tin nhanh và đã được kiểm chứng độ xác thực, nhưng cũng có những món ăn khác không đảm bảo, đó là nhiều thông tin trên mạng xã hội không đảm bảo độ chuẩn xác.

Công nghệ hiện đại tạo ra rất nhiều cơ hội cho nghề báo, nhưng bên cạnh đó cũng không ít những thách thức. Nhà báo Trần Lê Huy đã có những chia sẻ thẳng thắn: “Tác nghiệp với báo chí trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng đề cao tính trung thực của thông tin. Thách thức lớn nhất với báo chí trong thời đại công nghệ đó là sự nhanh nhạy về tốc độ nhưng vẫn phải đảm bảo độ chuẩn xác. Báo chí thời đại công nghệ 4.0 yêu cầu sự nhanh nhạy về mặt thời gian, nhưng nhanh mà không chính xác thì cũng không có giá trị”.

Nhanh nhạy, kịp thời và chính xác là những điều kiện mang tính chuẩn mực nhất của báo chí. Nó là thước đo niềm tin của độc giả với những ấn phẩm và nó gắn liền theo suốt sự nghiệp của mỗi phóng viên, nhà báo. Trong thời đại công nghệ số, báo chí càng phải quyết liệt để đưa thông tin nhanh và chính xác đến với công chúng.

Thay đổi mình để bắt kịp thời đại

Bối cảnh của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 tạo ra môi trường truyền thông mở. Lúc này, bên cạnh báo chí, các sản phẩm truyền thông khác cũng mang lại thông tin cho độc giả. Chính bởi vậy, giữa các sản phẩm truyền thông có sự cạnh tranh với nhau. Đòi hỏi phóng viên, nhà báo phải thay đổi mình để có thể bắt kịp với xu hướng phát triển của thời đại công nghệ số, tạo ra những sản phẩm chất lượng, thu hút độc giả.

Báo chí hiện đại đã có những bước chuyển mình rõ rệt. Theo xu hướng phát triển của thời đại, nhiều phóng viên, nhà báo tại các tòa soạn báo hay đài phát thanh – truyền hình đã thay đổi cung cách tác nghiệp. Nhiều sự việc nóng tại hiện trường, những buổi họp báo thời sự đã được livestream trực tiếp truyền tải thông tin đến mọi người. Đối với những sự kiện lớn hơn, các đơn vị đã trang bị các thiết bị chuyên dụng như xe vệ tinh, xe màu... để phục vụ công tác đưa tin.

Tùy vào mức độ của sự kiện, các tòa soạn, đài phát thanh – truyền hình sẽ có cách bố trí trang thiết bị hợp lý. Bên cạnh đó, nhiều đơn vị cũng tận dụng các trang mạng xã hội để tạo thêm những kênh thông tin của đơn vị mình (tạo kênh Youtube, tạo fanpage trên Facebook…), giúp độc giả đến gần hơn với các sản phẩm truyền thông mà đội ngũ phóng viên, nhà báo tạo ra.

Trước sự phát triển của cuộc cách mạng công nghệ 4,0, cách thức tiếp cận thông tin của độc giả thay đổi, đòi hỏi phóng viên, nhà báo cũng phải thay đổi theo. Nếu không muốn mình bị tụt hậu, mỗi người làm báo phải tự trau dồi cho bản thân mình. Không ai có thể khẳng định đã "đủ tuổi" với nghề mà không cần trau dồi, học hỏi. Bất kể ai, ở độ tuổi nào, cấp bậc nào cũng đều cần tìm tòi để nâng cao năng lực chuyên môn của bản thân. Như Charles Darwin đã từng nói: “Bác học không có nghĩa là ngừng học”.

Công nghệ 4.0 đã tác động trực tiếp đến báo chí, mang đến một hơi hướng mới hiện đại hơn, đồng thời, đòi hỏi phóng viên, nhà báo đa dạng hơn trong khả năng tác nghiệp tại hiện trường. Những người làm báo không chỉ có kỹ năng thu thập thông tin, phỏng vấn, viết bài mà còn cần phải sử dụng thành thạo công nghệ để tạo ra một sản phẩm hoàn chỉnh.

Bản thân là một người làm báo trong thời đại công nghệ số, nhà báo Trần Lê Huy cũng đã phải tự trau dồi cho bản thân mình để bắt kịp với xu hướng làm báo hiện đại. Trong mỗi chuyến tác nghiệp của mình, hành trang theo anh không chỉ là cuốn sổ, cây bút để ghi chép mà còn cả điện thoại thông minh, máy ảnh, máy quay, laptop…để phục vụ cho việc sáng tạo tác phẩm. Anh Lê Huy chia sẻ: “Với phóng viên, nhà báo hiện nay sống trong thời đại công nghệ đòi hỏi phải biết sử dụng một số phần mềm đơn giản để có thể thực hiện tác nghiệp ngay tại hiện trường như trên điện thoại thông minh hoặc các thiết bị kết nối khác. Những phần mềm chỉnh sửa âm thanh với báo phát thanh hoặc chỉnh sửa hình ảnh với báo truyền hình”.

Phóng viên, nhà báo trong thời đại công nghệ 4.0 không chỉ cần làm tốt chuyên môn của mình mà còn cần phải trở thành một nhà báo đa phương tiện. Trước kia, người làm báo in sẽ chỉ cần phỏng vấn, viết bài, chụp ảnh và gửi duyệt; người làm báo phát thanh thì chỉ cần phỏng vấn, viết bài, dựng file âm thanh, hay người làm báo truyền hình thì quay hình ảnh, viết bài và dựng thành video. Tuy nhiên, người làm báo hiện đại cần giỏi các kỹ năng phỏng vấn, chụp ảnh, quay phim, ghi âm... để có thể tạo ra các sản phẩm đa dạng hình thức thể hiện.

Bên cạnh đó, trình độ của phóng viên, nhà báo trong cách truyền tải thông tin cũng nắm vai trò quan trọng trong thời đại công nghệ số. Nếu một thông tin hay, đề tài hấp dẫn nhưng lại được thể hiện bởi một phóng viên, nhà báo diễn giải kém hoặc mặc trang phục không lịch sự thì cũng làm giảm sự tương tác với công chúng.

Có thể nói, hằng ngày, có vô số tin tức diễn ra trên internet, điều mà các phóng viên, nhà báo cần làm là thay đổi mình để bắt kịp xu hướng của thời đại công nghệ số, trau dồi để trở thành một nhà báo đa phương tiện và truyền tải thông tin nhanh và chính xác.