Doanh nghiệp hàng không lãi lớn nhưng hành khách ngao ngán

Nhiều hãng bay nội địa ghi nhận tăng trưởng doanh thu hàng chục phần trăm so với cùng kỳ năm ngoái sau khi báo cáo tài chính Quý I/2024 được công bố.

“Ông lớn” Vietnam Airlines đã ghi nhận doanh thu hợp nhất Quý I đạt gần 28.270 tỷ đồng, tăng 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh thu thuần là gần 28.000 tỷ đồng và lãi gộp gần 4.100 tỷ đồng, tăng tương ứng 19% và 108% so với cùng kỳ và là Quý có lãi gộp cao nhất từ trước đến nay.

Vietjet Air cũng có lợi nhuận sau thuế Quý I đạt 540 tỷ đồng, gấp 3 lần cùng kỳ. Hãng đã khai thác gần 34.500 chuyến bay với hơn 6,3 triệu lượt hành khách trong 3 tháng đầu năm.

Đồng thời mở mới 15 đường bay quốc tế và quốc nội, nâng tổng số đường bay đang khai thác lên 140. Hãng hàng không ghi nhận doanh thu hợp nhất Quý I đạt 17.792 tỷ đồng, tăng 38% so với cùng kỳ.

Doanh thu các hãng hàng không Việt Nam tăng trưởng mạnh những tháng đầu năm diễn ra trong bối cảnh vận tải hàng không phục hồi mạnh mẽ với cả thị trường nội địa cũng như quốc tế, nhu cầu đi lại của người dân tăng cao dịp Tết.

Việc tăng giá trần vé máy bay từ ngày 1/3 với mức 3,75 - 6,67% trên hầu hết các chặng nội địa cùng với đó là việc thiếu tàu bay do phải bảo dưỡng động cơ và có hãng phải thu hẹp đội tàu bay để tái cơ cấu khiến vé máy bay càng trở nên khan hiếm và đắt đỏ.

Những mức giá 0 đồng, 9.000 đồng, 14.000 đồng hay 19.000 đồng,... để kích cầu đi lại hay du lịch gần như biến mất từ năm 2023 khi du lịch hồi phục và hàng không cần tăng trưởng về nguồn thu để bù đắp thua lỗ hậu COVID-19. 

Giá vé cao ngất ngưởng không chỉ trong giai đoạn cao điểm Tết Nguyên đán mà còn duy trì đến cả tháng, sau đó chỉ hạ nhiệt thời gian ngắn rồi lại tăng cao trong dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 vừa qua đã ảnh hưởng lớn đến nhu cầu đi lại của người dân.

Chị Hà Linh (trú tại quận Thanh Xuân) chia sẻ, năm ngoái nghỉ lễ gia đình đi Nha Trang, tiền vé máy bay chỉ khoảng 2,5 triệu đồng/người. Năm nay định đi tiếp thì vé máy bay lên đến 5 - 6 triệu. Vì vậy, gia đình đã lựa chọn một khu nghỉ dưỡng tại Ninh Bình cho dịp 30/4 - 1/5.

“Chi phí vé máy bay hết cả mấy chục triệu đồng cho gia đình 5 người chưa kể ăn uống, mua sắm, vui chơi,... Tiền đó gia đình sẽ tính toán để chi tiêu vào các khoản phù hợp, cần thiết hơn” - chị Linh nói.

Còn với vợ chồng anh Tân chị Mai (trú tại quận Cầu Giấy), vào dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5 kéo dài 5 ngày vừa qua, gia đình có ý định sẽ đi du lịch trong nước nhưng sau khi tham khảo giá vé máy bay đến một số địa điểm nhưng giá rất cao.

Do đó gia đình đã lựa chọn một chuyến du lịch đi Thái Lan với hãng bay quốc tế, giá vé cũng không cao thậm chí còn rẻ hơn so với bay trong nước.

Cân nhắc trong tổng thể phát triển kinh tế, lợi thế cạnh tranh

Số liệu thống kê cho thấy trong 3 tháng đầu năm 2024, sản lượng vận tải của các hãng hàng không Việt Nam đạt hơn 13 triệu khách, giảm 5% so cùng kỳ 2023. Trong đó vận chuyển nội địa đạt hơn 8,5 triệu khác, giảm 18% so cùng kỳ 2023.

Thông tin từ Cục Hàng không Việt Nam cho biết, giá vé máy bay trung bình hạng phổ thông trên một số đường bay (giá đã bao gồm thuế, phí) của các hãng hàng không Việt Nam từ đầu năm 2024 đến nay đều tăng so với cùng kỳ năm 2023.

Dù giá vé trung bình hạng phổ thông trên một số đường bay tăng so với cùng kỳ nhưng theo Cục Hàng không, giá vé máy bay vẫn luôn bảo đảm nằm trong khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách theo quy định hiện hành.

Theo bà Phạm Thị Thơm - Phó Giám đốc công ty TNHH Thương Mại và Du Lịch Khát Vọng Việt, với bối cảnh tình trạng vé máy bay tăng cao, đơn vị tập trung chính vào các tour du lịch đường bộ với các dịch vụ khác như đi ô tô, tàu hỏa. Bên cạnh đó là các tour quốc tế dựa vào những yếu tố nhu cầu, kinh tế của khách hàng.

Ông Lê Hồng Thái - Giám đốc công ty lữ hành Hanoitourist cho biết, thời điểm hiện tại lượng khách du lịch nội địa đặt tour chỉ bằng khoảng 80% so với năm ngoái. Các tour có tỷ lệ chỗ được lấp đầy chủ yếu là các lịch trình đi gần còn tour với mức giá cao như đi Phú Quốc, Nha Trang, Quy Nhơn… vẫn còn nhiều chỗ trống trong mùa cao điểm hè sắp tới.

Nguyên nhân khiến cho lượng khách du lịch nội địa chưa đông được như kỳ vọng một phần là do vé máy bay đắt đỏ khiến khách chuyển hướng đi du lịch nước ngoài hoặc lựa chọn du lịch tự túc tại các điểm đến gần để tiết kiệm chi phí.

Còn theo đại diện công ty Dịch vụ lữ hành quốc tế Hải Vân Cát, lượng khách nội địa đặt tour đến Đà Nẵng của công ty giảm khoảng 25 - 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Chi phí vé máy bay quá cao khiến lượng khách đoàn của các đơn vị lữ hành giảm nhiều.

Việc khai thác bằng các phương tiện khác như ô tô, tàu hoả cũng gặp hạn chế. Trong khi tour nước ngoài hiện có giá rất rẻ như tour đi Thái Lan chỉ khoảng 7 triệu đồng.

Hiện mùa cao điểm du lịch hè đang đến rất gần, nhiều doanh nghiệp lữ hành du lịch bày tỏ lo lắng việc giá vé máy bay tăng quá cao ảnh hưởng đến du lịch nội địa khi chiếm khoảng 60% trong cơ cấu hình thành giá tour.

Giá vé máy bay tăng cao đã khiến giá tour tăng theo. Với bối cảnh này, tiết kiệm chi phí chắc chắn là yếu tố được khách hàng ưu tiên hàng đầu. Mặt khác, giá vé máy bay cao còn giảm năng lực cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam so với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, các nước khu vực Đông Nam Á,...

Trao đổi với PV, một chuyên gia kinh tế khẳng định, bài toán về giá vé máy bay không chỉ tính riêng cho lợi nhuận, lợi ích của ngành giao thông mà cần phải cân nhắc trong tổng thể phát triển nền kinh tế và lợi thế cạnh tranh của mỗi quốc gia.

“Mỗi một ngành người ta thường quan tâm đến lợi ích của riêng ngành đó. Nhưng du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, tức là nó liên quan đến rất nhiều ngành, nhiều lĩnh vực bao gồm cả giao thông vận tải, khách sạn, nhà hàng, các dịch vụ vui chơi giải trí,...

Về lâu dài cần phải có sự điều chỉnh, phối hợp với nhau giữa các ngành, các lĩnh vực để làm thế nào vẫn đảm bảo hài hòa lợi ích, cùng chung phát triển” - vị chuyên gia nhấn mạnh.

Thế Anh