Sạt lở ăn sâu vào đất nông nghiệp

Theo phản ánh của người dân cho biết, dọc khu vực bờ sông Chu đoạn qua xã Thiệu Nguyên, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hoá có nhiều điểm sạt lở rất lớn, ăn sâu vào đất nông nghiệp, tạo thành bờ dựng đứng nguy hiểm nghiêm trọng. Đáng nói, việc sạt lở ăn sâu khiến nhiều diện tích đất hoa màu, nhiều phần đất cát bị cuốn trôi. 

Trước thông tin trên, phóng viên Nhà báo & Công luận đã có mặt tại hiện trường và ghi nhận thực tế phản ánh của người dân là hoàn toàn có cơ sở. 

Theo quan sát ở một điểm sông trên dọc bờ sông Chu dài chưa đầy 1km trên địa bàn xã Thiệu Nguyên, huyện Thiệu Hoá, Phóng viên ghi nhận hình ảnh đất canh tác của người dân đang bị sạt lở ra triền sông. Có những điểm bờ sông bị sạt lở tạo vách dựng đứng, cao từ 5-7m, chiều dài từ 200-300m, ăn sâu vào chừng 15m. Sau mỗi lần nước rút, từng mảng đất cùng hoa màu của người dân lại đổ xuống sông, bị cuốn trôi theo dòng nước.

Theo người dân chia sẻ, trước kia lòng sông Chu rất hẹp, đất bờ ra tới gần giữa sông, nhưng nhiều năm trở lại đây tình trạng nước sông ăn sâu vào bờ, diện tích bề mặt sông mở rộng lấn vào bờ.

Qua quan sát của phóng viên, tại một số điểm sạt lở tạo vách cao có dấu hiệu tiếp tục sạt lở, tạo thành vách dựng đứng nguy hiểm. Lý giải nguyên nhân trên, người dân cho rằng đây là do hoạt động khai thác cát trái phép trên dòng sông Chu gây ra tình trạng sạt lở này.

Tăng cường công tác quản lý cát, sỏi lòng sông

Trước tình trạng sạt lở, dẫn đến hiện tượng đất cát bị cuốn trôi, nhiều diện tích đất nông nghiệp và đất bãi bồi ven sông thuộc quản lý của huyện bị biến mất. Qua đánh giá, nguyên nhân chủ yếu là do hoạt động khai thác cát trái phép trên dòng sông Chu, có nhiều cá nhân đã lợi dụng để hút trộm cát ngoài vị trí mỏ, gây ra tình trạng sạt lở bờ bãi sông, mất an ninh trật tự. 

Theo cơ quan chức năng địa phương, tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra do các đối tượng chủ yếu sử dụng tàu thuyền không có biển kiểm soát, nhiều đối tượng là người dân sống trên sông lợi dụng thuyền làm nhà ở vừa sử dụng làm phương tiện khai thác cát. Ngoài ra, các điểm mỏ cát thường nằm ở nơi giáp ranh giới giữa các địa phương, các đối tượng khai thác trái phép hoạt động ban đêm hoặc ngoài giờ hành chính.

Huyện Thiệu Hoá có hai con sông lớn đi qua gồm Sông Mã và Sông Chu đã tạo thành nhiều bãi bồi chứa một lượng cát lớn phục vụ xây dựng trên địa bàn.

Khoáng sản cát, sỏi lòng sông trên địa bàn huyện Thiệu Hóa được UBND tỉnh Thanh Hoá quy hoạch từ năm 2003 đến nay.

Được biết, trên địa bàn huyện Thiệu Hóa đến nay được UBND tỉnh Thanh Hóa cấp 11 giấy phép khai thác khoáng sản cát, sỏi lòng sông, hiện tại có 08 giấy phép còn hiệu lực; 03 giấy phép khai thác đã hết hạn trong đó có Mỏ cát số 07 xã Thiệu Phúc đã đóng cửa, mỏ cát số 03 tại xã Thiệu Đô (nay là thị trấn Thiệu Hóa) chưa đóng cửa mỏ, mỏ cát số 15 xã Thiệu Toán chưa đóng cửa mỏ giai đoạn 1(chờ đấu giá mỏ giai đoạn 2).

Căn cứ các quy định Luật Khoáng sản, UBND tỉnh Thanh Hóa đã đưa những mỏ cát có trữ lượng lớn và quy hoạch, thăm dò, tổ chức đấu giá, cấp quyền khai thác khoáng sản cho các doanh nghiệp. Khối lượng đã phê duyệt quy hoạch và cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản cát, sỏi làm vật liệu xây dựng thông thường khoảng 3,86 triệu m.

Liên quan đến việc tăng cường công tác quản lý cát, sỏi lòng sông tại địa phương, ông Lê Thế Ái, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường cho biết, hằng năm, UBND huyện đã ban hành Kế hoạch bảo vệ tài nguyên khoáng sản chưa khai thác và thường xuyên văn bản chỉ đạo các ngành chức năng phối hợp với UBND các xã, thị trấn có mỏ để làm tốt công tác quản lý và bảo vệ mỏ theo quy định.

Cũng theo ông Ái, qua công tác tuần tra, kiểm soát đã xử lý vi phạm trong hoạt động khai thác, kinh doanh khoáng sản cát trên địa bàn từ năm 2017 đến hết năm 2020 với tổng số vụ vi phạm đã xử phạm 1.090 triệu đồng. 

Có thể thấy, việc trên địa bàn huyện Thiệu Hóa được quy hoạch nhiều mỏ cát đang gây nên tình trạng mất an ninh, trật tự trên khu vực các tuyến sông được cấp mỏ, tạo áp lực lên chính quyền địa phương về vấn đề kiểm soát tàu thuyền, khó khăn trong công tác kiểm tra, giám sát các đơn vị khai thác cát sỏi đúng vị trí, đúng trữ lượng.

Ngoài ra, người dân địa phương cũng bức xúc về tình trạng một số đơn vị, cá nhân có hành vi lợi dụng điểm mỏ để khai thác cát trái phép tại khu vực giáp ranh (ngoài vị trí), gây sạt lở bờ sông, mất đất nông nghiệp, nhiều tuyến đê bị hư hỏng nặng do các phương tiện vận tải chở cát quá trọng tải.

Hà Anh