Leo bằng tay, mồ hôi chảy dài trên mắt, một nông dân trồng sầu riêng thành thạo cắt một quả nặng trĩu trên cây trước khi ném nó xuống đất kèm theo một cú đập nhẹ vào vòng tay chờ đợi của đồng nghiệp cách đó khoảng 15m.

Trong số những mặt hàng xuất khẩu nổi tiếng và sinh lợi nhất của Thái Lan, “vua trái cây” có mùi đặc biệt, lớp vỏ có nhiều gai nhọn và đã được nuôi ở “vương quốc” này hàng trăm năm.

“Năm nay là một cuộc khủng hoảng”, nông dân trồng sầu riêng Busaba Nakpipat thẳng thắn nói với AFP.

Người phụ nữ 54 tuổi đã tiếp quản trang trại của cha mẹ bà ở tỉnh Chanthaburi phía đông - trung tâm sầu riêng của Thái Lan - ba thập kỷ trước.

“Nếu thời tiết nắng nóng tiếp tục tăng trong thời gian tới thì mọi chuyện sẽ chấm dứt”, bà nói. “Nông dân sẽ không thể sản xuất sầu riêng nữa”.

Mùa sầu riêng thường kéo dài từ tháng 3 đến tháng 6, nhưng nhiệt độ tăng cao – ở tỉnh của bà dao động quanh mức 40 độ C trong nhiều tuần – và hạn hán sau đó đã rút ngắn vụ thu hoạch.

Người nông dân 54 tuổi chia sẻ, sức nóng khiến sầu riêng, được chia theo trọng lượng và kích thước, chín nhanh hơn nên không phát triển hết kích thước vì thế chất lượng sầu riêng sẽ không đạt tiêu chuẩn.

Thậm chí, bà dự kiến sẽ nhận được ít lợi nhuận trong khi chi phí hoạt động tăng không tưởng.

Kể từ tháng 3, hạn hán đã làm cạn kiệt các giếng nước, vì vậy để giữ cho cây sầu riêng quý giá của mình sống sót, bà Busaba buộc phải vận chuyển hàng nghìn lít nước bằng xe tải.

“Chúng tôi phải mua 10 xe tải chở nước với 120.000 lít nước để tưới một lần cho toàn bộ 10 rai (1,6 ha) trang trại của chúng tôi”, bà nói và không ngừng lặp lại quy trình này mỗi ngày với chi phí hàng nghìn đô la.

Xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan trị giá hàng tỷ USD và là sản phẩm nông nghiệp có giá trị thứ ba của vương quốc - sau gạo và cao su.

Nhưng tại chợ sầu riêng gần đó, nỗi lo lắng đang dâng cao trong các chủ quầy hàng, nhiều người trong số họ có cơ sở kinh doanh gia đình từ nhiều thế hệ trước.

Siriwan Roopkaew, người quản lý gian hàng từ người thân, cho biết việc thiếu nước đã ảnh hưởng đến kích cỡ của trái cây, nhưng hiện tại, giá vẫn cao do nhu cầu từ Trung Quốc.

Theo dữ liệu từ Bộ thương mại Bắc Kinh, khoảng 95% xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan là sang Trung Quốc, quốc gia đã vận chuyển trái cây trị giá gần 4,6 tỷ USD từ Thái Lan vào năm 2023.

Cô Roopkaew cho biết, trong khi những người nông dân lo lắng về nước tưới tiêu thì những người bán hàng như gia đình cô lại lo lắng hơn về tình trạng kinh tế dây chuyền.

Trong khi đó, trở lại trang trại, bà Busaba thở dài khi nghĩ về những tháng khô nóng sắp tới. “Tương lai của sầu riêng sẽ kết thúc nếu không có nước”, bà than thở.

Khánh Vy (Theo CNA)