(NB&CL) Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn vừa có báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch tháng 3/2017. Theo đó, nhiều mặt hàng nông sản Việt Nam được thống kê có mức giá sụt giảm mạnh như thịt lợn, chuối, dưa hấu… Một trong những nguyên nhân được xác định là do thương lái Trung Quốc ngừng mua. Nhưng đằng sau những “dậy sóng” đó còn là câu chuyện, hướng đi nào để nông sản Việt không còn tiếp tục dẫm vào “vết xe đổ” này nữa.

Điệp khúc… lỗi tại thương lái Trung Quốc

Nguồn cung vượt cầu do phát triển tự phát, phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc khiến nhiều sản phẩm nông nghiệp Việt Nam dễ bị ép giá, tồn hàng không có đầu ra là thực trạng nhiều năm nay ở nước ta.

Liên tiếp thời gian qua, giá cả nông sản Việt lên xuống thất thường. Suốt tháng 3/2017, giá thu mua lợn hơi tại Đồng Nai, An Giang, Vĩnh Long đã giảm mạnh do việc tăng đàn quá nhanh khiến cung vượt cầu, thương lái Trung Quốc bất ngờ dừng mua. Đối với mặt hàng trái cây, trong tháng 3/2017, thị trường nhiều biến động. Tại Tiền Giang, nông dân trồng vú sữa lao đao vì giá nhiều loại giảm hơn một nửa so với năm trước. Còn tại Sóc Trăng, giá dưa hấu trong tháng bất ngờ giảm mạnh với giá từ trên 4.000-4.300 đồng/kg. Nguyên nhân khiến giá dưa hấu giảm mạnh cũng là do thương lái bỏ cọc khiến nguồn cung tăng mạnh, giá giảm xuống. Trước đó, tại tỉnh Đồng Nai, nông dân trồng chuối cũng đứng trước nguy cơ mất trắng vì thương lái Trung Quốc ngừng mua trong khi hàng chục tấn chuối đang vào vụ chín…

Bên cạnh câu chuyện về việc thương lái Trung Quốc ngừng mua, nhiều loại nông sản thường xuyên bị ép giá còn là bởi, theo Cục Sở hữu công nghiệp (Bộ KH-CN), hơn 80% hàng nông sản Việt bán ra thế giới dưới thương hiệu nước ngoài. Thậm chí, ngay tại thị trường nội địa, có đến trên 80% sản phẩm nông sản được tiêu thụ không nhãn mác.

Phải xây dựng thương hiệu nông sản

Chuyện nông sản được mùa mất giá, thừa mứa đổ bỏ từng nhiều lần xảy ra với dưa hấu, thanh long, cà chua, cải bắp,... lại không thể xuất khẩu sang những thị trường khó tính do chưa đáp ứng được tiêu chuẩn của họ luôn là bài toán cần lời giải chung cho ngành nông nghiệp Việt. Tuy nhiên, thực tế nhiều thách thức đặt ra không dễ gì tháo gỡ được. Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, nông nghiệp Việt Nam vẫn chủ yếu dựa trên quy mô nhỏ lẻ, manh mún nên không thể có được nền sản xuất hiện đại. Để phát triển nền nông nghiệp bền vững, cần tổ chức lại sản xuất theo hướng tập trung, quy mô lớn.

Quan tâm đến vấn đề này, TS. Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn đưa ra giải pháp: “Nếu mở rộng hạn điền, hàng hóa được sản xuất theo quy mô lớn với công nghệ hiện đại thì chất lượng sẽ đồng đều, quy trình trồng trọt cũng được kiểm soát tốt hơn. Làm tốt được khâu này chính là “chìa khóa” mở cánh cửa đầu tiên để làm tiếp những khâu sau trong chuỗi liên kết, tạo ra thương hiệu nông sản Việt có tính cạnh tranh”. Ông cũng phân tích thêm, xây dựng thương hiệu là câu chuyện liên quan đến cả một chuỗi sản xuất, từ khâu đất đai, giống, quy trình sản xuất, thu hoạch cho đến khâu chế biến và đóng gói. Làm tốt được tất cả các khâu trong một chuỗi thì mới tạo được thương hiệu sản phẩm nông sản… Và chỉ khi chúng ta có được một thương hiệu bền vững thì chuyện “ép giá” mới không còn và nông sản Việt sẽ tự tin cung ứng trên thị trường nội địa cũng như xuất khẩu sang được cả những nước lớn khó tính nhất.

Hà Vân