Phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội về tiến hành giám sát tối cao “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành đến nay” diễn ra chiều 30/5, ông Lê Minh Hoan - Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã nói về quy hoạch sản phẩm trong lĩnh vực nông nghiệp.

Theo đó, nêu quan điểm cá nhân về vấn đề bỏ quy hoạch ngành sản phẩm, cụ thể là trong lĩnh vực nông nghiệp, Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định, việc bỏ quy hoạch sản phẩm là một bước tiến rất lớn, không phải vì bỏ quy hoạch ngành sản phẩm mà dẫn đến tình trạng được mùa mất giá, ùn ứ nông sản. Bởi, nông nghiệp là một ngành mở, vừa có thể vừa là người bán, vừa là người mua với một loại nông sản. Hơn nữa, nếu quy hoạch để vươn tới bán ra một thị trường nào đó, thì cũng phải chú ý rằng rất nhiều quốc gia cũng bán loại nông sản đến thị trường đó.

Với những dữ liệu nêu trên, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, khó để ra được một chỉ dấu để quy hoạch, để ấn định giống ngày xưa là hồ tiêu có sản lượng bao nhiêu, cà phê là bao nhiêu và những sản phẩm nông nghiệp khác là bao nhiêu. Thay vì quy hoạch ngành sản phẩm, chúng ta sẽ sử dụng công cụ nào để thay thế, để giảm thiểu rủi ro trong ngành nông nghiệp, trong thương mại nông nghiệp?

Đặt vấn đề này, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, cần phải chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, đa dạng hóa sản phẩm, thị trường. "Chúng ta không bỏ định hướng cho sản xuất nông nghiệp, nhưng cũng không phải ấn định đó phải là bao nhiêu hecta, sản lượng là bao nhiêu. Chúng ta có thể quy hoạch từng vùng sinh thái để định hình được một chiến lược đầu tư, chiến lược hỗ trợ", Bộ trưởng nói.

Đề cập về kinh nghiệm thế giới trong giải quyết đòi hỏi này, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết đã nghiên cứu rất nhiều và nhận thấy, các nước đã có hàng trăm năm thực hiện theo tư duy thị trường, tư duy kinh tế, biết thế nào là cung, thế nào là cầu. Tự người nông dân đã có thể tự quyết định được câu chuyện này.

Bên cạnh đó, nông dân ở các quốc gia này cũng có một hệ sinh thái, trước tiên là các hiệp hội ngành hàng, các hợp tác xã - là những cơ quan, tổ chức, thiết chế tư vấn cho họ để quyết định nên trồng cây gì, nuôi con gì, trồng bao nhiêu, nuôi bao nhiêu.

Nếu thực hiện áp đặt theo một quy hoạch cứng nhắc như ngày xưa, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh, thì phải xác định có thể bảo hộ được tất cả những sản phẩm trong vùng quy hoạch không? Những sản phẩm nằm ngoài vùng quy hoạch có hợp pháp để đưa ra thị trường được không? Bởi, về nguyên tắc, nếu xem quy hoạch đó là một pháp lệnh, một kế hoạch cứng của Nhà nước, thì Nhà nước chỉ bảo trợ những sản phẩm nông nghiệp nằm ở trong kế hoạch hay quy hoạch của Nhà nước thôi. Và, khi đó, sản phẩm nằm ngoài quy hoạch sẽ là sản phẩm bất hợp pháp.

Khẳng định “điều này không thể thực hiện được”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, trong chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng đã xác định “phải khẩn trương hình thành các hệ sinh thái ngành hàng”. Hơn nữa, trên thế giới, người ta tiếp cận theo tư duy thị trường và thông qua những thiết chế xã hội để dẫn dắt quy hoạch, định hướng phát triển từng ngành hàng.

Gia Phát