Tại Lễ ký kết, các Bộ trưởng đã thông qua Tuyên bố chung chia sẻ quan điểm cho rằng, bằng việc đạt được các kết quả tiêu chuẩn cao và cân bằng, Hiệp định CPTPP sẽ giúp tăng cường mối liên kết cùng có lợi giữa các nền kinh tế thành viên và thúc đẩy thương mại, đầu tư và tăng trưởng kinh tế trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương. 

Hiệp định còn thể hiện cam kết chung của các nước thành viên đối với hệ thống thương mại hiệu quả, dựa trên quy tắc và minh bạch, có tính mở đối với tất cả các nền kinh tế sẵn sàng chấp nhận các nguyên tắc này.

Việc các Bộ trưởng phụ trách kinh tế - thương mại của 11 nước tham gia CPTPP chính thức ký kết Hiệp định này và đưa ra các tuyên bố mạnh mẽ có ý nghĩa vô cùng quan trọng, gửi đi thông điệp mạnh mẽ về quyết tâm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống cho người dân, tạo thuận lợi cho phát triển thương mại và tăng cường hợp tác kinh tế giữa các nước trong khu vực châu Á- Thái Bình Dương, đặc biệt là trong bối cảnh tiến trình toàn cầu hóa còn gặp nhiều khó khăn và sự gia tăng của chủ nghĩa bảo hộ trên thế giới.

Bộ trưởng Thương mại và Công nghiệp Trần Tuấn Anh (phải) cùng đại diện 10 nước tham gia lễ ký Hiệp định CPTPP chụp ảnh chung tại hội nghị ở Santiago ngày 8/3. AFP/ TTXVN. 

Việt Nam được lợi gì?

Cũng như TPP, Hiệp định CPTPP là hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới, tiểu chuẩn cao và toàn diện.

Hiệp định này không chỉ đề cập tới các lĩnh vực truyền thống như cắt giảm thuế quan đối với hàng hóa, mở cửa thị trường dịch vụ, sở hữu trí tuệ, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại v.v... mà còn xử lý những vấn đề mới, phi truyền thống như lao động, môi trường, mua sắm của Chính phủ, doanh nghiệp Nhà nước...

Ngoài ra, Hiệp định này đặt ra các yêu cầu và tiêu chuẩn cao về minh bạch hóa cũng như đưa ra cơ chế giải quyết tranh chấp có tính ràng buộc và chặt chẽ. Riêng về mở cửa thị trường, các nước tham gia Hiệp định đồng ý xóa bỏ cho nhau gần như toàn bộ thuế nhập khẩu theo lộ trình; tự do hóa dịch vụ và đầu tư trên cơ sở tuân thủ pháp luật của nước sở tại, bảo đảm sự quản lý của Nhà nước; từ đó tạo ra cơ hội kinh doanh mới cho doanh nghiệp và lợi ích mới cho người tiêu dùng của các nước thành viên, trong đó có Việt Nam.

Cụ thể, với các mặt hàng công nghiệp, hiện các nước tham gia CPTPP đang áp dụng thuế cho chúng ta ở mức trung bình là 1,7%, hoặc áp dụng nhiều hàng rào phi thuế. Nhưng với CPTPP, toàn bộ hàng công nghiệp sẽ đưa thuế nhập khẩu hàng Việt Nam về 0%, thậm chí có nước dành cho Việt Nam trên 90% mặt hàng thuế về 0% ngay khi hiệp định có hiệu lực như Canada, Nhật Bản.

CPTPP cũng mang lại lợi ích trước các rào cản phi thuế quan. Ví dụ với rào cản nhập khẩu động thực vật, thời gian để công nhận sản phẩm đó sẽ nhanh hơn nhiều, trung bình ở nước phát triển chỉ 1 - 2 năm so với trước là 5 - 7 năm.

Mặc dù lợi ích tiếp cận thị trường Hoa Kỳ không còn nữa nhưng các thị trường của các nước tham gia CPTPP vẫn có quy mô khá lớn, có tầm quan trọng với Việt Nam. CPTPP kế thừa toàn bộ cam kết mở cửa thị trường, đầu tư, mua sắm công của TPP. Do đó, cơ bản 100% dòng thuế với tất cả hàng hóa sẽ về 0%. Song điểm đáng lưu ý là các nước sẽ dành cho Việt Nam lộ trình tương đối dài hơn.

Rất nhiều cam kết mở cửa thị trường các nước dành cho Việt Nam ở mức rất cao. Ví dụ với nông nghiệp có mặt hàng cá ngừ. Trước đây Nhật Bản chưa mở cửa thì nay Việt Nam đã đạt được cam kết tốt hơn nhiều. Đây là lợi thế khi Nhật là nước có dung lượng thị trường lớn, giá cao. Hoặc các mặt hàng nông sản nhiệt đới mà Việt Nam có thế mạnh cạnh tranh, thủy sản cũng có cơ hội như vậy dù lộ trình giảm thuế dài hơn.

Bên cạnh đó, Hiệp định sẽ góp phần vào việc thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang các thị trường lớn như Nhật Bản, Australia, Canada, Mexico… cũng như thu hút đầu tư nước ngoài vào các ngành, lĩnh vực mà Việt Nam đang có nhu cầu phát triển. CPTPP còn có tác động tích cực nữa là hiệp định này sẽ tạo sức ép cải cách môi trường đầu tư, từ đó giúp tăng thu hút đầu tư.

Ngoài ra, Hiệp định CPTPP cũng sẽ là tiền đề để thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn nữa trong khu vực, trong đó bao gồm cả khả năng Hoa Kỳ quay trở lại tham gia và sự tham gia của các nước khác.

Phi Nam