Ngày càng có nhiều lo ngại rằng hành động của ngân hàng trung ương Mỹ nhằm chống lại lạm phát cao sẽ gây ra một cuộc khủng hoảng nợ mới, bởi các khoản nợ của các quốc gia nghèo với các chủ nợ đã ở mức cao nhất trong hai thập kỷ.

Cụ thể, Chiến dịch Thanh toán nợ Jubilee (JDC) cho biết các khoản thanh toán nợ của các nước đang phát triển đã tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2010 và có khả năng tăng hơn nữa theo dự kiến nếu Cục Dự trữ Liên bang đẩy lãi suất.

Nhằm thúc đẩy giảm nợ sâu hơn, JDC cho biết các khoản nợ đã chiếm 14,3% doanh thu của Chính phủ các nước nghèo vào năm 2021, tăng từ 6,8% trong năm 2010 và là mức cao nhất kể từ năm 2001.

Nhiều nước nghèo đã vay bằng đồng đô-la Mỹ, khiến họ phải chịu rủi ro kép là chi phí đi vay cao hơn và đồng tiền của họ suy yếu so với đồng bạc xanh.

Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã kêu gọi cứu trợ toàn diện hơn. Trong số các khoản thanh toán nợ nước ngoài của các Chính phủ có thu nhập thấp và trung bình thấp, 47% là cho các tổ chức cho vay tư nhân, 27% cho các tổ chức đa phương như WB và IMF, 12% cho Trung Quốc và 14% cho các Chính phủ khác ngoài Trung Quốc.

Bà Heidi Chow, Giám đốc điều hành của JDC cho biết: “Cuộc khủng hoảng nợ đã tước đi nguồn lực cần thiết của các quốc gia để giải quyết tình trạng khẩn cấp về khí hậu và sự gián đoạn từ Covid, trong khi lãi suất tăng đe dọa sẽ khiến các quốc gia vay nợ chìm trong nợ nần chồng chất hơn nữa”.

Phân tích mới nhất của nhóm chuyên gia thuộc chiến dịch cho thấy 54 quốc gia đang rơi vào khủng hoảng nợ, được định nghĩa là tình trạng mà các khoản thanh toán làm suy giảm khả năng của chính phủ trong việc bảo vệ các quyền kinh tế và xã hội cơ bản của công dân. Kenya và Malawi là một trong những quốc gia được thêm vào danh sách các quốc gia bị khủng hoảng.

Bà Chow nói: “Các nhà lãnh đạo G20 không thể tiếp tục trốn tránh và mong muốn cuộc khủng hoảng nợ qua đi. Chúng tôi khẩn cấp cần một kế hoạch hủy bỏ nợ toàn diện buộc các bên cho vay tư nhân phải tham gia vào việc xóa nợ”.

G20 đã tạo ra một kế hoạch xóa nợ mới vào cuối năm 2020, được gọi là Khung tham chiếu, yêu cầu các nước đàm phán các điều khoản với các chủ nợ có chủ quyền song phương và IMF, sau đó đảm bảo thỏa thuận tương tự với các chủ nợ tư nhân. Cho đến nay, chưa có quốc gia nào áp dụng Khung tham chiếu này có bất kỳ khoản nợ nào được hủy bỏ.

Sơn Tùng (Theo The Guardian)