Chiều 15/9, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 3, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung Phụ lục – Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê.

Trình bày Tờ trình dự án luật, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Luật Thống kê gồm 09 chương, 72 điều và 01 Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia. Đến nay, các điều theo quy định của Luật Thống kê vẫn giữ nguyên giá trị, phù hợp với các quy định hiện hành, không cần thiết phải sửa đổi, bổ sung.

Trong khi đó, Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia ban hành kèm theo Luật Thống kê gồm 20 nhóm với 186 chỉ tiêu. Trong bối cảnh mới, đặc biệt là sự thay đổi nhanh chóng của kinh tế số, xã hội số và sự tác động của cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư thì Phụ lục - Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, đòi hỏi phải sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tiễn.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, so với danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia ban hành kèm theo Luật Thống kê số 89/2015/QH13, danh mục chỉ tiêu lần này có một số thay đổi. Theo đó, sửa tên nhóm chỉ tiêu “07. Tiền tệ và bảo hiểm” sửa tên thành “07. Tiền tệ, bảo hiểm và chứng khoán”; nhóm “11. Giá cả” sửa tên thành “11. Chỉ số giá”.

Dự thảo Luật giữ nguyên 134 chỉ tiêu do vẫn còn phù hợp với tình hình thực tế, sửa tên 41 chỉ tiêu; bổ sung 40 chỉ tiêu và bỏ 11 chỉ tiêu do không còn phù hợp với thực tế, không bảo đảm tính khả thi hoặc đã có trong nội dung của chỉ tiêu khác.

Liên quan đến phạm vi sửa đổi của dự án Luật, trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết hiện đang có 02 loại ý kiến.

Loại ý kiến thứ nhất, nhất trí với phạm vi sửa đổi như Tờ trình của Chính phủ vì đã được Quốc hội biểu quyết thông qua khi đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh.

Loại ý kiến thứ hai cho rằng cần thiết sửa đổi một số điều hoặc toàn diện Luật Thống kê. Báo cáo đánh giá tác động chỉ ra một số nội dung của công tác thống kê chưa đáp ứng yêu cầu nhưng chưa làm rõ do bất cập của Luật hay do tổ chức thực hiện.

Thực tế cho thấy vẫn có sự khác biệt, không thống nhất về số liệu của cùng một chỉ tiêu thống kê. Một số ngành, địa phương kiến nghị sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Luật Thống kê, đề nghị xác định rõ tiêu chí, nguyên tắc phân định chỉ tiêu thống kê quốc gia, Bộ, ngành, địa phương; thẩm quyền của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc ban hành danh mục và nội dung phân loại thống kê quốc gia.

Cho ý kiến thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, ngoài các lý do được Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu ra, Chủ tịch Quốc hội đã chỉ ra 7 lý do cần sửa đổi Luật Thống kê:

Một là, Luật Thống kê hiện hành chưa có quy định rõ về chế độ kiểm toán nhà nước đối với thống kê nhà nước và kiểm toán đối với các dịch vụ thống kê ngoài nhà nước, chế độ giám sát của Quốc hội về số liệu thống kê quốc gia để bảo đảm tính minh bạch, công khai.

Hai là, chưa có quy định cụ thể về dịch vụ thống kê, hoạt động thống kê và sử dụng thống kê, thông tin thống kê ngoài hệ thống thống kê nhà nước.

Ba là, chưa có cơ chế nhà nước đặt hàng cho các tổ chức mà do Đảng, Nhà nước thành lập như Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Hội Nông dân, Hội phụ nữ, Đoàn thanh niên, Liên minh Hợp tác xã và giao nhiệm vụ thực hiện thống kê.

Bốn là, cơ quan nhà nước chưa phát triển dịch vụ thống kê và cung cấp thông tin thống kê.

Năm là, chưa làm rõ trách nhiệm của cơ quan thống kê trung ương, của Tổng cục thống kê và Cục thống kê địa phương; trách nhiệm phối hợp của cơ quan thống kê, bộ, ngành liên quan đến việc cung cấp các thông tin thống kê trọng yếu; điều chỉnh các chỉ tiêu thống kê.

Sáu là, trong phụ lục thống kê chưa có chỉ tiêu nào phản ánh liên kết vùng, kinh tế vùng, kinh tế ngành; chưa có cơ quan chịu trách nhiệm chính thực hiện tính toán nội dung này.

Bảy là, điều tra thống kê trong điều kiện công nghệ thông tin và khoa học phát triển như vũ bão mà thống kê trong nước vẫn sử dụng phương pháp điều tra, điều tra mẫu, tạm tính… dẫn đến tính trạng số liệu thống kê không thống nhất, có sai số. Trong khi đã có cơ sở dữ liệu như về dữ liệu dân cư, số liệu xuất nhập khẩu, thuế được cập nhật đầy đủ, thường xuyên, liên tục.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần mở rộng phạm vi sửa đổi, bổ sung; đồng thời đề nghị cân nhắc để sửa Luật Thống kê để trình Quốc hội xem xét thảo luận lần đầu tại kỳ họp tới.

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ: Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo lại Chính phủ, đồng thời khẩn trương phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Kinh tế làm rõ các vấn đề trong Báo cáo thẩm tra sơ bộ, ý kiến của các bộ, ngành, địa phương, ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để báo cáo tại Phiên họp tháng 10.