(NB-CL) Không cần đến vụ vượt ngục vô tiền khoáng hậu ngày 11/7 vừa qua, trùm ma túy khét tiếng nhất thế giới Joaquin “El Chapo” Guzman đã khiến cánh báo chí hao tổn bao giấy mực bởi cuộc đời ly kỳ và khác người.

Từ kẻ mù chữ trở thành “người quyền lực và giàu nhất thế giới”

Là một trong những tội phạm khét tiếng và bị cảnh sát toàn cầu săn đuổi gắt gao nhất nhưng điều kì lạ là không ai có thể nắm bắt một cách rõ ràng, đầy đủ và chính xác nhất bản lý lịch nhân thân của Joaquin “El Chapo” Guzman. Không ai biết rõ Joaquin “El Chapo” Guzman ra đời khi nào. Bộ Ngoại giao Mỹ khẳng định gã sinh ngày 25/12/1954, tức đã 61 tuổi. Cảnh sát quốc tế Interpol thì đánh giá gã mới chỉ 57 tuổi. Chỉ có một điều chắc chắn là Guzman đã sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân nghèo tại Sinaloa, vùng đất được xem là cái nôi của hoạt động buôn bán thuốc phiện và cần sa tại Mexico. Ở đây, các gia đình buôn bán ma túy qua nhiều thế hệ, sản sinh ra vô số những “chuyên gia” sản xuất và tiêu thụ ma túy. Cũng vì nghèo và gia đình chẳng hề quan tâm tới chuyện học hành nên Joaquin “El Chapo” Guzman lớn lên gần như mù chữ. Nói là gần như bởi đi học chẳng được bao lâu, Guzman đã phải bỏ học để vào làm việc cùng bố tại một trang trại trồng anh túc. Từ đây hắn bắt đầu dấn thân vào con đường tội phạm. Guzman được ông trùm Miguel Angel Felix Gallardo đứng đầu băng đảng Guadalajara thu nhận làm đệ tử. Công việc hàng ngày của Guzman là liên lạc với những tay vận chuyển ma túy tại các thành phố Medellin và Barranquilla.

Chính những năm tháng làm tay sai cho Felix đã tạo cho Guzman một mạng lưới quan hệ có giá trị với những tay buôn bán cocaine tại Mỹ, châu Âu và châu Á. Sau khi Felix Gallardo bị bắt năm 1989, Guzman làm quen với Pedro Avila Perez - một sáng lập viên của băng Sinaloa- băng đảng ma túy lớn nhất Mexico, một trong những băng nhóm làm trung gian giữa nhà sản xuất thuốc phiện bất hợp pháp ở Nam Mỹ và thị trường nước Mỹ. Guzman khởi đầu bằng việc giám sát hoạt động sản xuất ma túy tại địa phương. Tiếp đó, gã được quyền quản lý những chiếc máy bay, tàu thuyền và xe tải dùng để chở cocaine tới Mexico. Vào năm 1989, việc nhiều tay buôn ma túy ở Sinaloa bị giết và bắt giữ, cộng với may mắn và tham vọng đã đưa Guzman và người anh họ của gã là Hector Palma lên vị trí lãnh đạo Sinaloa. Sau khi địch thủ cạnh tranh với Guzman, tên trùm sò Osiel Cardenas bị bắt, toàn bộ doanh thu từ mạng lưới ma túy Sinaloa của Guzman có giá trị 3 tỷ USD/năm đã giúp hắn giành vị trí số 1 trong băng lưới tội phạm tại Chicago.

Với tổng tài sản ước tính lên tới hơn 1 tỉ USD cùng đế chế buôn bán ma túy hùng hậu kéo dài từ Á sang Âu, Guzman được tạp chí Forbes xếp hạng 67 trong danh sách những người quyền lực nhất thế giới năm 2013 và đứng thứ 1.153 trong danh sách tỉ phú năm 2012. Cuộc đời của Guzman, nói như tác giả Malcolm Beith trong cuốn sách “Last Narco”: Hắn là biểu tượng của mọi vấn đề. Hắn lớn lên trong cảnh nghèo khó ở một gia đình có liên hệ với các băng đảng ma túy, không lựa chọn, không được giáo dục... và trở thành một ông trùm".

“Không ai hết, cả chính quyền lẫn các linh mục có thể bắt được El Chapo”

Năm 2009, khi các nhà điều tra phát hiện thi thể hai trung tá quân đội bị giết trên vùng núi thuộc Durago, họ thấy trên đó có dòng tin nhắn: “Không ai hết, cả chính quyền lẫn các linh mục có thể bắt được El Chapo”. Không khó để ai cũng hiểu rằng, tên trùm Joaquin “El Chapo” Guzman có lý do để tung ra lời tuyên bố ngạo mạn ấy. Điều chua chát là, bắt được Joaquin “El Chapo” Guzman là cả một kì công, sự phối hợp nhịp nhàng của lực lượng cảnh sát hùng hậu, tinh nhuệ nhiều quốc gia, thậm chí phải huy động sự hỗ trợ của cả máy bay không người lái. Là một trong những tội phạm bị truy nã gắt gao nhất thế giới, kiểm soát mọi đường dây buôn bán ma túy tại Nam Mỹ, Guzman nổi danh vì gây dựng nên một mạng lưới tay sai trung thành, thu nhận những tay chỉ điểm và hối lộ tha hóa nhiều quan chức chính phủ. Nhờ vậy, Guzman luôn luôn trốn thoát được trong những giờ phút quyết định của các cuộc bao vây.

Tuy nhiên, hai lần bắt được Guzman là hai lần hắn ta trốn thoát. Năm 1993, Guzman bị bắt ở Guatemala nhưng tháng 1/2001, khi nhận tin sắp sửa bị dẫn độ sang Mỹ, gã đã tẩu thoát một cách tài tình nhờ trốn trong một thùng đựng quần áo mang đi giặt. Đến ngày 22/2/2014, Guzman lại bị bắt giữ trong chiến dịch đặc biệt của cảnh sát Mexico tại khu nghỉ dưỡng Pacific Coast ở thành phố Mazatlan và bị giam giữ tại nhà tù Altiplano, nằm cách thủ đô Mexico City 90km về phía Tây, nơi được được thiết kế để giam giữ các phạm nhân đặc biệt nguy hiểm với nhiều vòng bảo vệ an ninh nghiêm ngặt. Tuy nhiên, điều này vẫn không ngăn cản được việc trùm ma túy của băng nhóm El Chapo vượt ngục. Khoảng 9 giờ tối 11/7 (giờ địa phương), máy ghi hình an ninh đã mất dấu Guzman sau khi tên này vào phòng tắm. Khi nhân viên an ninh tới nơi, họ phát hiện ra, tên này đã vượt ngục bằng đường hầm đào dưới nền nhà giam.

Nhờ đâu Joaquin “El Chapo” Guzman có thể thoát khỏi hệ thống nhà giam được canh phòng cẩn mật hết mức đến thế?

Câu trả lời là: tiền. Trước đó, người ta đồn rằng Guzman có thể hối lộ bất kỳ ai để không bị bắt giữ. Quyền lực và tiền bạc khiến gã có thể ung dung đi lại giữa phố mà không bị ai quấy rầy. Có nhiều hơn một huyền thoại nói rằng Guzman từng đi vào một nhà hàng sang trọng ở Mexico, yêu cầu tạm tịch thu điện thoại của mọi thực khách bên trong, đánh chén no say rồi trả tiền thanh toán cho tất cả trước khi biến mất. Dù bị giam giữ, Guzman vẫn bí mật kết nối và chỉ huy hoạt động của tập đoàn tội phạm Sinaloa Cartel. Đàn em thường mang tới cho Guzman những vali chứa đầy tiền để tên này mua chuộc nhân viên nhà tù và hưởng cuộc sống không khác gì bên ngoài. Hắn dùng tiền để gây ảnh hưởng đối với gần như tất cả mọi người trong tù, bao gồm cả giám đốc trại giam. Lần vượt ngục năm 2001 của Guzman, lực lượng cảnh sát ở Jalisco bị cáo buộc đã nhận tiền của tên trùm này để đảm bảo rằng hắn có đủ 24 tiếng chạy trốn, đồng thời thông báo trước cho "ông trùm của các ông trùm ma túy" mọi động thái của chính quyền. Ước tính Guzman tốn 2,5 triệu USD cho hoạt động bôi trơn - một con số quá rẻ so với một trùm ma túy như gã.

Với lần vượt ngục thứ 2 ngày 11/7 vừa qua của Guzman, chuyện cũng không khác. Bởi việc đào đường hầm dài khoảng 1,5km, sâu 10m dưới lòng đất, cao 1,7m và rộng 70cm từ một căn nhà trống đang xây đến buồng tắm của nhà tù Altiplano cần rất nhiều thời gian. Hơn thế, việc tổ chức cho Guzman trốn thoát cần có kế hoạch kỹ càng, nắm rõ thời gian hoạt động trong nhà tù và có thể là cả sự phối hợp của các nhân viên trong nhà tù. Và số tiền để đổi lại cho sự “hiện hình” kỳ lạ của hệ thống đường hầm này thực sự không hề nhỏ- nhưng cũng như lần trước- không đáng là gì cho với sự tự do của một trùm ma túy quyền lực và giàu có vô đối như Joaquin “El Chapo” Guzman.❏

Joaquin “El Chapo” Guzman sở hữu vô số biệt danh. Chính phủ Mỹ nói rằng Guzman cao 1,76m, nhưng nguồn tin khác nói gã chỉ cao 1,69m, khiến gã bị đặt biệt danh “El Chapo” hay “Shorty” “Gã lùn”. Trong khi đó, kênh NBC News của Mỹ lại gọi ông Guzman là “The Mole” (Chuột chũi), giới báo chí Mexico thì gọi hắn là “Vua đào đường hầm” vì chuyên cho đào và sống dưới các đường hầm.

Nguyễn Trang