Tại Hà Nội, xét về giá trị bất động sản, khu vực phố cổ được mệnh danh là mảnh đất “kim cương” của Thủ Đô, khi đất đai, nhà cửa tại đây luôn được định giá cao ngút trời.

Thậm chí, vào thời điểm hoàng kim (2008 - 2009), có một số tuyến phố được định giá trên thị trường lên tới 1,2 tỷ đồng/m2. Do đó, bất kỳ ai chỉ cần sở hữu vài mét vuông nhà phố cổ, cũng trở thành tỷ phú Việt Nam đồng.

Tuy nhiên, giá nhà phố cổ đắt đỏ chỉ đúng khi vị trí nhà nằm ở mặt đường, nhất là các tuyến phố Hàng Ngang - Hàng Đào, Hàng Khay, Đinh Tiên Hoàng, Tràng Thi;...

Trong khi đó, những ngôi nhà có diện tích nhỏ tới siêu nhỏ, dưới 10 m2, nằm bên trong các con ngõ sâu hoắm của phố cổ lại có giá rẻ như giật mình, nhưng rao bán không ai mua.

Đơn cử, như “ngôi nhà” 5 m2 của ông Hoàng Văn Xuân, tại 44 phố Hàng Buồm được nhiều người định giá là “ngôi nhà vô giá”. Ông Xuân cho biết, từ “vô giá” ở đây không mang ý nghĩa tích cực, mà có ý nghĩa là chẳng có giá trị gì.

Ngôi nhà của ông Xuân thật khó có thể gọi là nhà, bởi diện tích của nó quá bé, chiều cao nhà chỉ 1,2m, rộng 2m và dài 3m. Bốn bên tường đều ẩm mốc, từng mảng tường loang lổ. 

Với chiều cao chỉ 1,2m, ông Xuân không thể đứng thẳng trong ngôi nhà của mình. Mọi sinh hoạt đều phải nằm, bò, thậm chí thay quần áo phải quỳ mới thực hiện được.

Chính vì lý do đó, cho dù “nhà” ở phố cổ, và bán với mức giá siêu rẻ, chỉ vài triệu đồng/m2, nhưng chẳng có người nào chịu mua.

Tương tự, hộ gia đình bà T. gồm 8 người, hiện đang sinh sống tại một “ngôi nhà” có diện tích chưa tới 10 m2, không có nhà vệ sinh riêng trên phố Hàng Bạc. 

Để đến được ngôi nhà này, khách tới chơi phải đi qua một con ngõ rất nhỏ, chỉ vừa cho một người đi. Đặc biệt, ngõ rất tối ngay cả ban ngày, khách tới chơi phải sử dụng đèn pin để di chuyển.

Được biết, gia đình bà T. rất mong muốn chuyển nhà sang nơi khác sinh sống, rộng rãi và thoải mái hơn. Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế không đủ, nhà cũ bán không ai mua, nên tới nay, 3 thế hệ của gia đình bà T. vẫn tiếp tục sống trong ngôi nhà chật chội này.

Con gái bà T. cho biết: “Nhà nhỏ thế này, dù có bán 3 - 4 triệu đồng/m2 cũng không ai mua. Gia đình chị chỉ chờ vào quy hoạch di dân, mới có điều kiện chuyển sang nơi khác rộng rãi hơn để sống. Còn hiện tại, dù biết bất tiện nhưng vẫn phải chấp nhận”.

Khi có người đề cập muốn mua nhà phố cổ, với giá chỉ vài triệu đồng/m2, con gái bà T. quả quyết: Mua nhà siêu nhỏ, giá siêu rẻ ở phố cổ, người mua phải chấp nhận cuộc sống 3 không, bao gồm: Không hộ khẩu, không nhà vệ sinh và không có chỗ để xe.

“Em muốn nhập khẩu về quận Hoàn Kiếm, nhà phải đủ tiêu chuẩn trên 15 m2 mới được. Nếu chỉ có vài mét vuông, em chỉ có ở được thôi”, con gái bà T. nói.

Hiện tại, Hà Nội đã công bố 6 đề án quy hoạch phân khu nôi đô lịch sử, bao gồm 4 quận nội thành của Hà Nội. Trong đề án này, Hà Nội sẽ kiểm soát dân số xuống còn 675.000 người, trong giai đoạn 2030 - 2050, giảm hơn 250.000 dân ở thời điểm hiện tại.

Trước đó, quận Hoàn Kiếm cũng bắt đầu triển khai giai đoạn 2, dự án giãn dân phố cổ sang khu đô thị Việt Hưng, quận Long Biên. Tuy nhiên, kết quả của 2 lần triển khai này không đem lại nhiều tín hiệu khả quan.