Khối nợ nghìn tỷ đồng của "đại gia phố núi"

Công ty cổ phần Tập đoàn Đức Long Gia Lai (HoSE: DLG) tiền thân là Xí nghiệp Tự doanh Đức Long, được thành lập vào tháng 9/1995. Xuất thân với cái tên địa lý Gia Lai, mảng kinh doanh chính ban đầu của doanh nghiệp là tập trung vào khai thác gỗ và khoáng sản, với lợi thế sẵn có về nguyên liệu, cùng điều kiện tự nhiên phù hợp tại vùng Tây Nguyên.

Sau khi chuyển sang mô hình công ty cổ phần, Đức Long Gia Lai rẽ hướng sang một loạt lĩnh vực mới thông qua hệ thống các công ty con, từ đầu tư thủy điện, trồng cao su, buôn bán linh kiện điện tử, cho tới kinh doanh bất động sản. Việc chuyển hướng đầu tư giúp doanh thu và lợi nhuận của DLG gia tăng theo cấp số, nhưng mở rộng quá nhanh cũng khiến cấu trúc tài chính của công ty này trở nên yếu hơn, khi dựa nhiều vào đòn bẩy tài chính.

Đầu năm nay, DLG đặt mục tiêu doanh thu 2.500 tỷ và lợi nhuận 80 tỷ đồng – con số tương đương với giai đoạn đỉnh cao cách đây hơn 5 năm. Tham vọng lớn là vậy, nhưng sau nửa đầu năm, số liệu tài chính của DLG đang cho thấy một bức tranh hoàn toàn trái ngược.

Báo cáo kết quả kinh doanh quý 3 doanh thu thuần đạt gần 478 tỷ đồng giảm 27% so với cùng kỳ, lợi nhuận gộp đạt 114,7 tỷ đồng giảm 15% so với cùng kỳ năm trước.

Trong kỳ chỉ có chi phí bán hàng được cắt giảm trong khi đó chi phí tài chính ở mức cao với 111,4 tỷ đồng và đáng chú ý là gần 261 tỷ đồng chi phí quản lý doanh nghiệp (QLDN) cao gấp 5,7 lần cùng kỳ là nguyên nhân chính dẫn đến khoản lỗ sau thuế gần 254 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm ngoái lãi sau thuế 46,7 tỷ đồng.

Trong danh mục chi phí QLDN của DLG công ty đang phải trích gần 215 tỷ đồng chi phí dự phòng nợ phải thu khó đòi. Tại ngày 30/9/2020, DLG đã cho một số tổ chức, cá nhân vay 2.340 tỷ đồng (tương đương 27% tổng giá trị tài sản). Các khoản cho vay này không có tài sản đảm bảo.

Việc nợ vay cao này lại không đi trực tiếp vào hoạt động kinh doanh mà một lượng vốn lớn của DLG bị chiếm dụng qua các khoản phải thu. Nhiều giao dịch nội bộ với nhân viên, các doanh nghiệp đối tác của DLG bị chuyển sang dạng nợ xấu do không có khả năng thu hồi.

Trong báo cáo hợp nhất kiểm toán bán niên, chính đơn vị kiểm toán cũng cảnh báo về việc Đức Long Gia Lai cho một số tổ chức và cá nhân vay gần 2.500 tỷ đồng, chiếm gần 30% tổng tài sản nhưng các khoản vay này không có tài sản đảm bảo.

Cũng tại báo cáo này, đơn vị kiểm toán nhấn mạnh đến khả năng hoạt động của DLG khi cho biết công ty chưa thanh toán cho hầu hết các khoản nợ vay đã đến hạn, đặc biệt là nợ vay ngân hàng, tổ chức, cá nhân và nợ trái phiếu đến hạn trả.

Kết quả này cũng là lý do cổ phiếu DLG trên sàn chứng khoán chỉ một chiều đi xuống. Doanh nghiệp từng được ví như "đại gia Phố Núi", xếp cùng Hoàng Anh Gia Lai và Quốc Cường Gia Lai, hiện có thị giá cổ phiếu chưa tới 2.000 đồng. Vốn hóa thị trường chỉ vỏn vẹn hơn 400 tỷ, so với quy mô tài sản hơn 8.300 tỷ đồng.

Kỳ vọng với bất động sản nhưng không suôn sẻ

Nếu nhìn từ báo cáo tài chính của DLG, mảng bất động sản không quá nổi bật so với những lĩnh vực khác. Tuy nhiên, trong quá khứ, có những thời điểm lĩnh vực này trở thành hy vọng lớn. Dù vậy, quá trình triển khai lại gặp không ít biến cố.

Vạn Gia Long có thể là cái tên được nhắc nhiều nhất khi nói đến biến cố bất động sản liên quan đến Đức Long Gia Lai.

Giữa năm 2016, Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh Bất động sản Đức Long Gia Lai (công ty con của DLG) đã ký hợp đồng đầu tư (thời hạn 3 năm), góp vốn cùng Vạn Gia Long thực hiện dự án Căn hộ cao cấp Sunshine Apartment tại Quận 7, Tp.HCM.

Dự án này do Vạn Gia Long làm chủ đầu tư, sau được biết tới với các tên gọi Dragon Court hay phổ biến hơn là Đức Long Golden Land. Đến cuối quý II/2020, DLG vẫn ghi nhận khoản phải thu 300 tỷ đồng với Vạn Gia Long để triển khai dự án này.

Tuy nhiên, dự án này từng dính nhiều lùm xùm từ đơn tố cáo của người dân. Thanh tra TP HCM từng xác định nhiều sai phạm, liên quan đến việc bồi thường, kinh doanh chưa đủ điều kiện, đặc biệt với nội dung phần đất công tại dự án "biến mất", chuyển nhượng gây thất thoát cho Nhà nước. Cuối năm 2018, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Trần Vĩnh Tuyến đã yêu cầu xử lý các sai phạm tại dự án Đức Long Golden Land.

Ngoài dự án Đức Long Golden Land, DLG còn vướng nhiều vấn đề tại một số dự án bất động sản khác như Đức Long Newland hay Western Park.

Gia Minh