Việt Nam là thị trường lớn với hơn 90 triệu dân, trong đó có trên 50 triệu dân ở độ tuổi "dân số vàng" (15-64 tuổi).  Đây là nhóm khách hàng có nhu cầu tiêu dùng cao nhất, nhưng thu nhập chưa đủ để bù đắp chi tiêu, trong khi các ngân hàng không thể đáp ứng hết. 

Để tăng khả năng tiếp cận tài chính của đại bộ phận dân cư trong xã hội, tài chính tiêu dùng nói chung và cho vay tiêu dùng nói riêng là một công cụ hữu hiệu, thích hợp. 

Tín dụng tiêu dùng sẽ là giải pháp tốt để người dân thỏa mãn nhu cầu chi tiêu, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhìn rộng hơn, lợi ích của cho vay tiêu dùng không chỉ đến với người dân, mà còn cả công ty tài chính, cũng như nền kinh tế. 

Bởi, khi doanh nghiệp bán được hàng và tăng sản xuất, thì Nhà nước thu được thuế. Nền kinh tế được hưởng lợi từ những tác động của tín dụng tiêu dùng với GDP tăng trưởng do người dân tiêu thụ hàng hóa. 

Đây là xu hướng tất yếu của các Ngân hàng Thương mại trong nỗ lực tăng doanh số cho vay, khi cho vay lĩnh vực sản xuất – kinh doanh còn khó khăn. 

Khi khả năng hấp thụ vốn tín dụng của Doanh nghiệp sản xuất còn yếu thì tiêu dùng cá nhân tiếp tục là điểm đến của các ngân hàng. Cùng với các sản phẩm cho vay doanh nghiệp hay cá nhân thông thường, những năm gần đây, tín dụng tiêu dùng mà chủ yếu là vay tín chấp (vay trước trả sau) phát triển khá mạnh. 

Tín dụng tiêu dùng được hiểu đơn giản là vay hiện tại và trả nợ bằng nguồn thu nhập trong tương lai. Tín dụng tiêu dùng chủ yếu là vay tín chấp, tức là dùng chữ tín làm tài sản bảo đảm, không phải dùng những tài sản cụ thể như bất động sản, xe... 

Tín dụng tiêu dùng sẽ là giải pháp tốt để người dân thỏa mãn nhu cầu chi tiêu, nâng cao chất lượng cuộc sống. Nguồn ảnh minh hoạ internet 

Đây là hình thức cho vay khá mới ở Việt Nam và được ưa chuộng, vì đáp ứng nhu cầu của người dân trong một nền kinh tế đang phát triển mạnh. Tận dụng cơ hội này, các công ty tài chính đã triển khai hàng loạt sản phẩm cho vay tiêu dùng. 

Trong 3 năm qua, nhiều công ty đã phát triển mạnh nhờ đáp ứng được nhiều nhu cầu này của người dân. Tuy nhiên, tín dụng tiêu dùng cũng có thể mang lại rủi ro cho các đơn vị cho vay, bởi đây là hình thức vay không có tài sản bảo đảm. 

Vì vậy, lãi suất cho vay tín dụng tiêu dùng thường cao hơn so với cho vay thông thường. Đối với các công ty tài chính, vì thủ tục đơn giản, thời gian cho vay rút ngắn tối đa, nên lãi suất cho vay cao hơn nhiều so với các tổ chức tín dụng. 

Các cơ quan quản lý cũng nhận thức rõ điều này nên cho phép các công ty tài chính được áp dụng lãi suất cao gấp nhiều lần so với lãi suất ngân hàng. Tuy nhiên, lãi suất cho vay cao tới mức nào là hợp lý và không thuộc loại “cắt cổ”, hay thuộc loại cho vay nặng lãi tức là vi phạm pháp luật hiện vẫn là câu hỏi để ngỏ. 

Cũng như cho vay mua nhà, cho vay tiêu dùng nói chung đang chịu những tác động lớn của mặt bằng lãi suất cao cũng như các quy định chặt chẽ về điều kiện vay vốn. Tháo gỡ những vướng mắc này là hướng đi quan trọng nhằm mở rộng cánh cửa vay vốn đối với các khách hàng cá nhân. 

Giải pháp cho an toàn tín dụng tiêu dùng được cho là cần có hệ thống tính điểm quốc gia để có thang chấm điểm cho từng cá nhân, từ đó xác định khả năng trả nợ cho khách hàng. 

Đặc biệt, cần có quy định bắt buộc các ngân hàng, công ty tài chính công bố lãi suất một cách minh bạch cho tất cả các loại tín dụng cá nhân. Phân khúc thị phần vay tín chấp tiêu dùng này là thách thức cho các ngân hàng. 

Bởi, các vấn đề khai thông, xây dựng kênh bán hàng, theo dõi, cảnh báo và thu nợ của hàng trăm nghìn khách hàng cá nhân với khoản vay nhỏ không hề đơn giản đối với ngân hàng. Vì thế, việc chuẩn hóa và tập hợp thông tin tín dụng, đánh giá năng lực khách hàng cá nhân để xác định mức lãi suất cho vay, thời hạn vay hợp lý có ý nghĩa quan trọng. 

Trong thời gian vừa qua Chính phủ và ngân hàng Nhà nước chủ trương cho phép thành lập các Cty thông tin tín dụng tư nhân hoạt động song song với Trung tâm Thông tin tín dụng ngân hàng nhà nước.

Đây là tín hiệu tích cực cho việc phát triển tín dụng cá nhân nói chung và cho vay tiêu dùng nói riêng. Khi thông tin người vay rõ ràng minh bạch thì các thủ tục sẽ thuận tiện và thông thoáng hơn. Và để "căn cơ" hơn, nhiều chuyên gia hiến kế, Quốc hội nên xem xét ban hành một bộ luật về phá sản cá nhân để cá nhân có lịch sử phá sản sẽ khó có thể vay. Việc này sẽ giúp môi trường tài chính cá nhân minh bạch hơn./.

Bảo Anh