Ngày 8/4, tại Di tích Bắc Môn (Khu di sản Hoàng thành Thăng Long), Trung tâm bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức lễ dâng hương tưởng niệm 140 năm ngày mất Tổng đốc Hoàng Diệu. Tới dự có Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc; Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng; lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thành ủy, HĐND, UBND TP Hà Nội, đại diện các đoàn thể và nhân dân Thủ đô...

Tại lễ dâng hương, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước và TP Hà Nội đã thành kính tưởng nhớ, tri ân công lao của Tổng đốc Hoàng Diệu trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Tổng đốc Hoàng Diệu, còn có tên là Hoàng Kim Tích, tự Quang Viễn, hiệu Tỉnh Trai. Ông sinh năm 1829 trong một gia đình có truyền thống khoa bảng tại làng Xuân Đài, Diên Phước, Quảng Nam (nay là huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam). Là người có tài, liêm khiết, chính trực, ông được triều đình tin dùng, giao nhiều trọng trách, trong đó có hàm Thượng thư bộ Binh (năm 1879).

Năm 1880, nhậm chức Tổng đốc Hà Ninh, quản lý vùng Hà Nội và phụ cận, ông đã ra sức tổ chức bố phòng Hà Nội, chăm lo đời sống của người dân. Ngày 25/4/1882, khi quân Pháp tấn công thành Hà Nội lần thứ hai, Tổng đốc Hoàng Diệu đã chỉ huy quân lính chiến đấu dũng cảm, quyết tâm giữ thành. Tuy nhiên, do trong thành có nội gián, gây hỗn loạn, tạo thời cơ cho giặc leo thành, phá cổng, Thành Hà Nội thất thủ, Tổng đốc Hoàng Diệu lui về hành cung, soạn di biểu tạ tội với triều đình, rồi dùng khăn chít đầu tuẫn tiết tại Võ Miếu.

Sau Cách mạng Tháng Tám, Hoàng Diệu được đặt tên cho một đường lớn và đẹp của Thủ đô. Đường Hoàng Diệu dài 1.340m, từ phố Phan Đình Phùng đến phố Nguyễn Thái Học, vốn là đường hào cạnh phía Tây hành cung thành Hà Nội đời Nguyễn.

Trong kháng chiến chống Pháp, tên ông được đặt cho Hà Nội, gọi là thành Hoàng Diệu. Ngày 20/12/2003, TP Hà Nội cho lập đền thờ Nguyễn Tri Phương và Hoàng Diệu trên vọng lâu cửa Bắc.

Lễ dâng hương tưởng niệm 140 năm Ngày mất Tổng đốc Hoàng Diệu là dịp để các thế hệ bày tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ công lao to lớn của người anh hùng đã chiến đấu, hy sinh vì non sông, đất nước. Đây cũng là dịp góp phần giáo dục truyền thống, nêu cao đạo lý uống nước nhớ nguồn cho thế hệ trẻ.

Thế Vũ