Sự kiện này khởi động cho các hoạt động du lịch của huyện Yên Bình trong năm 2023 và là dịp để gửi tới du khách gần xa thông điệp và hình ảnh về huyện Yên Bình, về tỉnh Yên Bái “Xanh - Hài hòa - Bản sắc và Hạnh phúc”.

Di tích đền Thác Bà có từ lâu đời, gắn với nghi thức thờ Mẫu là công chúa Minh Đạt là con gái vua Hùng Vương thứ đời thứ 18. Ngược dòng sông Chảy, Người lên khai khẩn đất đai nối dài bờ cõi, dạy dân cày, cấy, phát triển nghề chài lưới, đánh bắt cá tôm, khai hoang lập địa, trồng cây gây rừng, phủ xanh đất trống đồi trọc cho miền sơn cước…

Nhớ công ơn đó, muôn dân lập Đền thờ Mẫu mong được phù hộ làm ăn sinh sống, ngày càng phát triển. Mẫu giúp cho tướng quân Chiêu Văn Vương Trần Nhật Duật đánh tan giặc Nguyên Mông, đất nước thanh bình giữ yên nền độc lập. Sau khi đánh tan giặc, tướng quân về Lễ tạ và tặng mỹ tự cho đền “Mẫu Nghi Thiên hạ Tối Linh Từ”, vua Trần phong sắc Thục Diệu Minh Đạt Thần Nữ Chi Thần, cho phép nhân dân địa phương xây dựng, tôn tạo Đền thờ Mẫu, là nơi lưu giữ 6 đạo sắc phong qua các triều đại phong kiến Việt Nam.

Với những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đã được khẳng định, ngày 28/12/2004, UBND tỉnh Yên Bái đã quyết định xếp hạng đền Thác Bà (thị trấn Thác Bà) là di tích cấp tỉnh. Ngày 18/6/2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đã công nhận đền Thác Bà là Di tích quốc gia thuộc di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh quốc gia hồ Thác Bà.

Phát biểu tại lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích Quốc gia, ông Nguyễn Xuân Trường - Chủ tịch UBND huyện Yên Bình nhấn mạnh, việc công nhận đền Thác Bà là Di tích quốc gia là vinh dự lớn và là niềm tự hào đối với toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Yên Bình, đặc biệt là đối với cộng đồng các dân tộc cư trú lâu đời ở vùng Thác Bà - sông Chảy. Đây là nguồn động lực to lớn động viên, khích lệ Đảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc huyện Yên Bình và tỉnh Yên Bái nêu cao hơn nữa tinh thần trách nhiệm trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc. Cùng với những di sản văn hóa đã được vinh danh, Di tích quốc gia đền Thác Bà thuộc di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh hồ Thác Bà sẽ là nguồn bổ sung lớn cho kho tàng di sản văn hóa các dân tộc trên địa bàn Yên Bái, đa dạng hóa các tiềm năng và các sản phẩm về du lịch, góp phần tích cực thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa xã hội tại địa phương.

Thay mặt Bộ VHTTDL, ông Trần Đình Thành, Cục phó Cục Di sản văn hóa, đã trao Bằng xếp hạng của Bộ trưởng Bộ VHTTDL đối với Di tích quốc gia đền Thác Bà.

Sau phần lễ công bố và trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đền Thác Bà là lễ khai hội đền Thác Bà với hoạt động rước kiệu, rước lễ vật và rước Bằng xếp hạng di tích lên đền thực hiện nghi thức tế lễ.

Tiếp đến là phần hội của đền Mẫu Thác Bà mang sắc thái văn hóa truyền thống của dân bản địa cổ của người Châu Thu Vật xưa của người dân tộc Tày, Kinh, Nùng, Dao, Cao Lan vùng Thác Bà, Sông Chảy.

Bằng những hình thức sinh hoạt văn hóa, thể thao dân gian mang đậm bản sắc như ném còn, đánh yến, chọi gà, vật, hội đánh đu, đua thuyền, đẩy gậy... đã tạo cho ngày hội của nhân dân vùng hạ lưu sông Chảy thêm sống động và thực sự là nơi giao lưu văn hóa giữa các dân tộc trong vùng.