Báo cáo của Bộ NN-PTNT, tính đến ngày 18/4, dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 1.152 xã của 131 huyện, 24 tỉnh, thành phố với 396.946 con lợn bị nhiễm bệnh. Đáng nói, sau gần 4 tháng dịch được phát hiện vào Việt Nam, nhiều nơi đã có biểu hiện “vỡ trận” trong kiểm soát dập dịch.

Mới đây, đoạn video ghi lại cảnh rất nhiều xác lợn chết bốc mùi hôi thối trôi dọc con mương thôn Đại Thắng, xã Hoàng Lương, huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang khiến người dân vô cùng bức xúc.

Tương tự, người dân huyện Vĩnh Bảo (Hải Phòng) phản ánh, khu vực cầu phao sông Hóa, đoạn qua xã Cổ Am xuất hiện nhiều xác lợn trong bao tải hoặc vứt thẳng xuống sông, nổi lềnh bềnh, trôi theo dòng nước chảy từ thượng nguồn đổ ra cửa biển Thái Bình, đến đoạn cầu phao thì bị chặn lại cùng các loại rác thải khác, ruồi nhặng bám đầy phía trên.

Ngay sau đó, đại diện lãnh đạo huyện Quỳnh Phụ (Thái Bình) thừa nhận trên địa bàn dịch tả lợn châu Phi vẫn đang tiếp diễn và một số hộ chăn nuôi thiếu ý thức lén lút vứt lợn chết ra kênh.

Hiện nay, đa phần các tỉnh thành đã và đang có dịch tả lợn châu Phi hiện mới chỉ công bố dịch ở mức độ diện hẹp quy mô cấp xã. Tuy nhiên, thực tế một số huyện thuộc các tỉnh: Thái Bình, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng, Hà Nam, Nam Định, Bắc Ninh… sau một thời gian dài chống dịch, lượng lợn phải tiêu hủy quá nhiều khiến một bộ phận cán bộ thú y xã bị quá sức và có tâm lý buông xuôi. 

Tại Việt Yên, Bắc Giang, sau khi báo chí phản ánh có tình trạng người dân bị “bỏ rơi giữa bão dịch”, khi phải huy động những phương tiện vận chuyển thô sơ để chở lợn ra nghĩa địa, một cán bộ xã Nghĩa Trung cho hay: “Lợn chết ồ ạt, nguồn kinh phí dự phòng của xã cho công tác phòng, chống dịch bệnh chỉ có khoảng 150 triệu đồng.

Hiện nay, số tiền này cơ bản đã sử dụng hết để thuê máy đào hố chôn lợn, mua vôi bột, thuốc khử trùng, vận chuyển lợn chết... Thời gian tới, không biết sẽ lấy tiền ở đâu để chống dịch?!”.

Trước đó, nhóm chuyên gia Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) đã đưa ra khuyến nghị Việt Nam cần cân nhắc “công bố tình trạng khẩn cấp quốc gia đối với dịch tả lợn châu Phi”. Tuy nhiên, Cục Thú y (Bộ NN-PTNT) đã bác bỏ khuyến nghị này.

Theo ông Nguyễn Văn Long, Trưởng phòng Dịch tễ (Cục Thú y), khuyến nghị của FAO chưa hợp lý, bởi dịch tả lợn châu Phi hiện đang xảy ra ở nhiều quốc gia, nhiều nước mức độ nặng hơn Việt Nam nhưng chưa có nước nào trên thế giới công bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về dịch bệnh này. “Ở Việt Nam, các ổ dịch tả lợn châu Phi đều xuất hiện ở hộ chăn nuôi nhỏ lẻ và được phát hiện kịp thời, lợn mắc bệnh được tiêu hủy toàn bộ không còn nguy cơ đe dọa.

Bên cạnh đó, dịch tả lợn châu Phi là bệnh không lây sang con người, không đe dọa đến tính mạng con người hay ảnh hưởng đến an ninh quốc gia... nên khuyến nghị của nhóm chuyên gia FAO không hợp lý”, ông Long nói.

Tuy nhiên, thực tế dịch tả châu Phi đang có dấu hiệu bị mất kiểm soát, lan vào các tỉnh miền Nam. Ngày 11/5, Bình Phước đã công bố dịch, vài ngày trước đó tại Đồng Nai cũng phát hiện dịch tại 2 xã Trảng Bom và Nhơn Trạch. Hòa Bình là địa phương đầu tiên trên cả nước công bố hết dịch nhưng nay cũng đã bị tái lại.

Theo Cục Thú y, các địa phương còn chậm trong hỗ trợ kinh phí tiêu hủy lợn cho người dân, do đó trước mắt, nhiều người chăn nuôi khi phát hiện bệnh, nghi lợn mắc bệnh thì không khai báo, bán chạy lợn, tự ý giết mổ lợn nên lây lan.

Dịch tả lợn Châu Phi (DTLCP) đang có những diễn biến vô cùng phức tạp, khi mà đến nay, đã có 29 tỉnh thành trên cả nước nổ ra dịch, với trên 1,2 triệu con lợn buộc phải tiêu hủy và đang không ngừng lây lan trên phạm vi cả nước. Trong khi đó, công tác tổ chức phòng chống dịch nảy sinh muôn vàn khó khăn...

Thanh Lâm