Tôi đưa mắt quan sát nhanh thấy bọn chúng cả lính và dân có chừng khoảng 30-35 người. Không khí ồn ào, náo nhiệt. Đám thanh niên đang tất tưởi mổ lợn. Các bà, các chị xăng xái hông xôi, chặt thịt, chuẩn bị rượu cần. Đám con gái xúng xính áo váy để chốc nữa múa lăm vông.

Anh Chuyến kéo tôi lại giới thiệu với Bua Xon – Khăm Còn: “Ái Coóng Bun Hương phóng viên ở Hà Nội lên”. (Tôi sang đây được bạn đặt tên Lào là Bun Hương) Cả hai tên bắt tay tôi nhưng ánh mắt đầy cảnh giác, thiếu thiện cảm. Nhằm tạo ấn tượng, tôi đưa máy lên bấm lia lịa. Đèn phơ - lát lóe sáng. Bọn chúng rất thích, chen nhau cười trước ống kính. Vừa chụp, tôi vừa liếc xem hướng nào thoát ra nhanh, an toàn nhất khi gặp sự cố. Xác định hướng Tây Bắc là nơi đơn vị anh Tùng Mậu đang mai phục, yểm trợ cho mình, tôi lấy cây xoài to nhất làm vật chuẩn và khẽ nhắc anh Chuyển, anh Thái, thoát ra theo hướng đó nếu cần. Đồng thời bảo Thái, lẻn ra bắt liên lạc với anh em bên ngoài, dặn kỹ họ khi phải nổ súng thì trừ hướng ấy ra, bởi đó là lối thoát duy nhất của ba đứa tôi.

Suốt 6-7 giờ đồng hồ, chúng tôi phải dở đủ các chiêu để thuyết phục bọn chúng. Lúc thì tuyên truyền, vân động, lúc phải nhảy múa, ăn uống, hát hò với bà con dân bản. Tôi và anh Chuyến mệt đến rã rời! Một ngày hành quân khẩn cấp, trèo đèo lội suối vừa đi vừa chạy chưa được nghỉ ngơi, đến nơi phải lo đấu trí, đối phó với kẻ địch vừa căng thẳng vừa nơm nớp không biết điều gì sẽ xẩy ra. Đến gần 1h sáng, mấy anh em kéo Bua Xon và Khăm Còn ra một góc sân, ngồi uống rượu tiếp. Chúng tôi nói cho chúng biết về tình hình rất bi đát tuyệt vọng của quân phỉ. Nào là đại đội BV34 đơn vị chủ lực mạnh mà Vàng Pao tăng cường cho Khăm xổm đã bị tiêu diệt ở điểm cao Pha Hom; chỉ huy bị bắt sống. Nào là các nhóm biệt kích, thám báo chúng tung vào vùng giải phóng đều bị diệt gọn. Đường tiếp tế hàng không đã bị chặn đứng. Sân bay trực thăng Pha Hom đã lọt vào tay quân cánh mạng. Quan sát thấy cả Bua Xon lẫn Khăm Còn đều tỏ ra hoang mang, lo sợ khi nghe tin dữ, bọn tôi “tấn” thêm: không còn con đường nào hay hơn là các anh trở về với cách mạng. Đồng đội cũ và bà con dân bản dang rộng cánh tay chào đón những kẻ lầm lỗi trở lại với đội ngũ. Tết Bun-pi-may đã cận kề, người thân đang chờ các anh về sum họp. Tội gì mà sống chui lủi, đói khát trong rừng, vừa cực thân vừa mang tiếng nhục...

Như chạm vào đáy lòng của những kẻ lầm lỗi, cả Bua Xon và Khăm Còn đều ngồi buồn bã như pho tượng. Những giọt nước mắt hối hận rơi xuống. Tay chúng run rẩy, rượu sóng sánh, đổ tràn ra bên ngoài. Đến 3 giờ sáng, thấy không khí thuận lợi, tôi tranh thủ rửa phim, tráng ảnh rồi in ra một loạt ảnh nhỏ tặng mọi người. Cả Bua Xon – Khăm Còn đến bọn đàn em đều thích thú, luôn miệng khen: “Ngăm lái! Ngăm lái!” (đẹp lắm!).

Khoảng 5h, khi tiếng gà trong bản te te gáy sáng, bọn Bua Xon - Khăm Còn đồng ý nộp vũ khí và ra lệnh cho bọn lính đầu hàng cách mạng. Đèn Phơ-lát trong tay tôi lại lóe lên!. Những bức ảnh quý giá nhất, đáng nhớ nhất trong đời phóng viên của tôi đã hình thành. Ấy là cảnh Bua Xon – Khăm Còn- những tên chỉ huy cao cấp của quân đội Vàng Pao cùng lũ lính tráng mặt cúi gầm, lặng lẽ đi về phía tập trung dưới sự dẫn độ của quân cách mạng.

Tôi thở phào nhẹ nhõm. Nhiệm vụ trên giao đã hoàn thành một cách êm đẹp. Toàn bộ bọn chỉ huy đến binh lính ở căn cứ Mường Mày đều bị tóm gọn. Bên ta hoàn toàn bình yên vô sự. Chỉ mất có đúng một thước phim ORWO của Đức!

Trời sáng dần. Một buổi sáng an lành, bình minh rực rỡ nắng, đẹp đến lạ lùng mà lần đầu tiên tôi được thấy trên đất bạn!❑

Khắc Hiển