Tại làng nghề Tranh Khúc (xã Duyên Hà huyện Thanh Trì, Hà Nội) hầu như cứ cách vài nhà lại có một hộ gia đình làm bánh chưng phục vụ nhu cầu cho nhiều nơi trên toàn TP. Hà Nội. Đi qua các con ngõ nhỏ, bên ngoài hình ảnh người dân đang phân loại, lau, rửa, tước lá dong để gói bánh chưng rất dễ bắt gặp.

Phía trong nhà, không khí làm việc luôn tất bật, ai có nhiệm vụ của người đó, với các công việc như xếp lá, chẻ lạt, vo gạo, làm nhân, xôi đỗ và gói bánh. Những công việc này được phân công cụ thể cho từng người.

Vào mỗi dịp cuối tuần, các cháu nhỏ, các em học sinh, sinh viên cũng được huy động để tham gia vào quy trình sản xuất bánh. Công việc của những "công nhân nhí" này thường là ngồi buộc lạt cho mỗi chiếc bánh đã được người lớn gói trước đó.

Ông Nguyễn Văn Bảy, 72 tuổi một người đã có thâm niên hơn 40 năm gói bánh chưng bán cho biết, nhà ông vào mỗi dịp tháng chạp (tháng 12 âm lịch) thì ngày nào cũng gói từ 500 đến 600 chiếc bánh chưng cung cấp ra thị trường. Càng về cuối tháng thì số lượng bánh chưng gói hàng ngày sẽ cao hơn thêm một vài trăm chiếc nữa.

Theo ông Bảy, mọi năm giá cho mỗi chiếc bánh chưng dao động từ 30.000 đồng đến 40.000 đồng. Thế nhưng, năm nay giá cả một số nguyên liệu làm bánh tăng cao ví dụ như thịt lợn nên mỗi chiếc bánh gia đình ông bán khoảng trên dưới 50.000 đồng, mức giá này còn tùy thuộc vào nhu cầu của khách hàng. Việc gói bánh chưng không khó, nhưng từng công đoạn phải tỉ mỉ, kĩ lưỡng. Ở tuổi 72, đôi tay ông Bảy vẫn nhanh thoăn thoắt, cứ một phút ông có thể gói được ba chiếc bánh chưng vuông vức mà không cần tới khuân.

Muốn có những chiếc bánh chưng ngon thì ngay từ lúc làm nhân đậu, lựa chọn gạo nếp, các công đoạn phải thật tỉ mỉ. Đậu phải đãi sạch vỏ, đồ chín rồi giã thật nhuyễn cho thấm muối, thịt lợn được ướp các loại gia vị, bánh được luộc hơn 8 tiếng thì mới dền và khi ăn mới thơm, dậy mùi ông Bảy chia sẻ.

Anh Nguyễn Duy Thắng - Cơ sở sản xuất Thắng Trang cho biết, hiện nay lá dong được các thương lái nhập về từ các tỉnh miền núi phía bắc như Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai... loại lá dong từ các tỉnh này thường to hơn nên dễ gói bánh hơn. Theo anh Thắng cơ sở sản xuất của gia đình mình mỗi vụ như thế này sẽ cung cấp cho thị trường khoảng 10.000 chiếc bánh chưng. Hiện nay, các công đoạn luộc bánh không sử dụng than mà dùng hoàn toàn bằng điện, việc đưa bánh vào nồi luộc hay khi vớt bánh không phải làm thủ công như trước kia nữa mà thay vào đó đã áp dụng máy móc vào thay cho sức người.

"Trước kia mỗi lần cho 600 đến 700 chiếc vào nồi luộc rồi khi bánh chín lại chừng ấy công đoạn vớt bánh ra rất mệt nhọc, nay đã có máy móc làm thay nên đỡ vất vả hơn rất nhiều" anh Thắng cho biết thêm.

Theo anh Thắng do nhu cầu vào thời gian này tăng cao bánh vừa luộc chín, để ráo nước đã có người đánh xe xuống chở đi. Bánh chưng ở Tranh Khúc không mấy khi bán lẻ mà hầu hết đã được đặt trước để mang về nội thành bày bán trong các siêu thị hay nhà hàng. Nhiều khách buôn sỉ từ các tỉnh lận cận như Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng cũng tìm về tận nơi để đặt mua bánh.

Một số hình ảnh phóng viên ghi nhận tại làng nghề Tranh Khúc:

Hà Long - Minh Khang