Bộ Giao thông Vận tải Indonesia và 3 chuyên gia tư vấn đã đẩy lùi kế hoạch của một tập đoàn do Trung Quốc tài trợ nhằm bắt đầu vận hành thương mại toàn bộ dịch vụ tàu cao tốc đầu tiên trị giá 7,3 tỷ USD của nước này vào tháng 8, một tài liệu nội bộ cho thấy.

Một dự án hàng đầu của Tổng thống Joko Widodo – và là một phần của Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc – tuyến đường sắt dài 142 km từ Thủ đô Jakarta đến thành phố lớn Bandung được xây dựng bởi một tập đoàn gồm các công ty nhà nước Indonesia và Trung Quốc đã được đầu tư vượt quá ngân sách ban đầu 1,2 tỷ USD và chậm hơn 4 năm so với kế hoạch.

Các nhà phân tích cho rằng việc thông xe suôn sẻ tuyến đường sắt - dự án Vành đai và Con đường nổi tiếng nhất ở nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á - như một phần của lễ kỷ niệm Ngày Độc lập Indonesia sẽ là một cú hích cho đảng cầm quyền trước cuộc tổng tuyển cử vào năm tới.

Ông Teuku Rezasyah, một nhà phân tích quan hệ quốc tế tại Đại học Padjadjaran, cho biết: “Việc chậm trễ thêm nữa sẽ chỉ trở thành vũ khí cho phe đối lập tấn công”. Đồng thời, ông Rezasyah cho biết thêm rằng những thất bại sẽ làm giảm uy tín của Trung Quốc trong việc phát triển và thực hiện các dự án lớn trong khu vực.

Nhiều tháng trước khi tuyến đường sắt dự kiến ra mắt thương mại vào tháng 8, dự án tiêu biểu này đang gặp phải những vấn đề mới, khi những người Trung Quốc muốn có giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động cho tuyến đường sắt mặc dù một nhà ga chưa hoàn thiện.

Thay vào đó, Bộ Giao thông Vận tải Indonesia và các chuyên gia tư vấn thuộc công ty Mott MacDonald, PwC và công ty luật địa phương Umbra đã gợi ý rằng các hoạt động thương mại chính thức có thể bắt đầu vào tháng 1/2024, báo cáo “Cập nhật tiến độ” công bố ngày 14/5 cho thấy.

“Có rủi ro là mục tiêu hoạt động thương mại vào tháng 8 có thể bị trì hoãn để hoàn thành tất cả việc xây dựng trước ngày 31/12”, báo cáo viết bằng tiếng địa phương cho biết.

Tái cơ cấu tài chính tại PT Wijaya Karya Tbk (WIKA) – một công ty xây dựng thuộc sở hữu nhà nước của Indonesia với cổ phần thiểu số gián tiếp trong tập đoàn cũng đang đáp ứng nhu cầu vốn lưu động của dự án, vốn đã tích lũy được ít nhất 381,75 triệu USD trong các khoản thanh toán chưa thanh toán, một tài liệu nội bộ khác cho thấy.

Thư ký công ty WIKA Mahendra Vijaya cho biết công ty có khả năng tài chính để hoàn thành phần việc còn lại, nhưng họ cũng cần tập đoàn thanh toán cho phần việc đã hoàn thành.

Indonesia đang đàm phán với Trung Quốc về khoản vay bổ sung trị giá 560 triệu USD và yêu cầu mức lãi suất 2,8% cho khoản vay bằng đồng nhân dân tệ, thấp hơn mức lãi suất 3,46% mà Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB) đưa ra.

Septian Hario Seto, một quan chức cấp cao của Bộ điều phối đầu tư Indonesia cho biết các cuộc đàm phán nợ đang được tiến hành với CDB đều tập trung vào lãi suất.

Ông cho biết thêm rằng, tuyến đường sắt có kế hoạch bắt đầu chạy thử miễn phí có hành khách vào giữa tháng 8. Và các chuyến tàu chạy thử có trả tiền dự kiến diễn ra vào tháng 9 và nhà ga chưa hoàn thiện có thể sẽ hoàn thành vào tháng 11.

PwC từ chối bình luận. Tập đoàn do Trung Quốc hậu thuẫn PT KCIC, Mott MacDonald, Umbra, CDB và đại sứ quán Trung Quốc tại Jakarta cũng không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận.

Khoản vay mới là cần thiết để giúp trang trải chi phí vượt mức 1,2 tỷ USD.

Công ty PT KCIC đã được trao dự án vào năm 2015 sau khi đưa ra đề xuất rẻ hơn so với đối thủ của Nhật Bản, dự kiến hoàn thành vào năm 2019. Tuy nhiên, dự án đã bị trì hoãn do tranh chấp quyền sở hữu đất đai, tác động kinh tế và đại dịch Covid-19.

Sự chậm trễ và đội chi phí không phải là hiếm trong các dự án đường sắt cao tốc trên toàn cầu, kể cả ở các nước phương Tây.

PT KCIC dự kiến sẽ mất 40 năm để khoản đầu tư của mình có lãi, lâu gấp đôi so với ước tính ban đầu, một giám đốc điều hành giấu tên cho biết vào năm ngoái.

Theo PT KCIC, vé một chiều sẽ có giá lên tới 350.000 rupiah (23,5 USD) tùy thuộc vào quãng đường di chuyển, gần bằng 1/4 thu nhập trung bình hàng tuần của người Indonesia.

Chuyến tàu dự kiến kéo dài 45 phút giữa Jakarta và Bandung so với hành trình bằng ô tô kéo dài từ 2-3 giờ đồng hồ hoặc chuyến đi bằng đường sắt thông thường kéo dài 3 giờ hiện tại.

Sutanto Soehodho, nhà phân tích giao thông tại Đại học Indonesia, cho biết với các nhà ga nằm bên ngoài trung tâm thành phố, tuyến đường sắt cao tốc có thể gặp khó khăn trong việc thu hút hành khách doanh nhân.

Quan chức quan chức cấp cao của Bộ điều phối đầu tư Indonesia Seto cho biết việc đặt các nhà ga ở trung tâm Jakarta và Bandung sẽ là quá tốn kém.

Hồng Vân (Theo SCMP)