Đứng trước thực tế một số bệnh truyền nhiễm có xu hướng quay trở lại, nhiều bệnh mới, bệnh lạ diễn biến phức tạp, xuất hiện nhiều yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của nhân dân như: môi trường ô nhiễm, khí hậu biến đổi, phong tục, tập quán lạc hậu… nhất là đối với một tỉnh miền núi như Lai Châu, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lai Châu đã ra đời với trọng trách chính yếu nhất là phòng, chống dịch, bệnh; phòng, chống tác động của các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe; quản lý sức khỏe cộng đồng.

Từ chủ trương: Bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khoẻ

Lai Châu là tỉnh miền núi, địa bàn rộng, địa hình chia cắt, dân cư phân bố không đều, giao thông đi lại khó khăn, gần 90% đồng bào là dân tộc thiểu số, nhận thức người dân còn hạn chế, phong tục tập quán lạc hậu… Đó là yếu tố chính yếu khiến cho công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng nói chung, công tác phòng chống dịch bệnh nói riêng tại Lai Châu gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, trong nỗ lực tạo dựng một Lai Châu chuyển biến toàn diện, phát triển nhanh và bền vững,  phấn đấu đến năm 2020 trở thành tỉnh trung bình của khu vực miền núi phía Bắc, Lai Châu xác định phải đẩy mạnh công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng, bảo đảm mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khoẻ. Để làm được điều đó, nhiều năm qua, tỉnh Lai Châu đã ban hành nhiều nghị quyết, kế hoạch, đề án nhấn mạnh tới các giải pháp nâng cao sức khỏe cho người dân, bảo đảm an ninh y tế trong đó trọng tâm là phòng, chống dịch bệnh hiệu quả; không để dịch bệnh lớn xảy ra, ứng phó kịp thời với các tình huống khẩn cấp; Triển khai đồng bộ hoạt động phòng, chống các bệnh không lây nhiễm; chú trọng dự phòng, nâng cao năng lực sàng lọc, phát hiện sớm và kiểm soát bệnh tật; đẩy mạnh quản lý, điều trị các bệnh không lây nhiễm, bệnh mãn tính, chăm sóc dài hạn tại y tế cơ sở; Chú trọng công tác truyền thông nhằm làm thay đổi hành vi  trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Cũng cần lưu ý tới một thực tế đáng báo động tại Việt Nam, không chỉ riêng Lai Châu, là Việt Nam đang phải đối mặt với sự gia tăng ngày càng trầm trọng về gánh nặng bệnh tật và tử vong do các bệnh không lây nhiễm. Cứ 10 người tử vong thì có 7 người mắc các bệnh không lây nhiễm như: Tim mạch, đái tháo đường, ung thư và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Xu hướng bệnh tật của người Việt Nam đang chuyển tiếp từ các bệnh lây nhiễm sang các bệnh không lây nhiễm do thói quen lười vận động, ăn ít rau, ăn nhiều muối, hút thuốc lá, uống nhiều rượu, bia... Trước thực tế đó, ngành Y tế Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, thay vì đợi bị bệnh thì mới cứu chữa. Cụ thể, Nhà nước đã tập trung nguồn lực để nâng cao năng lực của y tế cơ sở, quản lý sức khỏe đến từng người dân, tuyên truyền, vận động, dự phòng, nâng cao sức khỏe, khám sàng lọc, phát hiện sớm bệnh tật cho nhân dân ngay tại cộng đồng.

Nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân, tiến tới sự hài lòng của người bệnh

Thực tế đó là lý do cũng như nhiều địa phương trong cả nước, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Lai Châu đã được thành lập theo Quyết định số 1276/QĐ-UBND, ngày 15/10/2018 của UBND tỉnh Lai Châu trên cơ sở sáp nhập 7 đơn vị: Trung tâm Phòng chống Sốt rét ký sinh trùng và côn trùng, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm Truyền thông giáo dục sức khỏe, Trung tâm Phòng chống Bệnh Xã hội, Trung tâm Y tế Dự phòng, Trung tâm Nội tiết và Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe Sinh sản và đi vào hoạt động kể từ ngày 01/01/2019. Trung tâm có chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ về phòng chống dịch, bệnh truyền nhiễm; bệnh không lây nhiễm; phòng, chống tác động của các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe; quản lý sức khỏe cộng đồng; khám phát hiện, điều trị dự phòng và các dịch vụ y tế khác phù hợp với lĩnh vực chuyên môn trên địa bàn tỉnh. 

Để Trung tâm vận hành hiệu quả, từ trước khi Trung tâm chính thức đi vào hoạt động, Đoàn công tác Sở Y tế Lai Châu đã có buổi tham quan, học tập và trao đổi kinh nghiệm thành lập Trung tâm kiểm soát bệnh tật với một số địa phương như Quảng Ninh, Bắc Kạn… từ đó rút ra những kinh nghiệm, bài học hữu ích cho hoạt động của CDC Lai Châu.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lai Châu có 3 phòng chức năng; 11 khoa và 01 phòng khám đa khoa. Trung tâm có chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ (gọi tắt là các hoạt động chuyên môn) về phòng, chống dịch, bệnh truyền nhiễm; bệnh không lây nhiễm; phòng, chống tác động của các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe; quản lý sức khỏe cộng đồng; khám phát hiện, điều trị dự phòng và các dịch vụ y tế khác phù hợp với lĩnh vực chuyên môn trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật.

Từ ngày thành lập và chính thức đi vào hoạt động đến nay chưa lâu, nhưng với nỗ lực không ngừng của các cán bộ, viên chức, người lao động của Trung tâm, CDC Lai Châu đã bước đầu đạt được những kết quả hoạt động đáng khích lệ. Trung tâm đã duy trì giám sát dịch bệnh thường xuyên trên địa bàn toàn tỉnh không để dịch lớn xảy ra, hạn chế mức thấp nhất tỷ lệ mắc và tử vong do dịch. Trung tâm cũng đẩy mạnh hoạt động truyền thông trong và ngoài đơn vị về các quy định của bảo hiểm y tế, các chế độ chính sách về KCB, quy trình thủ tục KCB, nội quy của cơ quan, nghĩa vụ và trách nhiệm của người bệnh... để tăng cường sự hợp tác của người bệnh trong sử dụng dịch vụ KCB tại đơn vị. Nhận thức rõ việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong bộ máy quản lý hành chính là một xu thế tất yếu nên thời gian qua, dưới sự chỉ đạo sát sao của UBND tỉnh, Trung tâm đang tập trung phát triển và đẩy mạnh ứng dụng CNTT phục vụ cải cách hành chính và xây dựng đơn vị điện tử như: Cổng thông tin điện tử; Hệ thống thư điện tử và Phần mềm quản lý các hoạt động; Tiêm chủng mở rộng, khám chữa bệnh, phòng chống dịch….

Giảm thời gian và thủ tục hành chính cho cán bộ, người dân. Cũng trong nỗ lực tiếp cận gần hơn với người dân, Trung tâm đã đổi mới phong cách, thái độ phục vụ của thầy thuốc đối với bệnh nhân. “Đến đón tiếp niềm nở, ở chăm sóc tận tình, về dặn dò chu đáo” là tinh thần phục vụ quán triệt đối với nhân viên y tế tại cơ sở y tế; Thay đổi màu sắc trang phục của cán bộ trong cơ sở y tế để người dân dễ dàng nhận biết; Có bộ phận tiếp đón khách hàng ngay tại phòng khám với nhiệm vụ đón tiếp, hướng dẫn, chỉ dẫn cho người bệnh; Thiết lập thêm kênh thu thập thông tin của người dân thông qua “Hòm thư góp ý”. Những nỗ lực ấy của Trung tâm thời gian qua đã được ghi nhận với việc Trung tâm đã được trao tặng 01 Cờ Thi đua của Chính phủ, 03 Cờ Thi đua của Bộ Y tế và 8 Cờ Thi đua của UBND tỉnh Lai Châu và các đoàn thể; 6 Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, 14 Bằng khen của Bộ Y tế và 30 Bằng khen của UBND tỉnh Lai Châu và các đoàn thể.

Tuy nhiên, với CDC Lai Châu, những việc đã làm được mới chỉ là bước đầu. Trọng tâm hướng đến trong thời gian tới của Trung tâm sẽ là việc nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho người dân, tiến tới sự hài lòng của người bệnh trên địa bàn tỉnh về các hoạt động, chương trình: Chăm sóc khám sức khỏe ban đầu, Tiêm chủng mở rộng, Phòng chống dịch bệnh, Chăm sóc sức khỏe sinh sản, Dinh dưỡng trẻ em…

Việt Cường - Đào Vinh - Bá Quỳnh - Cảnh Võ