Áp lực thôi thúc từ các cố vấn nghề nghiệp tại trường đại học (Hà Bắc, Trung Quốc) khiến Kayla Liu (21 tuổi) trở nên quá tải. Giờ đây, phải tìm việc làm bằng mọi giá là suy nghĩ thường trực trong khối óc của cô sinh viên.

Tốt nghiệp chuyên ngành tiếng Anh, tuy nhiên sau nhiều tháng rải đơn xin việc, tân cử nhân không thể tìm được công việc ưng ý. Vì vậy, cô gái 21 chọn khởi nghiệp bằng cách bán vòng tay đính cườm thủ công trên trang thương mại điện tử Taobao.

Liu cho biết trường đại học đã ép buộc các sinh viên sắp tốt nghiệp ký hợp đồng “việc làm linh hoạt” - một chỉ thị nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp của tân cử nhân.

“Điều này làm tăng thêm áp lực tâm lý cho những sinh viên mới ra trường vốn đang chật vật tìm việc trong thị trường lao động nghiệt ngã này”, Liu nói.

Cửa hàng trực tuyến của Liu mang lại khoảng 300 Nhân dân tệ (42 USD) mỗi tuần, đủ để cô trang trải chi phí hàng ngày trong khi tìm kiếm một công việc toàn thời gian.

Thất nghiệp gia tăng, "công việc linh hoạt" lên ngôi

Bằng cách xác định mình là một "nhân viên, công việc linh hoạt”, Liu đã gia nhập hàng triệu người làm nghề tự do trên khắp Trung Quốc. Theo số liệu gần đây nhất của Cục Thống kê quốc gia, Trung Quốc có 200 triệu “lao động làm tự do” vào cuối năm 2021, gấp gần ba lần so với năm 2020.

Thực tế, tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên (16-24 tuổi) ở Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục 20,4% trong tháng 4, sau khi tăng từ 19,6% trong tháng 3. Dự kiến, hơn 11 triệu sinh viên mới tốt nghiệp sẽ tham gia thị trường lao động vào mùa hè này.

Để tránh phần nào tình trạng không có việc làm của sinh viên, Chính quyền Trung Quốc đã áp dụng “chiến lược ưu tiên việc làm”, với hy vọng có thêm 12 triệu việc làm mới trong năm nay.

Những người được tuyển dụng linh hoạt không bị ràng buộc bởi các hợp đồng lao động chính thức.

Với sự phát triển của nền kinh tế kỹ thuật số, những người lao động linh hoạt ở Trung Quốc đang tìm được việc làm trong nhiều lĩnh vực, bao gồm giao đồ ăn, bán hàng tự động trên đường phố, phát trực tiếp và tạo nội dung truyền thông xã hội.

Trong những tuần gần đây, Chính quyền địa phương trên cả nước tăng cường hỗ trợ công việc tự do, với các tỉnh Hồ Bắc, Sơn Đông, Chiết Giang và Quảng Đông thiết lập các trạm di động để giúp người tìm việc tìm được công việc phù hợp.

Với hơn 1/5 người Trung Quốc ở độ tuổi 16 đến 24 thất nghiệp, việc làm linh hoạt dường như là một trong những giải pháp để giảm tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên - một vấn đề phức tạp do dân số ngày càng già đi và thu hẹp lại.

Tạm gác công việc bàn giấy

Chelsea Li, cử nhân chuyên ngành nhân sự từ Thành Đô, chia sẻ: “Có cảm giác như mọi người đang tranh giành một vài vị trí làm việc giống nhau”.

Cô gái 22 tuổi đã từ bỏ hy vọng tìm được việc làm trên các nền tảng tuyển dụng như Boss Zhipin và Zhilian Zhaopin, đã quyết định bắt đầu công việc kinh doanh bánh nướng nhỏ và món tráng miệng trên đường phố. Bằng cách làm khoảng 60 phần tại một nhà bếp thuê vào buổi sáng, cô có thể kiếm được khoảng 500 Nhân dân tệ mỗi ngày.

“Thành thật mà nói, đây là điều hạnh phúc nhất mà tôi có được kể từ khi tốt nghiệp, nó mang lại cho tôi cảm giác hài lòng. Tìm kiếm việc làm và gửi hồ sơ xin việc là một quá trình mệt mỏi,” cô nói.

Đối với một số thanh niên Trung Quốc, lựa chọn việc làm linh hoạt cùng với số hóa và sự phát triển của các phương tiện truyền thông đồng nghĩa với việc họ không còn gắn bó với các quan niệm truyền thống về công việc - những công việc bàn giấy, văn phòng quần là áo lượt.

Leon Liu, sinh viên tốt nghiệp kiến trúc 26 tuổi, cho biết với công việc linh hoạt, anh có thể dành nửa năm để đi du lịch trong khi hoàn toàn có thể hoàn thành công việc chỉ với chiếc máy tính.

“Ban đầu gia đình tôi không ủng hộ lắm, thậm chí thuyết phục tôi tìm một công việc lâu dài trong công ty. Bất chấp tất cả, tôi kiên định theo đuổi lý tưởng của riêng mình", Liu nói.

Liu thông thạo tiếng Anh, Pháp và Đức. Hiện anh dạy ngoại ngữ trực tuyến và bắt đầu kinh doanh điều phối trao đổi văn hóa giữa sinh viên Trung Quốc và Trung Đông. Anh đồng thời cũng là nhà tư vấn tự do cho các dự án kỹ thuật và kiến trúc.

“Làm việc trực tuyến và trở thành ông chủ của chính mình đã mang lại cho tôi rất nhiều niềm vui và số tiền tôi kiếm được đủ để trang trải các chuyến du lịch của mình,” anh nói. “Tôi có thể chọn người mà tôi làm việc cùng, dự án nào sẽ thực hiện và có thể làm những việc thực sự có ý nghĩa đối với tôi, như tương tác với những người từ các nền văn hóa khác nhau.”

Tương tự, Summer Huang (33 tuổi, Quảng Châu) đã nghỉ việc tại một công ty công nghệ hai năm trước và bắt đầu nhận việc với tư cách là người quản lý mạng xã hội độc lập. Cô trở thành freelancer viết và tạo nội dung tự do cho nền tảng phong cách sống trực tuyến Xiaohongshu.

Thu nhập hàng tháng của cô dao động từ 20.000 - 50.000 Nhân dân tệ, tùy thuộc vào công việc đảm nhận.

“Không phải ai cũng có thể giải quyết được khối lượng công việc khổng lồ như vậy", Huang, người làm việc bốn ngày một tuần, cảnh báo. “Thành thật mà nói, đôi khi công việc này còn mệt mỏi hơn cả công việc toàn thời gian trước đây của tôi. Nếu ngừng tay, tài khoản sẽ cạn tiền!".

Lê Na (Theo SCMP)