(NB&CL) Trường Đại học Sư phạm Hà Nội được thành lập ngày 11/10/1951 theo Nghị định 276/NĐ của Bộ Quốc gia Giáo dục, nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo. Giai đoạn 1951- 1956, Trường mang tên Trường Đại học Sư  phạm Hà Nội; giai đoạn 1966- 1993, mang tên là Trường Đại học Sư phạm Hà Nội I; giai đoạn 1993- 1999 mang tên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội thuộc Đại học Quốc gia Hà Nội; từ 1999 đến nay là Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội (ĐHSPHN) là trung tâm đào tạo giáo viên các cấp và cán bộ nghiên cứu khoa học hàng đầu của cả nước, là trung tâm đào tạo lớn với 23 khoa, 02 bộ môn trực thuộc, 38 trung tâm NCKH, 02 viện nghiên cứu, 02 trường phổ thông và 01 trường mầm non trực thuộc.

Về đội ngũ cán bộ giảng viên: Số giảng viên có trình độ TSKH, TS là 438 người (đạt 35,18%), Thạc sĩ là 519 người (đạt 41,68 %), trình độ cử nhân là 235 (chiếm 18,87%), trình độ khác là 53 (chiếm 4,25%). Toàn trường hiện có 17 GS, có 149 PGS; tỉ lệ GS, PGS đạt 21,28% trên tổng số giảng viên của trường. Tỉ lệ SV/GV quy đổi hàng năm từ 10/1 đến 15/1. Cho đến nay, Trường đã có 24 Nhà giáo Nhân dân, 82 Nhà giáo Ưu tú. Những số liệu này cho thấy chất lượng đội ngũ của Trường, đáp ứng vị thế của trường trọng điểm quốc gia.

Hiện tại, Trường đã triển khai có kết quả 33 chương trình đào tạo cử nhân hệ chính quy và chất lượng cao; 21 chương trình đào tạo cử nhân hệ không chính quy; 40 chuyên ngành đào tạo thạc sỹ; 47 chuyên ngành đào tạo tiến sỹ và tiến sỹ khoa học. ĐHSP HN là đơn vị đi đầu trong hệ thống các trường sư phạm của cả nước trong việc xây dựng các CT này, chủ trì việc biên soạn các chương trình đào tạo đại học dùng chung (Bộ GD-ĐT ban hành) và bồi dưỡng GV ngắn hạn (theo các chu kì, bồi dưỡng chứng chỉ NVSP)...

Công tác nghiên cứu khoa học: Trong 20 năm gần đây, Nhà trường đã triển khai 43 dự án sản xuất thí nghiệm; 176 đề tài khoa học cấp Nhà nước; 634 đề tài cấp bộ; 42 đề tài đặc biệt, trọng điểm; 3 dự án công nghệ thông tin; 12 dự án giáo dục bảo vệ môi trường; 1.018 đề tài cấp trường; 4.019 báo cáo khoa học đăng ở tạp chí chuyên ngành; 476 bài báo khoa học đăng ở tạp chí nước ngoài. Các đề tài NCKH tập trung vào các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội- nhân văn, các ứng dụng vào sản xuất đời sống và giáo dục.

Trường là nơi tập trung đông đảo các nhà giáo, các nhà khoa học cơ bản, khoa học giáo dục đầu ngành cho nên đội ngũ cán bộ giảng dạy của Trường luôn đảm nhận nhiệm vụ quan trọng trong tiến trình đổi mới giáo dục phổ thông. Các bộ sách biên soạn cho THCS, THPT đều có các cán bộ giảng viên của trường là tác giả. Nhiều cán bộ của Trường là Tổng chủ biên, chủ biên sách giáo khoa các cấp. ĐHSP HN có đội ngũ đông đảo là tác giả sách giáo khoa, sách tham khảo của NXB Giáo dục và NXB ĐHSP.

Với bề dày thành tích của 65 năm xây dựng và phát triển, trường đã được tặng: Huân chương Lao động hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba; Huân chương Độc lập hạng Nhất, hạng Nhì; Huân chương Hồ Chí Minh (hai lần: 2001, 2011), Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới (2004).

Hiện tại, Trường ĐHSP Hà Nội đang tiếp tục giữ vững truyền thống và triển khai xây dựng thành trường sư phạm chuẩn mực, trọng điểm quốc gia theo quyết định của Nhà nước.

Đào Hiền