Đáng nói, tình trạng này đã kéo dài từ rất lâu, với hàng chục ha rừng phòng hộ bị vùi lấp, hàng trăm ha đất sản xuất nông nghiệp bị cuốn trôi theo dòng nước. Vấn nạn này đã được rất nhiều cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương phản ánh liên tục. Tuy nhiên, đến nay những bất an và lo lắng trên đây của người dân vẫn không hề được giải tỏa.

X

Video: "Bãi chiến trường" của hoạt động khai thác cát trái phép quanh 'ốc đảo' Hồng Lam

Dân xót xa nhìn ốc đảo 'chảy máu'

“Ốc đảo” Hồng Lam (ở thôn Hồng Lam, xã Xuân Giang, huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh) có 160 hộ dân, 450 khẩu sinh sống nằm biệt lập giữa dòng sông Lam, bốn bề bao quanh là nước. Con đò gỗ trở thành “con đường huyết mạch” để người dân trong làng Hồng Lam vượt qua 670m đường sông, kết nối với thế giới bên ngoài và ngược lại.

Sông Lam vốn hiền hòa, thơ mộng bồi đắp nên những bãi phù sa màu mỡ, nuôi dưỡng mảnh đất Hồng Lam từ bao đời nay. Thế nhưng nhiều năm nay, “cát tặc” lộng hành khiến hàng chục mét đất mỗi năm ở nơi đây bị cuốn trôi theo dòng nước. Dẫn chúng tôi đến khu vực "cát tặc" đang lộng hành ở đầu làng, ông Lê Văn Tuyến, một người dân trong thôn Hồng Lam bức xúc cho biết: Dọc hai bên bờ sông Lam, đoạn chảy quanh 'ốc đảo' Hồng Lam cứ đêm đến, tàu khai thác cát lại hoạt động rầm rộ, khiếp lắm. Tàu này “ăn cát” xong rời đi, tàu khác lại đến. Rừng phòng hộ và đất sản xuất nông nghiệp của bà con trước đây ở tít ngoài kia, giờ hàng ngàn khối đất bị hà bá “nuốt chửng” xuống dòng sông Lam sâu thẳm.

"Trong các lần tiếp xúc cử tri, bà con đã phản ánh lên chính quyền các cấp. Vì thế, vừa rồi, lực lượng chức năng cũng có tuần tra kiểm soát, các đối tượng "cát tặc" thấy 'động' nên chúng liên tục thay đổi “chiến thuật” hoạt động. Thực tế việc khai thác cát trái phép đang hiện hữu, gây ra nhiều hệ lụy cho cuộc sống người dân chúng tôi. Nếu không có biện pháp ngăn chặn quyết liệt, thường xuyên thì chỉ trong thời gian ngắn, đặc biệt mùa mưa lũ về sẽ thêm nhiều diện tích đất trồng, thậm chí cột chính tải điện cho cả làng cũng sẽ bị nước cuốn trôi", ông Nguyễn Tý cho biết.

Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi men theo dòng sông Lam đoạn chảy qua 'ốc đảo' Hồng Lam, càng thấy rõ hậu quả của nạn khai thác cát quá mức. Lòng sông khu vực này bị khoét rỗng; bờ sông bị tụt xuống rất sâu; chỉ cần một tác động nhẹ là hàng vạn m2 đất canh tác của bà con bị cuốn theo thủy thần. Dòng sông Lam cung ứng nước tưới, bồi màu cho nông nghiệp vùng 'ốc đảo' Hồng Lam đang ngày càng bị biến dạng nghiêm trọng.

Bao quanh ốc đảo này là những “bãi chiến trường” của hoạt động khai thác cát, những ụ cát khổng lồ, vô số hàm ếch lớn khoét sâu, sạt lở vào những diện tích đất màu của người dân. Nước sông Lam vốn xanh trong, nay quanh năm chỉ còn một màu nâu đục với những xoáy nước chảy xiết, cuộn sâu xuống lòng sông. Đất sạt lở, thay đổi dòng chảy khiến con sông Lam vốn hiền hòa, nay trở nên vô cùng hung dữ mỗi khi mùa mưa đến.

Cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ

Ông Nguyễn Thế Lục, Trưởng thôn Hồng Lam, xã Xuân Giang cho biết, vấn nạn 'cát tặc' xảy ra từ lâu, song nhờ chính quyền ra tay nên có thời điểm cũng dẹp bỏ được. Tuy nhiên thời gian gần đây, nạn hút trộm cát vào ban đêm hầu như xảy ra thường xuyên, và không thấy bị ngăn chặn gì nên họ càng làm tới.

"Năm 2006 chúng tôi trồng 12 ha rừng phòng hộ, bây giờ chỉ còn lại 6 ha. Tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp trong thôn có 140 ha, nhưng mỗi năm do bị sạt lở vào sâu khoảng 10 m. Bình quân mỗi năm vùng này mất 2 ha đất canh tác", ông Lục cho biết.

Cũng theo Trưởng thôn Hồng Lam, tại các hội nghị tiếp xúc cử tri, bà con trong thôn đều có kiến nghị lên chính quyền từ xã đến tỉnh. Công an cũng có vào cuộc, nhưng" cát tặc "hoạt động vào ban đêm nên rất khó giải quyết dứt điểm được.

Ông Trần Anh Tuấn, Chủ tịch UBND xã Xuân Giang (huyện Nghi Xuân, Hà Tĩnh) cũng cho rằng, nạn cát tặc đã có từ lâu, xã đã nhiều lần phản ánh lên các cấp. Huyện cũng tổ chức cho công an phục bắt được 2-3 vụ. Nhưng khi công an lơi tay thì đâu lại vào đó.

"Vừa rồi, người dân phát hiện cát tặc đang hút trộm vào ban đêm nên đã phát trực tiếp lên facebook. Lãnh đạo huyện thấy được, chỉ đạo công an nằm vùng bên thôn Hồng Lam vây bắt. Nhưng hình như bọn chúng "đánh hơi" được nên tăm thời nằm im chờ thời cơ, ông Tuấn nói.

"Đợt này huyện chỉ đạo xã và lực lượng công an trực thường xuyên, quyết xử lý bằng được. Vì vấn nạn này kéo dài đã lâu, bà con nhân dân kêu ca, phàn nàn quá nhiều rồi", Chủ tịch xã Xuân Giang cho biết thêm.

Làm việc với ông Lê Hữu Phong, Phó Phòng TN&MT huyện Nghi Xuân, ông Phong cho PV biết, tình trạng "cát tặc" này, tỉnh và huyện đã có nhiều đoàn kiểm tra. Tỉnh thành lập tổ liên ngành, giao cho Cảnh sát đường sông chủ trì, huyện cũng tổ chức lực lượng kiểm tra và đã phát hiện được 4 vụ trong mấy tháng gần đây.

"Theo tôi, lực lượng cảnh sát đường sông phải là đơn vị chủ lực. Ngoài ra, chính quyền sở tại cần đưa các lực lượng cùng vào cuộc. Nếu không làm đồng bộ, thường xuyên sẽ khó tránh khỏi việc bắt xong vụ này, hôm sau lại xảy ra vụ khác. Rất mong các các lực lượng, sở ngành cùng vào cuộc một cách kiên quyết, đồng bộ", ông Phong kiến nghị.

Một số hình ảnh phóng viên ghi nhận:

Nhà báo và Công luận sẽ tiếp tục thông tin./.

Trần Phong