Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải, nguyên Tổng Biên tập Báo Quân đội nhân dân, nguyên Thứ tưởng Bộ Văn hóa - Thông tin (cũ), nguyên Phó Tổng Thư ký (nay là Phó Chủ tịch) Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam đã có những chia sẻ tâm huyết với phóng viên Báo Nhà báo & Công luận nhân dịp kỉ niệm 69 năm ngày thành lập Hội Nhà báo Việt Nam (21/4/1950-21/4/2019).

Ra đời như sự tất yếu của lịch sử

Theo Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải thì Hội Nhà báo Việt Nam là một trong những Hội Chính trị- Xã Hội- Nghề nghiệp ra đời sớm nhất. Bởi lẽ ngay từ buổi ban đầu, Đảng ta đã xác định báo chí là một mặt trận, một mặt trận quan trọng trong lĩnh vực văn hóa, tư tưởng và mỗi nhà báo là một chiến sĩ. Điều đặc biệt là các nhà lãnh đạo kiệt xuất của Đảng đều là các nhà báo, điển hình là Chủ tịch Hồ Chí Minh rồi đến các đồng chí như: Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Xuân Thủy, Võ Nguyên Giáp, Tố Hữu….

Họ làm báo để tuyên truyền đường lối cách mạng, giúp quần chúng giác ngộ và đi theo ngọn cờ của Đảng. Càng về sau khi cách mạng càng phát triển, thì Đảng ta lại rất chú trọng đến công tác đào tạo đội ngũ người làm báo, chính vì thế mà Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng ra đời.

“Trước Cách mạng Tháng Tám, ở trên cả ba miền đều xuất hiện những người làm báo và tổ chức hội những người làm báo. Tuy nhiên, do sự chỉ đạo có lúc chưa thống nhất và chặt chẽ, trong khi quá trình trao đổi thông tin còn hạn chế chưa phát huy tác dụng, hiệu quả của công tác tuyên truyền. Nhận thấy điều đó, Đảng ta đã chỉ đạo thành lập Hội những người viết báo Việt Nam vào ngày 21/4/1950, tại thôn Roòng Khoa, xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên.

Có thể nói, Hội những người viết báo Việt Nam ra đời như sự tất yếu của lịch sử, nó tập hợp lực lượng, thống nhất tư tưởng tạo ra sức mạnh đại đoàn kết và đã đánh dấu bước ngoặt lịch sử của người làm báo Việt Nam”, Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải phân tích.

Phát huy sứ mệnh bằng cái tâm sáng nhất

 “Thực chất của công tác Hội là xây dựng đội ngũ những người làm báo quy tụ ở bốn điểm: Chính trị - Quan điểm – Đạo đức – Nghề nghiệp”, đó lời khẳng định của nhà báo Phan Quang, nguyên Tổng Thư ký Hội Nhà báo Việt Nam và được lấy làm “kim chỉ nam” cho hoạt động Hội.

Dưới góc độ của người có nhiều năm công tác, lãnh đạo cơ quan báo chí, cơ quan Hội, ông Hải cho rằng về mặt chính trị thì báo chí nước ta là cơ quan ngôn luận của Đảng, của các tổ chức chính trị, xã hội, đoàn thể và quần chúng nhân dân, cho nên tính chính trị luôn phải đặt lên hàng đầu. Hội Nhà báo Việt Nam là “mái nhà chung” của các nhà báo công tác ở các tòa soạn trên khắp cả nước, không phân biệt báo trung ương, báo địa phương hay báo của các ngành, nghề. Hội Nhà báo Việt Nam là một tổ chức Chính trị - Xã hội – Nghề nghiệp, nói tiếng nói của Đảng, của Nhà nước và nhân dân.

Còn về quan điểm thứ hai thì ông Hải cho nhấn mạnh Hội Nhà báo Việt Nam phải đoàn kết người làm báo để cùng với các cơ quan chức năng của Đảng, Nhà nước giáo dục chính trị cho họ hiểu rõ trách nhiệm chính trị, xã hội của mình. “Thời kì chúng tôi làm báo là phải phấn đấu trở thành Đảng viên, phải là những chiến sĩ vững vàng trên quan điểm chính trị của Đảng. Làm báo ngoài tính phát hiện thì phải mang trọng trách định hướng dư luận. Ngày nay, trước sự phát triển của mạng xã hội với luồng thông tin nhiễu loạn, đa chiều thì nhà báo phải có bản lĩnh chính trị vững vàng mới định hướng được dư luận đi theo đúng đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước”, ông phân tích.

Thế nhưng nhà báo dù sao cũng là một nghề mà đã là nghề thì phải có đạo đức. Ông Hải nhấn mạnh luật báo chí ra đời rất sớm. Nhà báo phải phản ánh trung thực, chính xác, kịp thời thông tin, đáp ứng kịp thời nhu cầu của công chúng. Trung thực là phẩm chất đạo đức hàng đầu của người làm báo. Đáng buồn gần đây, nhiều nhà báo đã lợi dụng nghề nghiệp để kiếm lợi bất chính, “tự diễn biến đạo đức”. Vì vậy, nhiệm vụ đặt ra cho Hội Nhà báo Việt Nam cũng thật lớn lao.

Cũng bàn sâu vấn đề đạo đức nhà báo - một vấn đề rất “nóng” hiện nay, nhà báo mặc áo lính Phan Khắc Hải đã nêu ra thực trạng gần đây, có một số nhà báo đã lợi dụng quyền uy nhà báo mà làm phương hại đến uy tín của báo chí như hiện tượng đánh hội đồng, dọa nạt doanh nghiệp, “Sáng đăng, trưa gặp, chiều gỡ”…. Có những nhà báo lười đi tìm hiểu thực tế mà lấy thông tin trên mạng xã hội xào xáo biến thành bài báo của riêng mình. Một khi thông tin không được kiểm chứng thì thật nguy hại đến công chúng.

Ông Hải cũng rất lạc quan cho rằng, hiện nay công chúng đang rất tin tưởng báo chí và thực tế cho thấy đa phần vụ việc tiêu cực, tham nhũng báo chí nêu đều lấy nguồn tin từ quần chúng nhân dân. Tất nhiên, báo chí không phải là cơ quan giải quyết vụ việc, mà báo chí chỉ phản ánh tiếng nói, tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân và nhằm tạo sức ép dư luận buộc cơ quan chức năng vào cuộc xử lý. Vì vậy, hơn lúc nào hết, nhà báo phải phát huy được sứ mệnh, trọng trách của mình bằng cái tâm sáng nhất.

Còn trên góc độ nghề nghiệp, thì trước sự phát triển của khoa học công nghệ thì phải nhiều loại hình báo chí ra đời và không ngừng cải tiến. “Vì thế, không còn cách nào khác nhà báo phải được đào tạo một cách cơ bản nhất để làm chủ được công nghệ cũng như nâng cao cách viết, cách tiếp cận vấn đề để “món ăn tinh thần” luôn mới mẻ với công chúng. Được biết, Trung tâm Bồi dưỡng nghiệp vụ Hội Nhà báo Việt Nam hằng năm đã tổ chức hàng trăm lớp học báo chí được các hội viên nhà báo đánh giá cao”, Thiếu tướng, nhà báo Phan Khắc Hải phân tích.

Truyền thống tiếp nối tương lai

Là người trực tiếp tham gia Hội Báo qua nhiều thời kỳ, vị tướng gốc Quảng Bình cho rằng Hội Báo xuân trước đây thường tổ chức ở Nhà hát lớn Hà Nội, Cung Văn hóa hữu nghị Việt - Xô hoặc Triển lãm Giảng Võ, đó đều là những vị trí đắc địa về văn hóa của Thủ đô. Điều đó chứng tỏ Hội Báo luôn được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm và tạo điều kiện thuận lợi nhất.

Thiếu tướng Phan Khắc Hải nhấn mạnh, mặc dù công nghệ in lúc ấy còn nhiều hạn chế nhưng phải nói là báo xuân đẹp cả về hình thức lẫn nội dung. Cơ quan báo chí nào cũng hăng hái tham gia thi đua để đoạt giải. Tôi nhớ có năm đồng chí Võ Chí Công khi ấy là Chủ tịch nước do bận không đến được hôm khai mạc nhưng tối hôm ấy đã chỉ đạo Văn phòng Chủ tịch nước thông báo cho Ban tổ chức cụ thể giờ để ngày mai đến xem. Không khí Hội Báo tưng bừng, phấn khởi, anh em đồng nghiệp phương xa hội ngộ vui vẻ, ấm tình nghề nghiệp.

Có thể nói, Hội Báo xuân không chỉ là dịp để trưng bày các tờ báo cho công chúng biết, mà theo tôi, đó là “món ăn tinh thần” quan trọng trước dịp Tết đến xuân về. Đặc biệt kết thúc Hội Báo, Ban tổ chức đã làm một việc hết sức ý nghĩa, đó là tặng toàn bộ số báo cho những chiến sĩ nơi “đầu sóng ngọn gió”, biên cương, hải đảo ở Bộ Tư lệnh Biên phòng và Quân chủng Hải quân.

“Bốn năm trở lại đây, Hội Nhà báo Việt Nam đã tổ chức Hội Báo toàn quốc trên nền tảng của Hội Báo xuân. Rõ ràng vẫn với không khí ấy, truyền thống ấy, Hội Nhà báo Việt Nam đã làm rất tốt nhiệm vụ được giao. Đó là dịp biểu dương sự phát triển, lớn mạnh không ngừng của báo chí cách mạng nước nhà cả về mặt con người lẫn công nghệ làm báo”, nguyên Tổng Biên tập Báo Quân đội Nhân dân nhấn mạnh./.

Thiên An