“Thần tốc” 12 ngày giao 3.280 ha đất rừng xung yếu

Sở Tài nguyên - Môi trường tỉnh Đắk Nông đã ban hành Kết luận thanh tra số 3318 về công tác quản lý - sử dụng đất, quản lý - bảo vệ rừng và thực hiện dự án đầu tư tại xã Đắk Som, huyện Đắk G’long, tỉnh Đắk Nông của Viện khoa học lâm nghiệp Nam Trung Bộ và Tây Nguyên (Viện KHLN NTB-TN).

Trong thời gian từ từ 26/6 đến 15/9/2021, đoàn Thanh tra của Sở Tài nguyên - Môi trường đã thực hiện quá trình thanh tra kéo dài xác minh các nội dung thanh tra tại Viện KHLN NTB-TN.

Theo đó, Viện KHLN NTB-TN là tổ chức sự nghiệp công lập, có chức năng nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đào tạo, tư vấn và sản xuất kinh doanh, dịch vụ trong lĩnh vực lâm nghiệp trên địa bàn Nam Trung Bộ và Tây Nguyên bao gồm 10 tỉnh.

Quá trình thanh tra cho thấy, ngày 10/9/2003, Viện này có công văn số 408 gửi UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ, ngày 1/1/2004, tỉnh Đắk Lắk chia tách thành 2 tỉnh là Đắk Lắk và Đắk Nông) và Sở NN-PTNT để xin nhận rừng và đất rừng thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu khoa học lâm nghiệp.

Đến 17/12/2003, Viện có tờ trình số 64 gửi UBND tỉnh, Sở NN-PTNT, các huyện, xã và Ban quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng xin giao đất, rừng để thành lập Trạm thực nghiệm lâm nghiệp Đắk P’lao.

Ngay ngày hôm sau, đại diện của Khu bảo tồn và Viện KHLN NTB-TN ký biên bản thỏa thuận về việc thống nhất giao cho Viện này diện tích 3.280 ha đất rừng phòng hộ xung yếu. Các bên có trách nhiệm lập các thủ tục cần thiết trình cấp có thẩm quyền quyết định.

Cũng chỉ mất một ngày, Sở NN-PTNT ban hành Công văn số 1754 gửi UBND tỉnh đề nghị giao rừng và đất rừng để phục vụ nghiên cứu khoa học, giao cho Viện KHLN NTB-TN để thành lập Trạm thực nghiệm lâm nghiệp Đắk P’lao kết hợp phát triển kinh tế cho các hộ đồng bào dân tộc.

Chưa đầy một tuần, ngày 24/12/2003, UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ) ban hành công văn số 3448 về việc đồng ý chủ trương giao đất, giao rừng cho Viện KHLN NTB-TN.

Hai ngày tiếp theo, liên Sở TNMT và Sở NN-PTNT lập Tờ trình số 982 đề nghị thu hồi 3.280 ha rừng và đất lâm nghiệp của Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng giao cho Viện KHLN NTB-TN quản lý bảo vệ và thực hiện dự án nghiên cứu lâm sinh.

Đến ngày cuối 29/12/2003, UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ) ban hai quyết định số 4459 và 4460 về việc thu hồi quyền sử dụng 3.280 ha rừng và đất lâm nghiệp của Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng, giao cho KHLN NTB-TN quản lý bảo vệ và thực hiện dự án nghiên cứu lâm sinh.

Như vậy, tính từ thời điểm ngày 17/12/2003 mà Viện KHLN NTB-TN có tờ trình số 64 để xin giao đất và rừng, đến ngày 29/12/2003 - chỉ trong 12 ngày thì Viện KHLN NTB-TN đã được UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ) cùng các sở ngành đồng ý và ra quyết định giao 3.280 ha đất rừng xung yếu để thực hiện dự án.

Đến ngày 25/5/2005, đại diện các đơn vị gồm Sở TNMT tỉnh Đắk Nông, Chi cục Kiểm lâm, UBND xã Đắk P’lao (cũ), Ban quản lý Khu Bảo tồn thiên nhiên Tà Đùng tiến hành bàn giao đất trên thực địa cho Viện KHLN NTB-TN.

Hơn 2.000 ha rừng biến mất

Tại quyết định giao đất rừng số 4460 năm 2003 của UBND tỉnh Đắk Lắk (cũ), trong diện tích 3.280 ha giao cho Viện KHLN NTB-TN gồm hơn 3.141 ha đất có rừng và 138,5 ha đất trống lâm nghiệp. Trên diện tích này, năm 2007, UBND tỉnh Đắk Nông có thu hồi hơn 4,3 ha và cho chuyển mục đích sử dụng 3,9 ha trong diện tích đất có rừng.

Theo Kết luận thanh tra, giai đoạn từ 2003 đến tháng 1/2015, kết quả kiểm kê rừng của Viện KHLN NTB-TN được UBND tỉnh Đắk Nông phê duyệt thì diện tích rừng do đơn vị này quản lý chỉ còn 1.311 ha. Giai đoạn từ tháng 1/2015 đến 12/2020, diện tích rừng tại dự án của đơn vị tiếp tục giảm xuống còn  1.080 ha.

Thanh tra Sở TNMT tỉnh kết luận, trong quá trình quản lý, bảo vệ rừng, đã thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác quản lý, bảo vệ rừng và để mất rừng với tổng diện tích hơn 2.052,743 ha. Trong đó giai đoạn từ năm 2003 đến tháng 1/2015 để mất 1.822 ha rừng và giai đoạn từ tháng 2/2015 đến tháng 12/2020 tiếp tục để mất 230 ha.

Bên cạnh việc để mất hơn 2/3 diện tích rừng được giao quản lý bảo vệ, Viện KHLN NTB-TN còn có hành vi không lập hồ sơ trình UBND tỉnh Đắk Nông xin chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lâm nghiệp sang đất phi nông nghiệp để xây dựng các công trình theo quy định trên diện tích đất rừng được giao.

Việc tự ý chuyển mục đích sử dụng đất từ đất lâm nghiệp sang sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp là vi phạm Điều 36 Luật Đất đai năm 2003 (nay là Điều 57 Luật Đất đai 2013).

Hơn nữa, Thanh tra Sở đánh giá dự án mà đơn vị này trên diện tích được giao là thành lập Trạm thực nghiệm lâm nghiệp Đắk P’lao thực hiện dự án nghiên cứu lâm sinh là không hiệu quả.

Thanh tra Sở đề nghị UBND tỉnh giao Sở TNMT chuyển tin báo đến Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đắk Nông về hành vi thiếu trách nhiệm, buông lỏng công tác quản lý, bảo vệ rừng của Viện KHLN NTB-TN khi để mất rừng.