Chủ động trên chính nơi mà tin giả bị phát tán

Phó Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình & Thông tin điện tử Lê Quang Tự Do khi chia sẻ về ý tưởng của chương trình đã nhấn mạnh điều này. Ông cho biết: “Khi TP.HCM trải qua những đợt giãn cách xã hội để phòng chống dịch, chúng tôi nhận thấy mạng xã hội xuất hiện nhiều thông tin sai sự thật, tin giả gây hoang mang người dân và ảnh hưởng tiêu cực đến công tác phòng chống dịch của Thành phố. Vì vậy, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy và giờ là Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi có đề nghị với Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) giúp địa phương xử lý các thông tin này. Nhận được lời đề nghị, Bộ đã giao trực tiếp cho Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử triển khai thực hiện. Từ đó, chúng tôi đề xuất thành phố đẩy mạnh truyền thông qua mạng xã hội, cung cấp thông tin cho người dân trực tiếp bằng hình thức mà mọi người yêu thích và dễ tiếp cận, đó là livestream. Mục đích là thay vì ngăn chặn tin giả một cách thụ động, chúng tôi bổ sung thêm cách thức truyền thông chủ động trên chính nơi mà tin giả bị phát tán. Khi nghe vậy, lãnh đạo Thành phố rất ủng hộ và đồng ý cách làm mới này”...

Và chỉ trong một thời gian ngắn chuẩn bị, những thắc mắc sát sườn của người dân trong mùa dịch Covid-19 đã được chính quyền TP.HCM trả lời một cách trực tiếp, kịp thời ngay tại Livestream, đến nay đã được khoảng 8 số với sự nỗ lực rất lớn của những người thực hiện.

Chương trình “Dân hỏi - Thành phố trả lời” tổ chức theo hướng chuyên đề, mỗi ngày có một chuyên đề sâu như an sinh xã hội, y tế, cung ứng hàng hóa, giao thông… Đặc biệt, chương trình có sự hiện diện của nhiều lãnh đạo, để tăng tính tương tác ngày càng nhiều giữa người dân và chính quyền thành phố. Gần nhất là buổi tối ngày 1/9, chương trình đã thật sự bùng nổ với sự tham dự của Phó Chủ tịch UBND TP.HCM Võ Văn Hoan. Đây là lần đầu tiên một lãnh đạo thành phố đối thoại trực tiếp với người dân trên mạng xã hội bằng hình thức livestream. Trong hơn 1 tiếng trao đổi với người dân, lãnh đạo thành phố không né tránh, trả lời trực diện tất cả các câu hỏi, kể cả các câu hỏi khó, câu hỏi bức xúc; giải thích chính sách rõ ràng, cũng như thẳng thắn thừa nhận những hạn chế, tồn tại của quá trình triển khai chính sách an sinh của thành phố và có giải pháp khắc phục cụ thể. Nhờ đó, lượt xem, bình luận, tương tác của chương trình đều rất cao, phá vỡ nhiều kỷ lục của các ngày trước đó. “Tuy nhiên, mình tin chắc đây chưa phải là số bùng nổ cuối. Vẫn còn những khách mời đặc biệt ở những chương trình tiếp theo” – ông Lê Quang Tự Do bật mí thêm.

Một chương trình... chưa có tiền lệ

Chính quyền đối thoại với người dân nhiều, nhưng đối thoại qua livestream thì chưa có tiền lệ. Với chương trình này, những thắc mắc của người dân về các vấn đề an sinh xã hội, y tế - sức khoẻ và tất cả các vấn đề khác liên quan đến đời sống…trong thời điểm dịch Covid-19 đang căng thẳng tại TP.HCM hiện nay, đều được những người tham gia giải đáp. Tham gia chương trình có đại diện của Sở TT&TT, Cục Phát thanh Truyền hình và Thông tin điện tử, MC Quyền Linh và các khách mời là đại diện của các Sở, ngành của TP.HCM liên quan đến chủ đề người dân thắc mắc. Người dân gửi câu hỏi qua Google Form của chương trình, hoặc comment trực tiếp ngay dưới livestream đang diễn ra. Từ cách thức này sẽ chuẩn hoá thông tin, tạo ra một kênh chính thống để người dân được nghe những thông tin xác thực, trực tiếp từ lãnh đạo thành phố. Đồng thời giúp chính quyền được trực tiếp lắng nghe và tiếp nhận tâm tư, nguyện vọng, mong mỏi và tình cảm của cư dân thành phố, không còn bị động.  

Điều đặc biệt là, MC Quyền Linh vừa là người dẫn chương trình vừa là “đại diện nhân dân” được tạo điều kiện thực hiện đúng quyền của mình, là quyền giám sát và thông qua đó chứng thực những điều mà chính quyền cam kết.  Trong vai trò đó, MC Quyền Linh đã dẫn dắt, hỏi và thể hiện rất thẳng thắn quan điểm đứng dưới góc độ người dân. Thậm chí, có những câu giải đáp “vào đề” dài dòng sẽ được MC Quyền Linh “nhắc” luôn. Chính quyền trả lời chưa được hoặc chưa rõ thì sẽ bị hỏi dồn dập đến khi câu trả lời rõ ràng, thỏa mãn mới thôi. 

Điều đáng nói là, các buổi Livestream phần lớn đều thể hiện được sự đối thoại tương tác, ngay cả đại diện của các cơ quan nhà nước cũng thẳng thắn với bà con rằng sẽ có lúc chậm, sẽ có lúc tắc nghẽn, sẽ có khó khăn vì chúng ta đang trải qua một bối cảnh hết sức khó khăn...Và MC chương trình luôn ở trong một tâm thế đối thoại sòng phẳng với khác mời, thậm chí có lúc còn thúc giục: “Nhanh nhanh nha anh, bà con mong lắm”, “chính quyền ra quyết định sớm, các shipper mong lắm rồi anh”...

Không chỉ được lắng nghe mà còn được thực hiện

Chương trình Livestream được phát vào 20 giờ hằng ngày, kể từ ngày 24/8 trên fanpage chính thức của Trung tâm Báo chí TP Hồ Chí Minh, kết nối trực tiếp qua kênh fanpage của nhiều tờ báo chính thống thực sự là một sự thay đổi lớn trong tư duy của các nhà quản lý, của chính quyền TP Hồ Chí Minh. Ông Lê Quang Tự Do khẳng định: “Với hình thức này, chính quyền có thể tiếp cận được với nhóm người dân không thường xuyên xem tivi, đọc báo. Theo khảo sát của chúng tôi, những người này thường là lao động tự do, công nhân, người nghèo.  Mạng xã hội là nơi họ tiếp cận thông tin nhiều nhất và tại đây, người dân thích xem chương trình giải trí, livestream. Chứng minh cụ thể nhất là ở chương trình “Dân hỏi - Thành phố trả lời”, đa số ý kiến của người bức xúc, kêu cứu là người lao động tự do, công nhân”. Và cũng chính bởi vậy, Livetreams “Dân hỏi - Thành phố trả lời” được xem là một chương trình đầy ý nghĩa và kịp thời cho người dân TP.HCM, trong mùa dịch Covid-19.  

Thật vậy, nhờ tương tác với chính quyền thành phố, không ít khúc mắc của người dân đã được tháo bỏ. Như trường hợp ông Thạch Khemare (tạm trú ở khu trọ thuộc ấp 3, xã Hưng Long, huyện Bình Chánh) vào tối 27/8 phản ánh việc nhận hỗ trợ 1,5 triệu đồng nhưng đã bị “ăn chặn” 200.000 đồng. Ngay lập tức, ông Đức Hải - Phó Ban chỉ đạo phòng chống Covid của TP.HCM - đã gọi điện trên sóng cho người tố cáo để xác minh và xử lý. Ngay sau chương trình, vào 22 giờ 40 phút tối cùng ngày, lãnh đạo xã Hưng Long đã tới nhà trọ nắm bắt sự việc. Qua đó xác định, chủ nhà trọ đã miễn tiền nhà trọ tháng 8/ 2021, nhưng nhiều người ở trọ vẫn chưa đóng tiền điện nước, nên khi có tiền hỗ trợ phát đến, ông đã tự thu lại 200.000 đồng. Khi vụ việc được thông suốt, chủ nhà trọ đã trả lại 200.000 đồng cho người ở trọ. Rút kinh nghiệm từ vụ việc này, chính quyền TPHCM có yêu cầu khẩn tới các ban ngành, địa phương tăng cường giám sát, không để xảy ra việc “ăn chặn” tiền hỗ trợ, vì cuộc sống người dân đã quá khó khăn.   

Ngoài ra, thông qua thông tin mà chương trình cung cấp và phản ánh từ nhiều kênh khác, lãnh đạo thành phố biết được nguyện vọng, tâm tư, đề xuất, mong muốn của người dân và từ đó, triển khai rất khẩn cấp các biện pháp để hỗ trợ, có những chính sách để giải quyết ngay các vấn đề hiện hữu. Chỉ trong một tuần qua, Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi đã yêu cầu phải cấp phát cho bằng được một triệu túi an sinh đến tay người khó khăn. Đến hết ngày 30/8, TP đã phát được 1,041 triệu túi, vượt kế hoạch. Trong tuần này, mục tiêu là giải ngân tiếp một triệu túi nữa. Với khoản hỗ trợ 1,5 triệu đồng/người, TP cũng đẩy nhanh, đơn giản hóa thủ tục xác nhận ở phường, tổ dân phố và đến nay, giải ngân được trên 2.058 tỷ đồng..

Đồng thời, theo dõi chương trình sẽ thấy, những người tham gia chương trình giải thích rất rõ những vấn đề đang gây tranh cãi, điểm mặt các tin giả,  thông tin không chính xác trên mạng xã hội, để bà con không bị hoang mang và tiếp tục an tâm, tin tưởng vào công tác phòng, chống dịch Covid-19 của Thành phố. Một điều đáng chú ý nữa là Ban tổ chức chương trình cũng liên tục lắng nghe các ý kiến đóng góp của mọi người, để chương trình càng ngày càng hoàn thiện hơn, tạo được sự gần gũi, chân thực và thuyết phục.

Với nỗ lực của những người thực hiện, Bộ trưởng Bộ Thông tin & Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá cao chương trình, ông cho rằng, chương trình đối thoại trực tiếp lần đầu tiên giữa chính quyền với người dân này đã tạo ra một sự thay đổi lớn, khởi động những thay đổi căn bản về hoạt động chính quyền trước hết tại tâm dịch TP. Hồ Chí Minh, là cú huých để có thể nhân rộng tại các tỉnh thành khác trên cả nước. Lần đầu tiên người dân nhận thấy ý kiến của họ không chỉ được lắng nghe mà còn được thực hiện. Từ đó một thông điệp truyền thông tích cực được lan tỏa, giúp bà con thêm an lòng để có thể vượt qua đại dịch.

Hà Vân