Từ đầu năm đến nay vốn tạm thời nhàn rỗi của các tổ chức tín dụng (TCTD) khá dồi dào với mức dư thừa dự trữ bắt buộc gửi tại Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cao. Chính vì thế ngày càng có nhiều hơn NHTM điều chỉnh giảm LSHĐ để tiết giảm chi phí. 

Nhưng liệu việc NHTM giảm LSHĐ có khiến nguồn vốn huy động của ngân hàng sụt giảm trong thời gian tới? LSHĐ kỳ hạn 1 tháng của các NHTM Nhà nước như Vietcombank, BIDV, VietinBank và NHTMCP lớn phổ biến ở mức 4,1% đến 4,6%/năm, kỳ hạn 3 tháng 4,6%/năm. 

Các kỳ hạn từ 6 đến 12 tháng LSHĐ phổ biến từ 5,1% đến 6,4%/năm. LSHĐ cùng kỳ hạn ở các NHTMCP nhỏ thường nhỉnh hơn từ 0,1- 0,3% so với nhóm NHTM lớn. 

So sánh với thống kê của NHNN từ báo cáo của các TCTD, tuần từ ngày 4 đến 8/6/2018 LSHĐ của các TCTD kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 4,3 - 5,5%/năm; 5,3% - 6,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng; kỳ hạn trên 12 tháng ở mức 6,5% - 7,3%/năm. 

Những con số này cho thấy giảm LSHĐ đã trở thành xu hướng. Cùng với đó, lãi suất liên ngân hàng cũng liên tục giảm. Theo bản tin mới nhất của Ngân hàng Nhà nước, lãi suất bình quân trên thị trường liên ngân hàng có xu hướng giảm ở hầu hết các kỳ hạn chủ chốt. 

Một điều khá đặc biệt là các ngân hàng đang có sự “đồng thuận” cao trong giảm LSHĐ lần này. Nếu như trước đây họ khá e dè trong điều chỉnh giảm LSHĐ vì sợ khách chạy sang ngân hàng khác, thì nay thị trường đã vào quy củ, không có chuyện tranh giành, cạnh tranh không lành mạnh. 

 internetiệu việc NHTM giảm LSHĐ có khiến nguồn vốn huy động của ngân hàng sụt giảm trong thời gian tới? Nguồn ảnh minh hoạ tnternet

Do đó khi LSHĐ cả thị trường cùng lên, cùng xuống thì nguồn tiền gửi sẽ chủ yếu phụ thuộc vào thương hiệu, uy tín của một ngân hàng. Mặt khác, nhìn chung trên biểu LSHĐ của các ngân hàng, lãi suất kỳ hạn ngắn ngày càng “bỏ xa” kỳ hạn dài cho thấy chủ ý cơ cấu lại nguồn vốn của TCTD. 

Theo phân tích của các chuyên gia việc LSHĐ giảm có nhiều nguyên nhân như: những tháng qua tốc độ huy động vốn đang tăng nhanh hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng. Cụ thể, tính đến thời điểm trung tuần tháng 6/2018 tín dụng đã tăng 6,16% so với cuối năm 2017. 

Trong khi đó, theo số liệu của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, trong 5 tháng đầu năm, huy động vốn bằng VND đã tăng 7,4% - cao hơn khá nhiều so với cùng kỳ 2017. 

Tiết kiệm vẫn đang là lựa chọn hàng đầu của nhiều người dân. Bởi có thể thấy các kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản đang tiềm ẩn khá nhiều rủi ro khi thị trường lên xuống thất thường với biên độ điều chỉnh khá mạnh. 

Vàng, tỷ giá lâu nay không còn hấp dẫn. Dù giảm lãi suất huy động gần như trở thành xu hướng nhưng việc giảm lãi suất cho vay gần như không nhúc nhích, chỉ một vài ngân hàng giảm nhẹ khoảng 0,5% với một số lĩnh vực ưu tiên. 

Nhiều người lo ngại điều này sẽ tác động lên thanh khoản của hệ thống NH. Thế nhưng, giới lãnh đạo NHTM không tỏ ra bi quan vì NHNN cam kết thực hiện linh hoạt việc bơm tiền và hút tiền để điều tiết thanh khoản. 

Theo các chuyên gia, để giảm lãi suất cho vay phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là yếu tố cung – cầu. Với mặt bằng lãi suất hiện nay, một số ngân hàng đã đạt tốc độ tăng trưởng tín dụng đến 9%, trong khi room cho năm nay chỉ ở mức khoảng 17%. 

Vì vậy, việc giảm lãi suất rõ ràng là không cần thiết ở khía cạnh cung – cầu. Rủi ro quá nhiều, từ hiệu quả sản xuất kinh doanh kém, từ rủi ro pháp lý, từ thu hồi xử lý tài sản còn hạn chế nên chi phí của ngân hàng vẫn quá lớn dẫn tới lãi suất cho vay khó giảm song hành cùng lãi suất huy động. 

Cùng với đó, nợ xấu ngân hàng vẫn rất cao nên các ngân hàng cũng sẽ khó để giảm lãi suất, nhất là khi ngân hàng đang phải bù lỗ cho lịch sử quá khứ. Thậm chí bây giờ không ít những khoản nợ xấu nhưng đang theo dõi là tốt.

 Vì vậy, bản thân các ngân hàng cũng lường trước tình thế đó, phải để ra những khoản chênh lệch nhất định để dự phòng trong tương lai. Ngoài ra, vẫn còn nhiều yếu tố là rào cản của việc giảm lãi suất, trong đó hiệu quả của nền kinh tế vẫn còn hạn chế. 

Với các lý do đó, các chuyên gia cho rằng việc giảm lãi suất cho vay thời gian tới là không dễ. 

Nếu mặt bằng lãi suất huy động giảm trên diện rộng thì lãi suất cho vay nếu có giảm sẽ tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên trước. Chưa kể, phía NHNN cho biết, sẽ thực hiện linh hoạt việc bơm tiền ra và hút tiền về thông qua nghiệp vụ thị trường mở và các công cụ khác để điều tiết thanh khoản hợp lý, hỗ trợ các ngân hàng cung ứng vốn thông suốt cho nền kinh tế. 

Với những cam kết này của NHNN, rõ ràng các NHTM kỳ vọng thị trường thanh khoản cho toàn hệ thống, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay của các tổ chức tín dụng sẽ tiếp tục được giữ ổn định trong suốt năm 2018 này./.

Cẩm Tú