(congluan.vn) Lucky Iron Fish - một con cá bằng kim loại có thể cứu sống hàng triệu người trên thế giới khỏi nguy cơ thiếu hụt sắt trong thành phần dinh dưỡng. Cách dùng đơn giản chỉ là cho vào nấu cùng với thức ăn trong 10 phút là đảm bảo đủ sắt trong bữa ăn. Sáng kiến này do bác sĩ người Canada Christopher Charles nhằm bổ sung chất sắt trong các bữa ăn cho người dân tại những nơi, giúp ngăn chặn nhiều căn bệnh có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người.

Cách đây 6 năm, khi vừa mới tốt nghiệp chuyên ngành khoa học của một trường đại học danh tiếng ở Canada, Christopher Charles đã đến thăm Campuchia và phát hiện ra rằng, thiếu máu là một căn bệnh khá phổ biến ở đây. Rất nhiều người ở khu vực tỉnh Kandal trông thật yếu ớt, vàng vọt và có dấu hiệu của bệnh tâm thần.

Nhiệm vụ của Charles là cùng các nhà khoa học địa phương thuyết phục phụ nữ trong làng cho sắt vào nguyên liệu nấu nướng để có những bữa ăn giàu sắt, từ đó kéo giảm nguy cơ thiếu máu.

Nghe đơn giản, nhưng trong thực tế đây là một thách thức khi tại Cambodia chứng thiếu máu rất phổ biến. Ở những ngôi làng của tỉnh Kandai, thay cho những đứa trẻ bụ bẩm, mạnh khỏe và sáng sủa, Charles chỉ gặp được những đứa trẻ nhỏ nhắn, yếu ớt và chậm phát triển tâm thần.

Phụ nữ cũng thế, vì thiếu máu, 60% phụ nữ ở đây đối mặt với chứng sinh sớm, xuất huyết trong khi sinh và cho ra đời những đứa con chậm phát triển trí não. Nếu không mang thai, phụ nữ trong độ tuổi làm việc cũng thường mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu và khả năng lao động kém.

Thiếu máu là vấn đề dinh dưỡng phổ biến nhất trên thế giới, chủ yếu ảnh hưởng lên phụ nữ tuổi sinh sản, vị thành niên và trẻ em. Ở những quốc gia đang phát triển như Cambodia, người ta ước tính có đến 50% phụ nữ và trẻ em thiếu máu.

Tiến sĩ Charles đã bị ám ảnh bởi sắt và nảy ra một ý tưởng mới lạ khi nghĩ đến một nghiên cứu rằng nấu ăn trong nồi gang sẽ làm tăng hàm lượng sắt trong thực phẩm. Ông quyết định đặt một cục sắt làm từ vật liệu sắt nung vào trong nồi. Phát minh của ông sau đó được đẽo gọt thành hình một con cá dài khoảng 7,6 cm, nặng 200 gram và dần trở thành biểu tượng của sự may mắn đối với người Campuchia. Chính con cá đã giúp giải tỏa nỗi lo thiếu sắt và cung cấp thêm chất dinh dưỡng cho phụ nữ và trẻ em trong nước.

Ông Charles cho hay: “Hãy đun sôi con cá sắt này trong nồi ít nhất 10 phút để tăng cường chất sắt. Sau đó lấy nó ra và thêm vào một chút nước cốt chanh để quá trình hấp thụ sắt diễn ra được tốt hơn. Nếu sử dụng hàng ngày một cách chuẩn xác, cơ thể sẽ thu về 75% lượng sắt cần thiết cho một người trưởng thành. Phương pháp này về mặt văn hóa là không có vấn đề gì và lại còn không tốn kém nữa”.

Hiện có khoảng 2.500 hộ gia đình ở Campuchia đang sử dụng cá sắt. Riêng công ty Lucky Iron Fish đã phân phối khoảng 9.000 con cá đến các bệnh viện và tổ chức phi chính phủ. Thực tế cho thấy rằng người dân nước này đã hoàn toàn tin tưởng và chấp nhận những con cá bé nhỏ nhưng diệu kỳ kia.

Một người dân địa phương chia sẻ: “Tôi rất vui vì kết quả xét nghiệm máu của tôi không còn cho thấy dấu hiệu bị thiếu sắt nữa. Con cá đó thật là tốt. Ban đầu cũng có ít người tin nhưng cho đến bây giờ thì tôi nghĩ rằng bất cứ ai ở trong làng cũng đều thích nó và sử dụng trong bữa ăn hàng ngày”.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, có khoảng 30% dân số thế giới đang bị thiếu máu mà nguyên nhân chủ yếu là do thiếu sắt. Tỷ lệ này còn cao hơn ở các nước đang phát triển như Campuchia, càng những người nghèo thì nguy cơ thiếu chất càng cao.

Bệnh thiếu máu cũng có thể bị gây ra khi cơ thể thiếu vitamin B12 hay vitamin A hoặc do nhiễm ký sinh trùng như sốt rét chẳng hạn. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em bởi sắt có chức năng sản xuất tế bào hemoglobin (huyết sắc tố) giúp lưu trữ và vận chuyển oxy. Nếu lượng tế bào này ít hơn ngưỡng cho phép, các cơ quan trong cơ thể sẽ không có đủ oxy dẫn đến tim đập nhanh, khó thở, da xanh xao.

Các nhà khoa học hi vọng rằng dự án The Lucky Iron Fish (Cá sắt may mắn) sẽ đưa cá đến nhiều nơi trên thế giới bao gồm cả Canada, Mỹ và châu Âu để giải quyết tình trạng nhiều người thiếu máu như hiện nay.

Minh Anh. Ảnh: luckyironfish.com