Theo quyết định mới nhất của Thủ tướng Chính phủ về khung giá bán lẻ điện giai đoạn 2013 - 2015, giá bán lẻ điện có thể tăng tối đa lên mức 1.835 đồng/kwh.

Như vậy, từ nay đến năm 2015, giá điện tới tay người tiêu dùng có thể tăng tối đa 22%. Tăng giá điện là điều khó tránh, song nhiều ý kiến cho rằng: Với cách hành xử của ngành điện thời gian qua, sẽ không nhận được sự đồng tình từ dư luận xã hội. Và yêu cầu minh bạch giá điện của người dân dường như là bài toán khó mà EVN vẫn chưa thể giải.




Năm 2007 cũng là năm đầu tiên giá điện bắt đầu lộ trình tiệm cận thị trường cạnh tranh theo Quyết định của Thủ tướng. Trong 2 năm tới, khi mức giá bán lẻ tối đa được ấn định là 1.835 đồng/kWh, giá điện bình quân của Việt Nam sẽ có thể tăng thêm 21,6% so với hiện nay. Trung bình mỗi năm, giá điện sẽ được phép tăng thêm khoảng 10%. Nhưng riêng điện sinh hoạt, mức tăng sẽ không dừng lại ở đó. Theo nguyên tắc tính giá bán điện sinh hoạt, được ban hành tại Quyết định 268 ngày 23/2/2011 của Thủ tướng, các bậc thang tiêu thụ điện sẽ phải chịu mức tăng lớn hơn rất nhiều so với tỷ lệ tăng bình quân. Nếu như giá bán lẻ điện bình quân tối đa được áp dụng vào năm 2015, giá điện sinh hoạt mà người dân sẽ phải trả tối đa lên tới 2.918 đồng/kWh thay vì mức 2.420 đồng/kWh như hiện nay. Như những gì đã diễn ra, giá điện của Việt Nam chỉ có một chiều tăng.

“Tăng giá điện để kêu gọi đầu tư”, “tăng giá điện vì (giá điện) đang bán dưới giá thành” hay “để tiến tới theo giá thị trường”, “để bù lỗ tỷ giá”… Giờ đây, dù ngành điện có giải thích lý do gì đi nữa, thì sau kết luận của Thanh tra Chính phủ mà báo chí dẫn ra trong mấy ngày qua, có lẽ, niềm tin của người dân với ngành điện đang cạn dần.

Còn nhớ, năm 2012, sau khi Kiểm toán Nhà nước công bố giá thành điện năm 2010 của EVN cao hơn giá kiểm toán 92 đồng/1kWh vì có nhiều khoản lên đến trên 3.000 tỉ đồng, mà đáng ra, nếu hạch toán vào giá điện thì giá điện bình quân năm 2010 đã không cao đến thế. Khi ấy, một lãnh đạo của EVN khẳng định: việc hạch toán chi phí giá điện được tập đoàn thực hiện theo đúng quy định kế toán Việt Nam. Lần này, Thanh tra Chính phủ phát hiện một khoản gần 600 tỉ đồng chi cho việc xây “nhà quản lý vận hành” với cả bể bơi, biệt thự, sân tennis cũng được… hạch toán vào giá điện, trong khi, có những khoản khổng lồ, lên đến cả ngàn tỉ đồng (tiền từ cho thuê cáp và cột điện dài hạn) nếu được thu và hạch toán vào giá điện thì chắc chắn sẽ kéo giá thành điện xuống. Tuy nhiên, một lần nữa, lãnh đạo EVN, chủ tịch hội đồng thành viên Hoàng Quốc Vượng giải thích trên báo Thanh Niên là “hạch toán giá thành của EVN cơ bản tuân thủ các quy định, năm nào cũng kiểm tra kiểm toán để công khai”. Thậm chí, với chi phí xây bể bơi, sân tennis, ông Vượng còn cho thế “là nhân văn” để “thu hút cán bộ”!

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong bình luận, với cách công khai minh bạch như vừa qua của ngành điện thì việc phát hiện những khoản thu, chi, đầu tư như trên… quả là không có gì phải bất ngờ! “Có chăng chỉ là chút bất ngờ về con số, ví dụ khoản đầu tư ngoài ngành lần đầu được công khai, lên đến 121.000 tỉ đồng, vượt vốn điều lệ hơn 45.000 tỉ đồng thì lớn quá”- ông Phong nói thêm. Chợt nhớ, sau một lần tăng giá điện mới đây nhất, trước hàng chục câu hỏi của phóng viên về giá điện, người phát ngôn bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa đã trả lời “không muốn nói thêm”, âu cũng là điều… dễ hiểu.

                                                                                                                        Khánh An