Theo thống kê mới đây, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt gần 1,5 tỷ, giảm 1,7% so với cùng kỳ. Đây được coi là mức giảm không đáng kể nhưng các cấp ngành cần quan tâm đẻ có những thay đổi cho phù hợp.

Mức giảm này ngoài nguyên nhân do nhu cầu tiêu thụ từ phía Trung Quốc yếu đi, thì hiện nay, Trung Quốc chuyển mạnh từ trao đổi cư dân sang trao đổi chính ngạch. Do đó, khi thị trường này chuyển sang chính ngạch nếu các tỉnh và các doanh nghiệp không cùng tuân thủ thì xuất khẩu nông sản sẽ gặp nhiều khó khăn.

Theo thống kê của Bộ Công Thương, thời gian qua một số mặt hàng nông sản đã đạt được những kết quả nhất là mặt hàng gạo. Trong bối cảnh xuất khẩu gạo vào Trung Quốc giảm mạnh, chúng ta vẫn bảo đảm tiêu thụ hết lúa gạo vụ Đông Xuân với con số khá ấn tượng.

Về nhập khẩu, cũng theo Bộ Công Thương, thủ tục đối với hàng hóa nhập khẩu ngày càng trở nên minh bạch hơn và Việt Nam đã thực hiện cải cách thủ tục hành chính, kết nối các thủ tục từ phía mình với thủ tục một cửa quốc gia, thủ tục ASEAN. Công tác xây dựng khung khổ pháp lý cho công tác xuất nhập khẩu cũng đã hoàn thành tốt và đã ban hành 7 thông tư (trung bình 1 thông tư/tháng).

Bộ Công Thương cũng đưa ra nhận định trong những tháng cuối năm tình hình đang thương mại trên thế giới sẽ trở nên phức tạp hơn do đó các cấp ngành cần tập trung vào những việc có thể làm được, chứ không thể xử lý được hết những vấn đề nảy sinh, phát sinh; trong đó, tập trung vào vấn đề xuất khẩu nông sản.

Để xử lý những tình huống xấu có thể xẩy ra, từ giữa năm 2018, Bộ Công Thương đã có công văn gửi 63 tỉnh thành để cảnh báo về thủ tục trao đổi chính ngạch của Trung Quốc, về nguồn gốc, vùng trồng, đăng ký nhà sản xuất, nhà xuất khẩu... Tuy nhiên theo đánh giá của Bộ này, nhiều doanh nghiệp chủ quan, thờ ơ không triển khai theo yêu cầu xuất khẩu từ phía đối tác, nhất là thủy sản.

Sự thờ ơ này đã dẫn đến câu chuyện mực tồn ở Quảng Nam, cá nục tồn ở Quảng Trị. Thực tiễn cho thấy cả nước có hơn 680 doanh nghiệp được phép xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc và Trung Quốc cho phép 128 loại thủy sản được xuất khẩu vào thị trường này nhưng một số doanh nghiệp trong nước vẫn duy trì cách bán hàng thông qua trao đổi cư dân để đến khi thay đổi thì không thể xuất khẩu được nữa. 

Ngọc Hà